FAKE NEWS W PIGUŁCE:

Brak odpowiedniego kontekstu jest jedną z bardziej popularnych technik dezinformacji. Publikowanie nagrań bez niezbędnego wyjaśnienia sprawia, że dobrze dobrany opis może przekonać odbiorcę do nowej interpretacji materiału. W ostatnim czasie z publikowaniem materiału bez kontekstu mieliśmy do czynienia np. przy okazji fake newsa o dzieciach salutujących czołgom.

Z podobnym przykładem działania spotykamy się przy okazji materiału opublikowanego na Facebooku. Na nagraniu widzimy rzekomo proceder przygotowania dziewczynki do wycięcia organów. Filmowi towarzyszy opis: „Procedr stary, ale reżyserzy ci sami DZIECI PORYWANE NA ORGANY”, obok którego umieszczona została emotikona przedstawiająca Gwiazdę Dawida. Opis materiału jest jednak fałszywy, a to, co widać na nagraniu, to zwykła procedura medyczna.

Źródło: www.facebook.pl

Nagranie pochodzi sprzed kilku lat i przedstawia wojnę w Syrii

Ponieważ wsteczne wyszukiwanie obrazem w celu znalezienia oryginalnego nagrania nie przyniosło oczekiwanych rezultatów, zdecydowaliśmy się na wyszukiwanie po słowach kluczowych. Dzięki temu udało nam się znaleźć anglojęzyczny artykuł pochodzący z tureckiej strony teyit.org, zajmującej się fact-checkingiem. Oprócz tego analizę na ten temat przygotował portal fakenews.pl.

Tekst opisujący nagranie pochodzi z 2017 roku. Dzięki temu, że wideo jest bardziej wyraźne, możemy porównać obrazy i odkryć, że oryginalnie nagranie zostało przygotowane przez SMART News Agency. Pierwotny materiał jest obecnie zapisany w filmach prywatnych, a jedyny dostęp do nieedytowanej wersji nagrania następuje przez stronę teyit.org. Poniżej umieściliśmy porównanie zrzutów ekranu z obydwu nagrań.  Po lewej stronie znajduje się zrzut ekranu z nagrania z Facebooka, po prawej materiał ze strony teyit.org.

W pierwotnym kontekście materiał miał pokazywać pomoc udzielaną dzieciom po bombardowaniu syryjskiej wioski Al-Qasabiya przez rosyjskie samoloty. Już w 2017 roku nagranie było wykorzystywane do dezinformacji o rzekomej kradzieży organów.

Dziewczynka na nagraniu poddawana jest zdjęciu rentgenowskiemu

Wbrew temu, co sugeruje opis nagrania, dziewczynka nie jest szykowana do wyjęcia organów, lecz do zdjęcia rentgenowskiego. Możemy to zobaczyć w momencie, w którym jeden z medyków podkłada pod dziewczynkę kasetę rentgenowską (czas nagrania 0:37). Jest ona używana podczas wykonywania prześwietlenia, a jej zadaniem jest przytrzymanie błony, na którą naniesiony zostanie obraz.

Źródło: www.teyit.org

Dodatkowo w trakcie nagrania możemy zauważyć mobilny aparat rentgenowski, stojący obok łóżka, na którym wykonywane jest zdjęcie (czas nagrania 0:41). O tym, że tego typu sprzęt był wykorzystywany w Syrii, informowało Biuro Narodów Zjednoczonych ds.  Koordynacji Pomocy Humanitarnej (OCHA).

Źródło: www.teyit.org

Rosnąca popularność fake newsów dotyczących stanu zdrowia dziewczynki sprawiła, że w mediach społecznościowych pojawiły się filmiki prostujące nieprawdziwe informacje. 14 maja 2017 roku organizacja charytatywna Sourys Charity opublikowała materiał będący wywiadem z dziewczynką widoczną na nagraniu i jej ojcem. Podobny materiał dzień wcześniej opublikowała redakcja shaam.org.

Podsumowanie

Nagranie nie przedstawia próby porwania dziecka dla organów. Wideo zostało nagrane w Syrii i prezentuje pomoc medyczną udzielaną jednemu z dzieci.