Edukacja 
Ekologia 
Klimat 
Energetyka 
Fact-checking 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
8 min czytania
Fake News
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
8 min czytania
Tak znikają lasy? Zdjęcie wprowadza w błąd
Fot. Sebastian Unrau / Unsplash
Tak znikają lasy? Zdjęcie wprowadza w błąd
Lesistość Polski od lat jest na podobnym poziomie, a zasobność lasów wzrasta.
Fake news w pigułce
- W kwietniu na Facebooku pojawił się post ze zdjęciem częściowo wyciętego lasu i stwierdzeniem, że „tak znikają po cichu nasze lasy”.
- Ta informacja wprowadza w błąd, ponieważ – pomimo wzrostu pozyskania drewna – zasobność polskich lasów w surowiec rośnie, a pokrycie kraju lasem nie zmienia się znacząco.
- Wycinanie lasu to standardowy sposób prowadzenia gospodarki leśnej. W miejscu drzew wyciętych powstaje nowy las. Z założenia staje się on bardziej odporny na trudne warunki, a jego wartości użytkowe pozostają zachowane.
13 kwietnia 2023 roku na Facebooku pojawił się post o treści: „tak znikają po cichu nasze lasy…”. Do posta dołączono zdjęcie z lotu ptaka przedstawiające lasy z widocznymi pustymi przestrzeniami. Część komentujących twierdzi, że odpowiedzialny za to jest obecny rząd: „te dziady wszystko sprzedali zrobią pustynie za Gierka itd… sadzili teraz wszystko za demokracji wycinają wolność za $€£” oraz „Tak jest jak Rządzi szarańcza . Zje wszystko!!”.
Układ lasu widoczny na fotografii przypomina rębnię, czyli system użytkowania i odnawiania lasu. Mimo rosnącego pozyskania drewna lesistość kraju pozostaje na podobnym poziomie (s. 36) od 2014 roku (s. 36), czyli przed wygraną PiS w wyborach parlamentarnych.
Źródło: www.facebook.com
Zdjęcie nie pokazuje „znikających po cichu” lasów
Wbrew opisowi z posta na zdjęciu prawdopodobnie przedstawiona jest praktyka standardowo prowadzonej gospodarki leśnej. Widoczne na nim puste przestrzenie mogą świadczyć o wykonywaniu rębni na tym obszarze.
Na miejsce wyciętych drzew zwyczajowo są nasadzane nowe lub zasiewają się tam one naturalnie. W ten sposób możliwe jest zachowanie wartości użytkowej lasu. Jak można przeczytać w Encyklopedii Leśnej, rębnia to:
„Zespół czynności mający na celu stopniową przemianę pokoleń w lesie w sposób zapewniający równoczesne usuwanie drzew lub drzewostanów, tworzenie najkorzystniejszych warunków dla zainicjowania i rozwoju nowego pokolenia drzew pożądanych gatunków, kształtowanie odpowiedniej budowy drzewostanu, zapewnienie naturalnej różnorodności biologicznej i trwałości w zmieniających się warunkach środowiska”.
Jest to więc metoda utrzymania lasu, w którym prowadzona jest gospodarka leśna. Rębnie wykonuje się w taki sposób, aby młody las miał odpowiednie warunki do rozwoju pod względem nasłonecznienia czy kierunku wiatru.
Rębnia wspiera trwałość lasu gospodarczego
Prof. dr hab. Bogdan Brzeziecki z Katedry Hodowli Lasu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) wyjaśnia w komentarzu dla Demagoga, że:
„Każda rębnia, każdy zrąb, zapoczątkowuje nowy cykl rozwoju lasu, który trwa 100 lat, a nawet dłużej. Dzięki stosowaniu rębni zupełnej, w skali całego krajobrazu leśnego, takiego, jak przedstawiony na zdjęciu, mamy do czynienia z mozaiką fragmentów lasu, reprezentujących różne stadia rozwojowe, od najmłodszych do najstarszych. Występowanie takiej mozaiki jest podstawowym warunkiem trwałości istnienia lasu i pełnionych przez ten las funkcji, a także sprzyja występowaniu różnych organizmów leśnych (…).
Skądinąd, na (…) zdjęciu widać, że w przypadku praktycznie wszystkich powierzchni zrębowych pozostawiono fragmenty odnawianych drzewostanów, w postaci tzw. »wysp starodrzewów«. Drzewa wchodzące w skład tych »wysp « są pozostawiane do naturalnej śmierci i rozkładu, co dodatkowo sprzyja występowaniu tych gatunków (owadów, grzybów), które są uzależnione od martwego drewna”.
Prof. dr hab. Bogdan Brzeziecki z SGGW
W jakich lasach prowadzi się rębnię? Wyjaśniają eksperci SGGW
O wypowiedź na temat układu przedstawionego na zdjęciu poprosiliśmy dr hab. Włodzimierza Buraczyka, adiunkta w Katedrze Hodowli Lasu SGGW:
„Widoczne na zdjęciu tzw. »zręby « to kilkuhektarowe powierzchnie w postaci wydłużonych prostokątów, które powstały po wycięciu starego drzewostanu sosnowego. Jest to podstawowy sposób hodowli sosny zwyczajnej na ubogich glebach, które dominują w Polsce.
Kilkuhektarowa powierzchnia po usuniętym drzewostanie jest naturalnym miejscem odnawiania się sosny zwyczajnej i dlatego nie jest to nic niepokojącego. Jest to sposób stosowany od wielu lat i to nie tylko w Polsce. W skali ekosystemu leśnego takie powierzchnie zrębowe zwiększają bioróżnorodność, ponieważ na odsłoniętych powierzchniach okresowo pojawia się roślinność otwartych powierzchni, a wraz z nią bogaty świat owadów i zwierząt”.
Dr hab. Włodzimierz Buraczyk z SGGW
Ekspert dodaje też, że:
„Jest to sposób standardowego zagospodarowania terenów o słabych (ubogich) glebach, gdzie w warunkach klimatycznych Polski do celów gospodarczych można wykorzystać tylko jeden gatunek, jakim jest sosna zwyczajna”.
Dr hab. Włodzimierz Buraczyk z SGGW
Komentarza na temat zdjęcia udzielił nam też prof. dr hab. Bogdan Brzeziecki z Katedry Hodowli Lasu SGGW:
„(Struktura przedstawiona na zdjęciu – przyp. Demagog) uważana jest za optymalny sposób przeprowadzenia procesu wymiany pokoleniowej w tego rodzaju sytuacjach. Wynika to przede wszystkim z wysokich wymagań świetlnych sosny zwyczajnej, która najlepiej czuje się i wzrasta w warunkach, jakie panują na dużych, otwartych powierzchniach. (…) pozwala ona (rębnia – przyp. Demagog) minimalizować szkody powodowane w lasach przez wiatr”.
Prof. dr hab. Bogdan Brzeziecki z SGGW
Polskie lasy nie znikają – lesistość utrzymuje się na stałym poziomie
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) w 2021 roku grunty leśne ogółem stanowiły prawie 30 proc. powierzchni kraju, a te zarządzane przez lasy państwowe – 23 proc. (s. 1-2). Od 2014 roku (s. 36) lesistość kraju utrzymuje się na względnie stałym poziomie, podobnie jest w przypadku terenów należących do Lasów Państwowych (s. 36).
Od 2014 roku (s. 103), czyli przed dojściem PiS do władzy, zasobność Lasów Państwowych wzrosła o 16 m3/ha, czyli o 4 proc. (s. 103). Zasobność jest to objętość drzewostanu wyrażona w metrach sześciennych drewna wielkowymiarowego lub drewna wielkowymiarowego wraz z drewnem małowymiarowym w przeliczeniu na 1 hektar (m3/ha).
Oznacza to, że w przeliczeniu na jednostkę powierzchni w polskich lasach przybywa drewna. Dzieje się tak pomimo zwiększenia pozyskania drewna w kraju o 6 proc. (s. 98) od 2014 roku (s. 106).
Zasobność wzrasta dzięki zmianie sposobu gospodarki leśnej – odchodzi się od sadzenia monokultur na rzecz wielopiętrowych i wielopokoleniowych lasów. Mają one m.in. większą odporność na warunki klimatyczne.
Wpływ na to ma też fakt, że większość drzewostanu w zarządzie Lasów Państwowych ma ponad 40 lat (s. 41). Drzewa w takim wieku charakteryzują się zahamowaniem procesu wzrostu w górę na rzecz przyrostu grubości.
Wycinki nie są prowadzone „po cichu”
Dane o lasach są dostępne publicznie w Banku Danych Lasów Państwowych. Na ich podstawie osoby zaangażowane w inicjatywę Lasy i Obywatele w 2021 roku przygotowały „mapę wycinek”.
Kontrowersje wokół mapy wyjaśnialiśmy w innej analizie. Mapa zawierała legendę, dzięki której mogła zostać prawidłowo zinterpretowana. Jednakże patrząc na samą grafikę bez przybliżenia, można było odnieść wrażenie, że wycince będzie podlegać znaczny obszar Polski, co było tak przedstawiane w mediach społecznościowych.
Z pierwotnym wyglądem mapy można się zapoznać na grafice poniżej.
Mapa autorstwa inicjatywy Lasy i Obywatele z 2021 roku
W 2021 roku Anna Malinowska, ówczesna rzeczniczka prasowa Lasów Państwowych, wyjaśniła niejasności dotyczące mapy w komentarzu dla Demagoga:
„W rzeczywistości jest to obraz planów prac nadleśnictw rozłożonych na prawie dwa dziesięciolecia (od 2011 r. do 2029 r.). Poza tym w wielu miejscach cięcia zostały przeprowadzone dużo wcześniej i już od kilku lat rośnie tam nowe pokolenie drzew.
Nikt nie wycina całych połaci lasu, w większości przypadków ścinamy drzewa jedynie w niewielkich »gniazdach«, usuwamy pojedyncze egzemplarze lub grupy drzew. W rębniach zupełnych – czyli takich, gdzie usuwa się wszystkie drzewa (1/4 powierzchni rębni w LP) w wielu przypadkach wycinamy jedynie wąski pas, część wydzielenia (zaznaczone czerwoną linią na mapie). W przypadku pozostałych 3/4 rębni w obecnym 10-leciu najczęściej użytkowana jest jedynie część: w postaci gniazd, usuwania pojedynczych drzew itd.”.
Anna Malinowska, rzeczniczka prasowa Lasów Państwowych w 2021 roku dla Demagoga
Obecnie dostępna mapa dokładniej oddaje rzeczywisty zasięg rębni:
Źródło: www.lasyiobywatele.pl
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
