Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
9 min czytania
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
9 min czytania
HIV, półpasiec i szczepienia. Powrót medycznej dezinformacji
Czy plakat edukacyjny w ośrodku zdrowia świadczy o tym, że szczepienia są przyczyną infekcji HIV? Czy półpasiec jest objawem zakażenia ludzkim wirusem niedoboru odporności po szczepionce? W tym tekście weryfikujemy nieprawdziwe twierdzenia dotyczące szczepień, półpaśca oraz HIV, które pojawiły się w mediach społecznościowych.
Fot. Pexels / Facebook / Modyfikacje: Demagog
HIV, półpasiec i szczepienia. Powrót medycznej dezinformacji
Czy plakat edukacyjny w ośrodku zdrowia świadczy o tym, że szczepienia są przyczyną infekcji HIV? Czy półpasiec jest objawem zakażenia ludzkim wirusem niedoboru odporności po szczepionce? W tym tekście weryfikujemy nieprawdziwe twierdzenia dotyczące szczepień, półpaśca oraz HIV, które pojawiły się w mediach społecznościowych.
ANALIZA W PIGUŁCE
- Na Facebooku oraz na TikToku udostępniono wpisy (1, 2), według których plakat w ośrodku zdrowia ma być sposobem na poinformowanie „bez wzbudzania paniki” o zakażeniach HIV występujących wskutek szczepień.
- Plakat jest częścią kampanii edukacyjnej na temat półpaśca. W materiałach projektu „PÓŁPASIEC – stop” nie znajdziemy żadnych informacji, które potwierdzałyby, że półpasiec jest związany z infekcją HIV po szczepieniu. Półpasiec wywoływany jest reaktywacją wirusa ospy wietrznej i półpaśca (VZV), a nie – zakażeniem ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV).
- Twierdzenie, że szczepionki powodują infekcję HIV, było już wcześniej wielokrotnie weryfikowane i oceniane jako nieprawdziwe (1, 2, 3). Przed wprowadzeniem do użytku szczepionki przechodzą rygorystyczne badania, które muszą potwierdzić skuteczność oraz bezpieczeństwo tych preparatów. Żadne z dostępnych na rynku szczepień nie zawiera w swoim składzie wirusa HIV.
- Przyjęcie szczepionki przeciw półpaścowi zmniejsza ryzyko rozwoju choroby i jej powikłań. Szczepienie zalecane jest m.in. osobom z osłabioną odpornością. Rekomendacje te dotyczą także osób zakażonych HIV. Infekcja HIV może prowadzić do upośledzenia funkcjonowania układu odpornościowego, co zwiększa prawdopodobieństwo reaktywacji VZV.
Szczepienia przeciw COVID-19, które mają powodować zakażenie wirusem HIV, czy małpia ospa, która ma być półpaścem wywołanym po szczepionce – to tylko dwa z wielu wątków dezinformacji zdrowotnej, które weryfikujemy na łamach Demagoga.
Tym razem na Facebooku pojawił się materiał, w którym zamieszczono zdjęcie plakatu edukacyjnego na temat półpaśca. Według wpisu ma być to sposób na poinformowanie o zakażeniach HIV w wyniku szczepień „bez wzbudzania paniki”. Identyczna treść pojawiła się także w filmie na TikToku.
W komentarzu do facebookowego posta zamieszczono również zrzut ekranu z rzekomym cytatem współodkrywcy ludzkiego wirusa niedoboru odporności (HIV), łączącym diagnozę AIDS ze szczepieniami przeciw COVID-19. Wypowiedź została zweryfikowana jako fałszywa oraz niewłaściwie przypisana wirusologowi.
Źródło: Facebook.com, 18.11.2024
Materiał zamieszczony na Facebooku wzbudził zainteresowanie odbiorców – uzyskał ponad 160 tys. wyświetleń, ponad 600 polubień i ponad 200 udostępnień.
Wśród ponad 300 komentarzy znajdziemy szereg wypowiedzi traktujących informację zawartą we wpisie jako zgodną z prawdą, np. [pisownia oryginalna]: „Plakat nie kłamie, sama tego doświadczyłam” lub „Wszystko po szczypawach”. Przeczytamy również komentarze sceptycznie podchodzące do udostępnionej treści, np. [pisownia oryginalna] „A ciemny lud uwierzy w tę bzdurę” czy „Coś mi tu nie pasuje”.
O czym informuje plakat?
Według posta „plakat w ośrodku zdrowia” ma być sposobem na poinformowanie o tym, że zachorowanie na półpasiec to objaw zakażenia wirusem HIV po przyjęciu szczepienia. Jednak podobne treści nie pojawiają się w materiale edukacyjnym, którego zdjęcie zamieszczono we wpisie. Czego zatem dotyczą informacje na plakacie?
Plakat jest częścią kampanii edukacyjnej na temat półpaśca, którą organizuje firma farmaceutyczna GlaxoSmithKline (GSK). Prowadzony przez nią projekt „PÓŁPASIEC – stop” ma dostarczać informacji m.in. na temat choroby czy metod jej zapobiegania.
Również na stronie internetowej kampanii nie znajdziemy żadnych informacji, które wskazywałyby, że półpasiec jest wywoływany przez zakażenie wirusem HIV, tym bardziej po przyjęciu szczepienia. Jak czytamy w zakładce „Co to za choroba?”:
„Półpasiec to choroba zakaźna wywoływana przez wirus varicella zoster (VZV) – ten sam, który wywołuje ospę wietrzną. Po przechorowaniu ospy wietrznej wirus pozostaje w naszym organizmie w stanie uśpienia – w zwojach nerwowych. Może się ponownie uaktywnić w przyszłości np. w wyniku spadku odporności związanej z wiekiem. Reaktywacja zakażenia VZV klinicznie objawia się jako półpasiec”.
Szczepienia nie powodują zakażenia HIV
Zanim przejdziemy do dokładniejszego omówienia kwestii półpaśca oraz infekcji ludzkiego wirusa niedoboru odporności, przyjrzyjmy się twierdzeniu pojawiającemu się we wpisie, że szczepienia są źródłem zakażenia HIV. Informacja ta była wielokrotnie weryfikowana i oceniana jako nieprawdziwa (1, 2, 3).
Do infekcji HIV może dojść poprzez niektóre zakażone płyny ustrojowe, np. krew czy wydzieliny narządów płciowych (w trakcie kontaktu seksualnego), a nie – poprzez zaszczepienie przeciw danej chorobie. Przed wprowadzeniem na rynek szczepionki, podobnie jak inne produkty lecznicze, przechodzą rygorystyczne badania, które muszą potwierdzić ich skuteczność oraz bezpieczeństwo. Żadne z ogólnodostępnych szczepień ochronnych nie zawiera w swoim składzie ludzkich wirusów niedoboru odporności i nie wywołuje infekcji HIV.
Składniki szczepionek, które zostały zatwierdzone do użytku w Unii Europejskiej (UE), są jawne. Można zapoznać się z nimi m.in. na stronach Europejskiej Agencji Leków (EMA). Listę szczepień dostępnych w Polsce wraz z kartami charakterystyki produktu leczniczego udostępnia w jednym miejscu także Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP – PIB).
Półpaśca wywołuje wirus ospy wietrznej i półpaśca, a nie – HIV
Sprawdźmy teraz zamieszczoną we wpisie tezę, która zakłada, że edukacja na temat półpaśca to sposób na poinformowanie o zakażeniu HIV „bez wzbudzania paniki”.
Półpasiec jest chorobą, którą wywołuje reaktywacja wirusa ospy wietrznej i półpaśca (VZV), a nie – ludzki wirus niedoboru odporności (HIV). VZV należy do rodziny herpeswirusów, a jego genom (kompletny zestaw informacji genetycznej, która zawiera instrukcje budowy i funkcjonowania wirusa) zbudowany jest z cząsteczek kwasu deoksyrybonukleinowego (DNA).
Po przebyciu ospy wietrznej wirus, który wywołuje chorobę, pozostaje do końca życia w zwojach nerwowych. Po latach, np. z powodu osłabienia odporności, VZV może ujawnić się w postaci półpaśca. Objawy choroby zwykle dotyczą części ciała z jednej strony i mogą obejmować m.in.: ból, mrowienie lub pieczenie, po których pojawiają się czerwone wykwity w postaci pęcherzyków podobnych do ospy wietrznej.
Jak wskazuje serwis Ministerstwa Zdrowia (MZ) i Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ): „Nie można zakazić się półpaścem od osoby chorej na półpasiec. […] Osoby nieuodpornione […] mogą zakazić się od chorego i zachorować na ospę wietrzną. Półpasiec błędnie postrzegany jest jako choroba łagodna. Najtrudniejsze jest leczenie powikłań półpaśca”.
HIV osłabia odporność, ale nie jest czynnikiem etiologicznym półpaśca
Podobnie jak w przypadku szeregu innych chorób, skuteczną metodą profilaktyki półpaśca lub jego powikłań są szczepienia ochronne. Przyjęcie szczepionki przeciw półpaścowi zalecane jest szczególnie dla osób po 50. roku życia oraz tych z podwyższonym ryzykiem zachorowania. Do takich czynników ryzyka należą m.in. choroby obniżające odporność, w tym zakażenie HIV.
Podobną informację znajdziemy także na stronie kampanii, której plakat został wykorzystany w facebookowym wpisie. W zakładce „Poznaj czynniki ryzyka zachorowania na półpasiec” czytamy:
„W grupie ryzyka są między innymi: osoby chore na nowotwory (np. białaczki czy chłoniaki), zakażone wirusem HIV, leczone immunosupresyjnie (np. przyjmujące glikokortykosteroidy, leki podawane po przeszczepieniu narządów)”.
Ludzki wirus niedoboru odporności zaliczany jest do rodziny retrowirusów, których genom złożony jest z cząsteczek kwasu rybonukleinowego (RNA). Wirus ten nie jest czynnikiem etiologicznym (czyli wywołującym) półpaśca. Jest natomiast patogenem, który może upośledzać funkcjonowanie układu odpornościowego.
HIV może zwiększyć ryzyko reaktywacji VZV
HIV negatywnie wpływa na odporność poprzez atakowanie określonych komórek – białych krwinek (szczególnie limfocytów CD4), które biorą udział w odpowiedzi immunologicznej. Infekcja wirusem prowadzi do obniżenia populacji tych komórek, co w konsekwencji utrudnia zwalczanie chorób przez organizm.
Osłabienie odporności w trakcie infekcji HIV zwiększa ryzyko reaktywacji uśpionego wirusa ospy wietrznej i półpaśca. Jak podaje portal informacyjny clinicalinfo.hiv.gov, prowadzony przez Biuro Badań nad AIDS (OAR) w ramach Narodowych Instytutów Zdrowia (NIH) amerykańskiego Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej (HHS):
„Półpasiec może wystąpić u dorosłych zakażonych HIV przy dowolnej liczbie limfocytów […]. Wykazano, że leczenie antyretrowirusowe zmniejsza częstość występowania półpaśca u dorosłych zakażonych HIV, prawdopodobnie z powodu odbudowy odporności, chociaż ryzyko półpaśca pozostaje trzykrotnie wyższe u dorosłych zakażonych HIV niż w populacji ogólnej. […] Około 20–30 proc. osób zakażonych wirusem HIV ma jeden lub więcej epizodów półpaśca, które mogą obejmować te same lub różne dermatomy [obszary skóry zależne od określonych nerwów rdzeniowych – przyp. Demagog]”.
Terapia antyretrowirusowa w zakażeniu HIV daje szansę na utrzymanie prawidłowej odporności
Objawy zakażenia HIV zależą od stopnia jego zaawansowania. W końcowym etapie nieleczonej infekcji wirus może prowadzić do rozwoju zespołu nabytego niedoboru odporności (AIDS). Jest to szereg chorób potencjalnie zagrażających życiu, które występują, gdy układ odpornościowy został poważnie uszkodzony przez HIV.
Choć na chwilę obecną zakażenia HIV nie da się całkowicie wyleczyć, odpowiednie metody terapii antyretrowirusowej mogą skutecznie zmniejszać ilość wirusa w organizmie i utrzymać prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego. Pozwala to m.in. poprawę jakości życia i wydłużenie szacowanej długości życia osoby zakażonej HIV, zrównując ją z prognozami dla osób niezakażonych. Terapia może również zmniejszać częstość występowania półpaśca u osób z infekcją HIV.
Wspieraj niezależność!
Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
