Pandemia COVID-19 trwa już prawie rok. Zmieniła ona funkcjonowanie całego świata, wywołała również falę teorii spiskowych i dezinformacji. Publikowane co jakiś czas doniesienia, jakoby „pandemia była wymysłem” czy „wirus nie istniał”, są fałszywymi informacjami. 

Na początku listopada w mediach społecznościowych pojawił się post z kolażem zdjęć nawiązujących do pandemii COVID-19. Na fotografiach widzimy tego samego mężczyznę, który jest poddawany testom wymazowym, leży w łóżku w masce tlenowej czy ogląda wyniki RTG. Autor kolażu opatrzył go opisem: „Ile tych ról można grać”.

Źródło: www.facebook.com

Post doczekał się ponad 1,5 tysiąca udostępnień. Użytkownicy w komentarzach uznali, że zdjęcia stanowią dowód na „spisek” i nieistnienie ogólnoświatowej pandemii (pisownia oryginalna): „Kłamstwa kołem się kręcą”, „Zwolennicy korony pewnie powiedzą, że są to sobowtóry” czy „Jak dobrze zapłacą to można być może jeszcze w serialu zagra”. 

Co to za zdjęcia? 

Publikowane przez użytkowników Facebooka fotografie nie mają na celu przedstawić tzw. PLANdemii. Są to tzw. zdjęcia stockowe, które możemy znaleźć w internetowych bazach. 

Czym są tego rodzaju zdjęcia? To fotografie wykonywane przez fotografów, którzy następnie udostępniają je w bazach zdjęć. Osoba chcąca wykorzystać profesjonalne zdjęcia (dobrze oświetlone czy nierozmazane) może je wykupić (jeżeli są płatne) i wykorzystać na swojej stronie. Przyśpiesza to proces publikacji materiałów w sieci. W przypadku wykorzystania fotografii z takich portali ważne jest sprawdzenie wcześniej, jakie prawa autorskie zastrzegł fotograf. Użycie niektórych zdjęć jest płatne. Istnieją również bazy, które oferują darmowe materiały. 

Skąd pochodzą fotografie?

Aby dowiedzieć się, skąd pochodzą zdjęcia, wystarczy wykorzystać odwrotne wyszukiwanie obrazem oferowane przez Google, TinEye czy Yandex. Fotografie wykorzystane w poście udało się nam odnaleźć w bazie zdjęć Shutterstock. Zostały opublikowane przez PPK studio. Wśród dostępnych na stronie obrazów znajdziemy udostępniane przez użytkowników Facebooka zdjęcia (1, 2, 3, 4, 5):

Źródło: www.shutterstock.com

Fotografie tego typu mają na celu ułatwienie przedstawienia pewnych działań medycznych w mediach. W Polsce ze zdjęć użytkownika PPK studio korzystało nawet TVP Info w artykule związanym ze wzrostem liczby zachorowań na COVID-19. Wykorzystanie profesjonalnych, edytowanych i ustawionych zdjęć ma na celu profesjonalizację przekazu, a nie zakłamywanie rzeczywistości.

Podsumowanie

Udostępnianie informacji z pominięciem oryginalnego kontekstu jest również dezinformacją. Tym razem w opublikowanym kolażu zabrakło informacji na temat pochodzenia zdjęć i ich właściwego sposobu użycia. Tego typu działania mogą wzmacniać nieufność wobec władz i ich działań w walce z pandemią COVID-19. O sprawie pisał również portal Konkret24.