Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Polska znika z map w Europie? To teoria spiskowa
Na TikToku pojawiła się fałszywa informacja, że na zachodzie Europy „usuwa się” Polskę z map.
fot. Pixabay i TikTok / Modyfikacje: Demagog
Polska znika z map w Europie? To teoria spiskowa
Na TikToku pojawiła się fałszywa informacja, że na zachodzie Europy „usuwa się” Polskę z map.
fake news w pigułce
- Z filmu na TikToku dowiadujemy się, że „holenderskie media pokazują mapy w gazetach już »tylko « bez Polski”. Ma to rzekomo świadczyć o rozbiorze naszego kraju.
- Brak wiarygodnych dowodów, że któreś z holenderskich mediów opublikowało mapę Europy bez uwzględnienia granic Polski. Różne mapy dostępne na stronach z tego kraju pokazują Polskę (np. 1, 2, 3, 4). Mapy Europy sprzedawane w Niderlandach również przedstawiają nasz kraj (np. 1, 2, 3).
- Nie mamy do czynienia z rozbiorem Polski. RP jest niepodległym, suwerennym państwem. Z art. 5 Konstytucji RP wynika, że Rzeczpospolita Polska strzeże m.in. niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium.
Temat granic państw i ich rzekomych zmian co jakiś czas pojawia się w dezinformujących przekazach.
W filmie opublikowanym 27 marca 2024 roku na TikToku słyszymy, że „zachodnie media w swoich gazetach pokazują Europę już bez Polski, czyli już nie ma granic Polski” [czas nagrania 00:03]. Wypowiedzi towarzyszy napis o treści: „Polska Palestyną 2.0? Holenderskie media pokazują mapy w gazetach już »tylko « bez Polski! Rozbiór Polski 2024”.
Film w krótkim czasie zdobył wiele reakcji na TikToku. Polubiło go ponad 2,3 tys. użytkowników, skomentowało ponad 250. Nagranie zostało udostępnione ponad 1,4 tys. razy.
Reakcje internautów świadczą o tym, że część z nich uwierzyła w przekazaną w wideo treść. „Tak samo robili ze strefą Gazy żydzi” [pisownia oryginalna] – napisał jeden z użytkowników TikToka. „Ten zachód jest już tak odklejony że mam ochotę zrobić korytarz przez Polskę Putinowi niech idzie ich uleczyć [pisownia oryginalna] – stwierdził z kolei inny komentujący.
Kto opublikował film? To osoba, która już wcześniej rozpowszechniała dezinformujące treści
Film został opublikowany na TikToku przez użytkownika o nazwie zrzudka.pl. To jedno z kont powiązanych z osobą odpowiedzialną również za profil faktyfakty.online333. Zamieszczała ona m.in. fałszywe informacje dotyczące protestów rolników czy teorie spiskowe na temat brytyjskiej rodziny królewskiej.
Twórca publikujący na tych profilach rozpowszechniał także niezgodne z prawdą wiadomości w kontekście szczepień przeciw COVID-19 – wówczas pod nazwą www.faktyfakty.online (konto nie jest już dostępne).
O tym, że za wymienionymi profilami stoi jedna osoba, świadczy głos słyszany na publikowanych przez nie nagraniach i charakterystyczny sposób wypowiedzi. Konta łączy również identyczna szata graficzna zamieszczanych filmów.
Mapa Europy z Niemcami i Niderlandami, ale bez Polski?
„Zachodnie media w swoich gazetach pokazują Europę już bez Polski, czyli już nie ma granic Polski. Są granice Niemiec, Holandii, Niderlandów, Hiszpanii, nie ma już granicy Polski” – słyszymy w filmie [czas nagrania 00:03]. Napis widoczny w trakcie całego nagrania głosi z kolei, że „holenderskie media pokazują mapy w gazetach już »tylko « bez Polski”.
Zacznijmy od tego, że mówiąc o Holandii i Niderlandach, wypowiadamy się w istocie o tym samym państwie. Oficjalna nazwa tego kraju to „Koninkrijk der Nederlanden”, czyli Królestwo Niderlandów. Z kolei nazwa „Holland” (Holandia), jak podaje Britannica, jest nadal popularna wśród obcokrajowców.
Nie znaleźliśmy żadnych dowodów na to, że któreś z holenderskich mediów opublikowało mapę Europy bez zaznaczenia granic Polski. W filmie także nie podano dowodów – nie padł żaden tytuł medialny, rzekoma mapa nie została pokazana. Przykładowe mapy widoczne na stronach z tego kraju uwzględniają polskie granice (np. 1, 2, 3, 4). Mapy Europy sprzedawane w Niderlandach również przedstawiają Polskę (np. 1, 2, 3). W niderlandzkim internecie znajdziemy zachęty do odwiedzenia naszego kraju i pochwały jego walorów turystycznych.
Mapa bez Polski to wynik gry – brakuje na niej też Szwecji, Włoch czy Francji
Omawiane nagranie nie jest jedynym, w którym podjęto kwestię mapy Europy nieuwzględniającej granic Polski. Na youtubowym kanale o nazwie Uszi opublikowano film na podobny temat. Mężczyzna pokazuje w nim mapę Starego Kontynentu bez zaznaczonej Polski [czas nagrania 00:04] i krytycznie odnosi się do jej kształtu.
Okazuje się, że pokazana mapa to wynik gry dostępnej na Reddicie. Użytkownicy serwisu głosowali, który kraj może zyskać terytorium kosztem państw ościennych. Komentarze z największą liczbą pozytywnych reakcji decydowały o „rozdzieleniu” kraju pomiędzy sąsiadów. Lista „wyeliminowanych” w ramach gry państw zawiera nie tylko Polskę, lecz również m.in. Rosję, Białoruś, Szwajcarię, Szwecję, Włochy, Islandię czy Francję.
Błędy na mapach i satyryczne rozkłady granic się zdarzają
Widoczna powyżej mapa nie jest jednak jedyną tego typu zabawą. Kilka lat temu sieć obiegła informacja o mapie nieuwzględniającej granic Niemiec. Oryginalna grafika pochodziła z satyrycznego magazynu „Dummy Magazin”. Była dołączona do ironicznego artykułu o tym, jak być „antyniemieckim w dziesięciu krokach”.
W 2009 roku portal tvn24.pl opisywał przypadek szwajcarskiej reklamy pokazującej mapę bez granic Polski. Zabrakło na niej także Izraela, a na północ od Mongolii rozciągał się napis „Azja”. Mapa okazała się nadrukiem na piłce plażowej, na której wprawne oko wypatrzyło niedociągnięcia.
Rozbiór Polski? Nic takiego nie ma miejsca
W omawianym filmie pojawia się napis, z którego wynika, że mamy do czynienia z „rozbiorem Polski 2024”.
Nie mamy. Polska jest niepodległym, suwerennym państwem. Preambuła Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej rozpoczyna się od słów: „W trosce o byt i przyszłość naszej Ojczyzny, odzyskawszy w 1989 roku możliwość suwerennego i demokratycznego stanowienia o Jej losie, my, Naród Polski…”. Z art. 5 ustawy zasadniczej wynika, że Rzeczpospolita Polska strzeże m.in. niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium.
Trzeci rozbiór Polski nastąpił w 1795 roku. W wyniku rozbiorów kraj znalazł się pod zaborami: austriackim, pruskim i rosyjskim. Pakt Ribbentrop-Mołotow podpisany między III Rzeszą a ZSRR w 1939 roku bywa nazywany „czwartym rozbiorem Polski”.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter