Internauci często powołują się na postaci historyczne, aby uzasadniać swoje poglądy dotyczące bieżących wydarzeń. Odwołania do osób, które żyły w czasach „przed internetem”, uniemożliwia innym szybką i skuteczną weryfikację, ponieważ dostęp do źródeł jest ograniczony. 

18 stycznia na Facebooku pojawił się post z grafiką, na której umieszczono rzekomy cytat Adolfa Hitlera: 

W opisie znalazło się pytanie: „Polacy! Czy jeszcze czegoś wam brakuje w tej hitlerowskiej rzeczywistości ?”

Źródło: www.facebook.com

Post udostępniło ponad 600 użytkowników, w komentarzach natomiast internauci porównywali Polskę do czasów totalitarnej dyktatury w III Rzeszy: „Od dawna mówię, że jesteśmy pod okupacją…”, „I tak się dzieje u nas” czy „To dobrze opisana nasza rzeczywistość”.

Jak było w rzeczywistości?

Powielane przez internautów zdanie dotyczące „kontroli nad ludźmi” nie zostało wypowiedziane przez Adolfa Hitlera. Po przetłumaczeniu frazy na język niemiecki nie znajdziemy takiego cytatu. 

Wyszukiwanie Google pokazuje, że pierwszy raz fraza pojawiła się na blogu Detektyw Prawdy. 14 października 2013 roku autor zamieścił wpis dotyczący przyszłości USA. W pierwszym akapicie znajdziemy wymieniony w poście cytat. Wpis nawiązuje do filmu z YouTube, który został już usunięty. 

O fałszywym cytacie pisały też inne portale fact-checkingowe jak Snopes czy Politifact. Z analizy Snopes dowiadujemy się, że jako źródło anglojęzycznej wersji cytatu podawane jest „Mein Kampf”, czyli książka Adolfa Hitlera. W oryginalnym tekście stworzonym przez dyktatora nie znajdziemy jednak podobnej wypowiedzi. 

Oba wspomniane portale zauważyły, że informacja, jakoby źródłem cytatu było „Mein Kampf”, pochodzi od Pata Millera, który w swojej książce w 2014 roku na początku jednego z rozdziałów przywołał wspomniane słowa. Jako ich źródło podał rzeczoną książkę Hitlera. 

Dodatkową kwestią, na którą należy zwrócić uwagę, jest fakt, że Adolf Hitler jako kanclerz III Rzeszy nie stosował się do zasady polegającej na zabieraniu ludziom wolności „po trochu”. Działania dyktatora od początku były stanowcze, jak np. wtedy, gdy ustanowił monopol polityczny dla własnego środowiska politycznego, wprowadzając ustawę o zapobieganiu tworzenia nowych partii politycznych z 14 lipca 1933 roku. 

Podsumowanie 

Przedstawiony przez użytkownika cytat jest fałszywy. Nie ma dowodów na to, że Adolf Hitler wypowiedział te słowa. Schemat działania dyktatora był zresztą odwrotny do tego przedstawionego w poście. Wykorzystywanie postaci historycznych i ich cytatów do poparcia swoich tez może być dezinformujące, zwłaszcza gdy nie podamy źródła przywoływanych wypowiedzi.