Fake News
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Film przedstawia trafienie „Moskwy”? Nie, to ćwiczenia norweskiej floty!

Film przedstawia trafienie „Moskwy”? Nie, to ćwiczenia norweskiej floty!
Oryginalne wideo pochodzi z 2013 roku.
FAKE NEWS W PIGUŁCE:
W nocy 13 kwietnia w ukraińskich mediach pojawiła się informacja o udanym ataku rakietowym na krążownik „Moskwa”, będący okrętem flagowym floty czarnomorskiej. Wiadomość tę potwierdzili Amerykanie. Z kolei strona rosyjska twierdzi, że uszkodzenie maszyny spowodował wybuch magazynu amunicji. Ostatecznie 14 kwietnia Rosjanie podali, że okręt zatonął.
Tymczasem w mediach społecznościowych pojawiają się nagrania mające rzekomo przedstawiać ukraiński atak rakietowy. Jedno z nich opublikowane zostało przez profil na Facebooku Prostozpolskiego, ten sam materiał trafił także na grupę Zachodniopomorskie z Prawo i Sprawiedliwość. Krótkie wideo ma przedstawiać trafienie rosyjskiego krążownika, jednak materiał ten ukazuje wydarzenie, które miało miejsce na długo przed wybuchem obecnego konfliktu.
Post zawierający nagranie z rzekomego zatopienia „Moskwy” zdobył sporą popularność, a część z komentujących uwierzyła w prawdziwość nagrania. Niektórzy jednak zwracają uwagę, że materiał nie przedstawia aktualnych wydarzeń: „Piękny cios,szkoda że nie poszedł na dno”, „Podobno przenoszą go do Łodzi podwodnych”, „Moskwa” został trafiony nocą podczas sztormu i dlatego nie mogli go uratować. To musi być nagranie innego okrętu”.
Nagranie zawarte w poście przedstawia wydarzenia z 2013 roku
Wykorzystując wsteczne wyszukiwanie grafiką w przeglądarce, udało nam się znaleźć oryginalne nagranie. Materiał opublikowany został w 2013 roku i przedstawia ostrzelanie przez norweskie wojsko – w ramach ćwiczeń – wycofanej z użytku fregaty.
Szczegółowo ćwiczenia opisał portal Military.com. Nagranie przedstawia test nowej rakiety przeznaczonej do niszczenia celów morskich. Pocisk trafił wycofany z użytku okręt KNM Trondheim.
Fake news o nagraniu przedstawiającym rzekomy atak zdobył popularność nie tylko w Polsce. Dlatego opisany został między innymi przez Elliota Higginsa z Bellingcat, a także portale fact-checkingowe Open i India Today i redakcję Reutersa.
Media informują o zatonięciu „Moskwy” 14 kwietnia
Wraz z pojawieniem się oficjalnych komunikatów podawanych przez stronę rosyjską w mediach społecznościowych zaczęły pojawiać się zdjęcia mające przedstawiać tonący okręt. Jedno z nich opublikowane zostało przez twitterowe konto zajmujące się OSINT-em.
Reportedly the Moskva on 4/15 pic.twitter.com/HstqXYUQJf
— OSINTtechnical (@Osinttechnical) April 17, 2022
Jak podał profil, nie może oficjalnie potwierdzić, że jest to krążownik „Moskwa”, jednak okręt tej klasy nigdy nie został zniszczony w sposób widoczny na zdjęciu.
Zdjęcia „Moskwy” opublikowane zostały także przez CNN, BBC i Guardiana. Eksperci wojskowi w komentarzu dla BBC potwierdzili, że zdjęcia najprawdopodobniej pokazują tonący okręt flagowy floty czarnomorskiej.
Wygląd okrętu przed zatonięciem przedstawia ta fotografia wykonana w 2012 roku.
O zdjęcia tonącej „Moskwy” zapytano rzecznika prezydenta Rosji Dmitrija Pieskowa. W odpowiedzi stwierdził, że nie może potwierdzić autentyczności fotografii:
„Tak, widzieliśmy nagranie, ale nie możemy powiedzieć, na ile jest autentyczne i prawdziwe”.
Podsumowanie
Wideo opublikowane na Facebooku nie przedstawia zatopienia rosyjskiego okrętu „Moskwa”. Jest to nagranie z próby rakietowej przeprowadzonej przez norweską marynarkę wojenną. Test został przeprowadzony w 2013 roku.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter