FAKE NEWS w pigułce

W mediach społecznościowych pojawia się wiele fałszywych przekazów, które próbują podważyć konsensus naukowy dotyczący zmiany klimatu. Tym razem 12 stycznia 2024 roku na Facebooku pojawił się post, który przedstawiał kompilację nagrań. Te rzekomo miały pokazywać śnieg w Dubaju. Do nagrania dołączono ironiczny komentarz. Jak podano [pisownia oryginalna]: „Oci pienie dotarło nawet do Dubaju. Od 125 tys lat nie było tak g0r0nc0”.

Źródło: www.facebook.com

W momencie pisania tego tekstu na wpis zareagowało już ponad 1,4 tys. osób, a 8,3 tys. udostępniło go dalej.

W prognozach i w wiadomościach nie ma informacji o śniegu w Dubaju

Dubaj to miasto w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, gdzie zgodnie z danymi Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO) średnia dobowa minimalna temperatura w styczniu wynosi 13,7 stopni Celsjusza. Z kolei średnia dobowa maksymalna temperatura sięga 24 stopni Celsjusza. Od początku stycznia 2024 roku w prognozach temperatura na terenie miasta oscylowała na poziomie ok. 20 stopni Celsjusza w dzień i w nocy, a do tego nie przewidywano żadnych opadów śniegu. Na stronie emirackiego National Center of Meteorology (NCM) również nie ma informacji o opadach w tym mieście.

Nagrania nie pochodzą z Dubaju, lecz z innych miejsc na świecie

Oczywiście, niekiedy na świecie mogą wystąpić różne anomalie pogodowe, ale zmiana klimatu jest faktem – temperatura na świecie rośnie, co pozostaje efektem działalności człowieka. Nawet jeżeli jakieś nagranie pokazuje spadki temperatur i opady śniegu w nietypowym miejscu, to nie jest to jeszcze dowód na brak globalnego ocieplenia. Jednocześnie, w przypadku filmu na Facebooku ze śniegiem w Dubaju, mamy do czynienia z materiałem, który wykorzystuje fałszywy kontekst dodany do nagrań niepowiązanych z Dubajem.

1. Zawierucha na parkingu w Dubaju? Nie, to nagrania z innych miejsc

Na początku filmu widać zawieruchę na parkingach [czas nagrania 00:01 i 00:08]. Pierwszy z filmów [czas nagrania 00:01] nie przedstawia Dubaju w 2024 roku. Choć nie ma pewności co do dokładnej lokalizacji, to najwcześniejsze kopie nagrania z datą na 2023 rok udało nam się znaleźć za pośrednictwem wyszukiwarki Baidu na chińskiej platformie wideo Wiebo.com.

Tam nagranie opisywano jako powstałe w mieście Weihai w północno-wschodnich Chinach, gdzie w grudniu 2023 roku doszło do intensywnych opadów śniegu. Film był dostępny również w aplikacji Douyin (TikTok w Chinach), gdzie opisywano aktualną pogodę w tym kraju.

Źródło: www.weibo.com

Podobna historia dotyczy drugiego filmu [czas nagrania 00:08], który miał przedstawiać rząd zaśnieżonych aut na parkingu. To nagranie także zostało opublikowane jeszcze w grudniu 2023 roku i było opisywane na TikToku jako „zamieć śnieżna w Chinach”. Tu również nie ma 100-proc. pewności co do lokalizacji, ale – podobnie jak w powyższym przypadku – nie jest to Dubaj, w którym opadów śniegu w ostatnim czasie po prostu nie było.

Źródło: www.tiktok.com

2. Burdż Chalifa – stoki narciarskie i dinozaur w kostce lodu? To montaż wideo

Kolejne nagranie, na którym widać Burdż Chalifę [czas nagrania 00:13], to przeróbka wideo z wykorzystaniem efektów specjalnych. Na początku materiału widać, jak mężczyzna wyciąga telefon i pokazuje ujemną temperaturę [czas nagrania 00:13], a ta – jak wiemy – nie była notowana w styczniu w tym regionie. Rzeczony film powstał najpewniej jako żart i został opublikowany 9 stycznia 2024 roku na oficjalnym profilu Visit Dubai, który promuje miasto na TikToku. 

To, że film jest zmodyfikowany, można zauważyć na podstawie wyciągu taśmowego (znanego ze stoków narciarskich), który wiedzie w stronę wieżowca [czas nagrania 00:15] – w rzeczywistości nie ma go w tym miejscu. Jego konstrukcja jest nierealistyczna, ponieważ nie opiera się na żadnym filarze (wyciąg całkowicie wisi w powietrzu). Kolejnym bardzo nietypowym elementem, który zdradza fakt modyfikacji nagrania, jest kostka lodu z zamrożonym dinozaurem [czas nagrania 00:35].

Źródło: www.tiktok.com

3. Wielbłądy na śniegu w skalistych górach? To też nie jest Dubaj!

Kilka scen na Facebooku przedstawiało typowo górskie krajobrazy [czas nagrania 00:41 oraz czas nagrania 01:05], których nie spotkamy w samym Dubaju, ponieważ miasto znajduje się na dość płaskim pustynnym terenie, a jego obszar jest dość gęsto zabudowany. Niektóre ujęcia pokazywały m.in. mężczyznę, który biegnie po ośnieżonej drodze pośród skał [czas nagrania 00:41]  lub wielbłądy na śniegu [czas nagrania 01:05]. 

Jeżeli chodzi o wspomniane wielbłądy, to jest to nagranie, które nie powstało w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, lecz na terenach górskich w Tabuk w Arabii Saudyjskiej w 2021 roku. 

Źródło: www.gulftoday.ae

W lutym 2021 roku rzecznik prasowy ambasady Arabii Saudyjskiej w USA Fahad Nazer napisał na temat tego zdarzenia na platformie X (wówczas Twitter). Jak wskazywał w swoim wpisie:

Z drugiej strony warto zauważyć, że zmiana klimatu to także zaostrzenie różnych ekstremów pogodowych i rozchwianie warunków, które występują typowo w określonych obszarach na Ziemi. Niekiedy może dojść także do zaostrzenia nagłych ataków zimy.