Fotomontaż to metoda często wykorzystywana do tworzenia fałszywych informacji. Technika ta pozwala na takie przerabianie zdjęć, że czasami trudno na pierwszy rzut oka rozpoznać, czy mamy do czynienia z oryginałem, czy nie. Niekiedy jednak ingerencja w fotografię jest widoczna od razu i wtedy powinno to wzbudzić podejrzenia oraz motywować nas do sprawdzenia źródła.

3 marca prywatny użytkownik Facebooka zamieścił post, zawierający zdjęcie grupy medyków w zielonych strojach, którzy pozują na sali operacyjnej i trzymają kartki z napisem układającym się w zdanie „Mordujemy was, bo nam za to płacą!”. Autor wpisu skomentował go stwierdzeniem: „Idealne podsumowanie ?”.

Źródło: www.facebook.com

Post w ciągu kilku dni zebrał ponad 120 reakcji i został udostępniony prawie 650 razy. Wśród komentarzy pojawiały się różne głosy. Jedni uwierzyli w prawdziwość zdjęcia i oskarżali medyków (wszystkie komentarze z pisownią oryginalną): „Ze wam nie wstyd !!!Powinniscie sie sami pozwalniac !”, „nie ważne czy zdjecie prawdziwe ważne ze przekaz prawdziwy i tak trzeba uświadamiać tych ślepych”, „To powinniśmy z wami to samo uczynić”.

Inni jednak nie uwierzyli w autentyczność sytuacji widocznej na fotografii. Niektórzy pisali, że post zawiera przeróbkę i zamieszczali linki do oryginalnego zdjęcia: „Proszę nie siać propagandy. To jest przeróbka”, „To jest fałszywe zdjęcie rozpowszechniane przez ciemniaków. Tak łatwo znaleźć oryginał. Takie rzeczy powinny być ścigane jak oszustwo”, „A kto wam płaci za rozprzestrzenianie dezorientacji ? Nie lekarze to robią to wy to robicie i wykorzystujecie lekarzy jako marionetki w tej chwili. Parszywe hieny !”.

Co tak naprawdę przedstawia zdjęcie?

Źródło zawierające oryginalne zdjęcie pojawiło się w jednym z komentarzy pod postem. Kilku komentujących zamieściło link do artykułu „’Stay home for us’: Doctors and nurses share same message during pandemic” („»Zostań dla nas w domu«: Lekarze i pielęgniarki przekazują podczas pandemii tę samą wiadomość”) na portalu today.com z marca 2020 roku. W tekście opisano akcję rozpoczętą przez pracowników służby zdrowia w mediach społecznościowych. Lekarze i pielęgniarki fotografowali się z hasłami wzywającymi do pozostania w domu, podczas gdy oni zostają pracować w szpitalach. W artykule zamieszczono oryginał przerobionego zdjęcia, na którym lekarze trzymają napis: „We stay here for you, please stay home for us!” („My zostajemy tu dla Ciebie, prosimy, zostań w domu dla nas!”).

 

Wyświetl ten post na Instagramie.

 

Post udostępniony przez Josh Gad (@joshgad)

W przypadku weryfikacji autentyczności grafiki warto skorzystać z narzędzia odwrotnego wyszukiwania obrazu w Google Images. W ten sposób łatwo jest dotrzeć do oryginalnej grafiki. Dzięki takiemu wyszukiwaniu przekonujemy się, że oryginalne zdjęcie zostało także zamieszczone na Twitterze Doctors’ Association UK, czyli stowarzyszenia lekarzy w Wielkiej Brytanii.

We stay here for you, please stay home for us! @NHSMillion #NHS #COVID19 #COVID19UK pic.twitter.com/fJ09b33o8K

— Doctors’ Association UK ? (@TheDA_UK) March 19, 2020

Podsumowanie

Weryfikacja przerobionych grafik jest bardzo prosta, wymaga jedynie umiejętnego wykorzystania wyszukiwarek internetowych. Każda informacja dotycząca naszego poczucia bezpieczeństwa, która emocjonalnie wpływa na nasze reakcje, ma większą szansę na udostępnienie niż rzetelne materiały. Rzekome odwołanie lekarzy do celowego mordowania ludzi z pewnością do takich nie należy. O przeróbce tego samego zdjęcia w grudniu 2020 roku pisał portal AFP Sprawdzam.