Strona główna Fake News Narządy są „pobierane żywcem”? To fałszywe informacje

Narządy są „pobierane żywcem”? To fałszywe informacje

W nagraniu pojawiają się fałszywe twierdzenia na temat pobierania narządów.

Chirurdzy stoją nad stołem operacyjnym

fot. Pexels / Modyfikacje: Demagog

Narządy są „pobierane żywcem”? To fałszywe informacje

W nagraniu pojawiają się fałszywe twierdzenia na temat pobierania narządów.

FAKE NEWS W PIGUŁCE

  • Na Facebooku opublikowano nagranie, w którym przekonywano, że narządy do przeszczepów pobierane są „żywcem”. To nieprawda, co wyjaśnialiśmy już w naszych analizach (1, 2).
  • Potwierdzenie zgonu dawcy jest wymagane nie tylko w przypadku dorosłych, ale również dzieci, w tym noworodków. Polskie prawo dokładnie określa kryteria rozpoznania śmierci mózgu również u dawców-noworodków urodzonych przedwcześnie, czyli przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży (s. 10).
  • Wyjątek, w którym dawcą może zostać żywa osoba, stanowi m.in. pobranie szpiku, jednej nerki czy segmentu wątroby. Taki dawca musi wyrazić na to zgodę (s. 16), mieć pełną zdolność do czynności prawnych (s. 16), a sama procedura nie może upośledzić w istotny sposób stanu jego zdrowia (s. 15).

12 października 2023 roku na Facebooku opublikowano fragment programu opatrzonego logiem Mediów Narodowych. Mowa w nim o tym, że narządy do przeszczepów pobierane są „żywcem”: wideo opatrzono napisem: „NARZĄDY POBIERANE SĄ ŻYWCEM”, który wyświetla się przez cały czas trwania nagrania

Zrzut ekranu omawianego posta na Facebooku. W kadrze udostępnionego tiktoka siedzi kobieta w jasnej garsonce i czarnej bluzce. Biały napis wielkimi literami brzmi: „NARZĄDY POBIERANE SĄ ŻYWCEM”, niżej dopisano: „….słuchaj ..to jest straszne”.

Fot. www.facebook.com

Film odtworzono 203 tys. razy, zareagowano na niego 2,7 tys. razy, udostępniono go ponad 1,8 tys. razy. Opublikowano pod nim ponad 580 komentarzy, wśród których znajdziemy głosy osób dających wiarę publikowanej treści: „I tak jest od samego początku mordują kogoś by ratować kogos”, „To nie są ludzie, to gady.”, „Dlatego araby porywają dzieci i na żywca wycinają części od nich”.

Jednak znaleźli się też użytkownicy mający inne zdanie: „Większych głupot i uproszczeń nie słyszałem, upowszechniacie bzdury niezgodne z wiedzą naukową i procedurami medycznyni. A gawiedź łyka wszystko …”.

Do pobrania narządów konieczne jest stwierdzenie zgonu

materiale padają takie słowa: „w przypadku dzieci nienarodzonych nie stosuje się żadnego sztucznego wentylowania ani jakiegoś podtrzymywania pracy serca, tylko po prostu bierze się to dziecko, zanim to serce przestanie bić i w tym momencie otwiera się na przykład jamę brzuszną i pobiera się narządy […]. [Prowadząca program odpowiada – przyp. Demagog] Czyli tkanki po prostu pobierane są żywcem” [czas nagrania 0:36].

Jak już pisaliśmy w naszych poprzednich analizach, narządów do przeszczepu nie pobiera się od żywego dawcy, lecz robi się to po jego zgonie (wyjątek to np. pobranie szpiku, jednej nerki czy płata wątroby od żyjącej osoby, która wyraziła na to zgodę i ma pełną zdolność do czynności prawnych) (s. 16). Kryterium śmierci jest w tym przypadku zwykle śmierć mózgowa.

Potwierdzenie zgonu jest wymagane nie tylko w przypadku dorosłych dawców, ale również dzieci, w tym noworodków (s. 10). Szczegóły tej procedury są zawarte w obwieszczeniu Ministra Zdrowia z dnia 4 grudnia 2019 roku w sprawie sposobu i kryteriów stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu.

Zgon musi być stwierdzony nawet u noworodków urodzonych przedwcześnie

Dla potrzeb diagnostyki śmierci mózgu prawodawca dzieli dzieci na dwie kategorie wiekowe (s. 10):

  • pierwsza z nich to noworodki, czyli osoby od urodzenia do 28. doby życia włącznie,
  • druga to dzieci w wieku od 29. doby życia do 18. roku życia (s. 10).

Jeżeli chodzi o noworodki, to i tutaj dokonano precyzyjnego rozdziału na dwie kategorie (s. 10):

  • pierwsza z nich to noworodki donoszone, czyli takie, których wiek postkoncepcyjny wynosi ponad 37 tygodni (które urodziły się z ciąży trwającej ponad 37 tygodni),
  • druga kategoria to noworodki urodzone przedwcześnie (przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży; s. 10).

W odniesieniu do każdego z powyższych przypadków prawodawca wskazał szczegółowe kryteria rozpoznawania śmierci mózgu (s. 10). Po stwierdzeniu podstawowej arefleksji pniowej (brak odruchów występujących u żywej osoby) u dzieci przeprowadza się tzw. obserwację wstępną (s. 10). Oznacza to, że zgon dziecka w takim wypadku nie jest stwierdzany tylko na podstawie braku odruchów pniowych. By stwierdzić śmierć mózgową u dziecka, konieczne jest przeprowadzenie dalszej obserwacji (s. 10).

Narządów nie pobiera się od razu po ustaniu odruchów pniowych

W przypadku dzieci od 29. doby życia do 18. roku życia obserwacja ta trwa co najmniej 24 godziny (s. 10). Jeśli chodzi o noworodki donoszone, to czas ten jest jeszcze dłuższy. W tej grupie wiekowej procedurę rozpoznawania śmierci mózgu można rozpocząć nie wcześniej niż 48 godzin od urodzenia. Obserwacja trwa następnie nie krócej niż 48 godzin (s. 10).

W przypadku noworodków urodzonych przedwcześnie ramy czasowe są jeszcze szersze. W tym wypadku konieczne jest w pierwszej kolejności ukończenie przez noworodka wieku postkoncepcyjnego wynoszącego 37 tygodni, a następnie odczekanie co najmniej 48 godzin (s. 10). Dopiero po tym czasie można rozpocząć obserwację wstępną zmierzającą do rozpoznania śmierci mózgu. Trwa ona ponownie przynajmniej 48 godzin (s. 10).

To oznacza, że sama obserwacja wstępna zmierzająca do rozpoznania śmierci mózgu wynosi (s. 10):

  • u noworodków donoszonych: 48 godzin od urodzenia plus 48 godzin obserwacji, razem nie mniej niż 96 godzin, czyli 4 doby,
  • u noworodków urodzonych przedwcześnie jest to ten sam czas plus czas do ukończenia 37 tygodnia wieku postkoncepcyjnego, czyli np. dla noworodka urodzonego po 35. tygodniu ciąży byłoby to minimum: 2 tygodnie plus 48 godzin od ukończenia 37. tygodnia wieku postkoncepcyjnego plus 48 godzin obserwacji, razem nie mniej niż 2 tygodnie i 4 dni.

Pobranie narządów od żywego dawcy nie może zagrażać istotnie jego zdrowiu

Jeśli chodzi o pobieranie narządów czy tkanek od płodu, to na obecnym etapie polskie prawo nie reguluje tej kwestii. Ustawa transplantacyjna nie określa, od jakiego wieku (w tym wieku postkoncepcyjnego) możliwe jest dawstwo.

Natomiast pobranie narządów od dawcy żywego, jakkolwiek definiowanego, możliwe jest tylko po spełnieniu ściśle określonych kryteriów (s. 15). Jednym z nich jest ustalenie, że procedura „nie upośledzi w istotny sposób stanu zdrowia dawcy” (s. 15).

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

Pomóż nam sprawdzać, czy politycy mówią prawdę.

Nie moglibyśmy kontrolować polityków, gdyby nie Twoje wsparcie.

Wpłać