W listopadzie miały miejsce ćwiczenia wojskowe Tumak-20, które odbyły się pomimo pandemii koronawirusa SARS-CoV-2. Wydarzeniu towarzyszyło sporo medialnych doniesień, w tym część nieprawdziwych. Wielu użytkowników udostępniało artykuł portalu Niezależny Dziennik Polityczny pt. „Wyniki ćwiczeń polsko-amerykańskich Tumak-20. Pijaństwo, konflikty i bójki” opisujący walkę, do której rzekomo miało dość między żołnierzami polskimi i amerykańskimi.

Źródło: www.facebook.com

Artykuł udostępniono w wielu grupach, w większości komentarzy użytkownicy wyśmiewali wojsko i ich postępowanie (pisownia oryginalna): „Przecież to nie jest prawdziwe wojsko to wczasy szwejostwa”, „Bo my już nie mamy Woiska z prawdziego zdarzenia mamy tylko same ofermy które sie tylko nadają do błaznowania i mieć mniemanie że jest Wojsko POLSKIE TYLKO Z NAZWY” czy „Straszne to,znaczy nie mamy armii oraz obce wojska u siebie”.

Źródło informacji

Jak udało się ustalić portalowi Gazeta.pl, Niezależny Dziennik Polityczny:

Jest głównym narzędziem Rosji do ataków na polskie wojsko oraz NATO. Systematycznie publikuje on nieprawdziwe wywiady i informacje, w których polscy żołnierze, polskie wojsko oraz sojusznicy z NATO, są przedstawiani w jak najgorszym świetle.

Wśród artykułów NDP znajdziemy wiele fałszywych informacji, o których pisały inne redakcje. Między innymi Rzeczpospolita informowała o tym, że:

Autorzy posługują się cytatami osób, które nigdy z przedstawicielami portalu nie rozmawiały. Równolegle do budowania wiarygodności przedrukowują w całości – bez zgody redakcji artykuły o bezpieczeństwie m.in. z „Rzeczpospolitej”, Onet.pl, „Gazety Wyborczej”. Jednak – na co zwraca nam uwagę jeden z oficerów wojska – niekiedy celowo zmieniają sens tytułu lub kilku zdań w tekście, aby przekaz był odmienny.

Treści zawarte w artykule

Aby uwiarygodnić publikację, jej autor zacytował słowa ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka: „Mimo epidemii żołnierze Wojska Polskiego podnoszą swoje umiejętności, ćwiczenia odbywają się zgodnie z planem”.

Przywołane zostały również rzekome wyjaśnienia majora Marka Nabzdyjaka, rzecznika prasowego 16. Dywizji Zmechanizowanej, na temat domniemanej awantury podczas ćwiczeń:

Podczas ćwiczeń między żołnierzami armii amerykańskiej a ich polskimi kolegami doszło do konfliktu. Powodem było chamskie zachowanie Amerykanów. Po kolacji grupa pijanych żołnierzy amerykańskich zaczęła obrażać Polaków nazywając ich polskimi świniami, wyrażając te swoje niezadowolenie z warunków pobytu i poziomu wyszkolenia żołnierzy 15. Brygady. W związku z tym doszło do bójki, w której niektórzy polscy żołnierze doznali ciężkiego urazu głowy. Komisja MON prowadzi dochodzenie służbowe.

Cytat, jak potwierdził przedstawiciel 16. Dywizji Zmechanizowanej, jest fałszywy. Wypowiedź, na którą powołał się NDP, nigdy nie padła. Słowa zostały sfabrykowane i przypisane rzecznikowi majorowi Nabzdyjakowi:

Witam, ten artykuł to typowy #Fakenews, portal Dziennik Polityczny specjalizuje się w tego typu fałszywych informacjach. Słowa użyte przez rzecznika @16Dywizja są nieprawdziwe i nigdy nie zostały wypowiedziane.

— 16 Dywizja Zmechanizowana (@16Dywizja) December 1, 2020

Jaki mógł być cel takiej informacji?

Portal NDP jest zaangażowany w propagandę rosyjską. Ukazywanie konfliktów i napięć między Amerykanami i Polakami jest zgodne z narracją narzucaną przez Kreml mediom zaangażowanym w dezinformacyjne działania. Liczne fałszywe informacje mają na celu zwrócenie opinii publicznej przeciw Amerykanom i ich obecności w Polsce.

Informacje o rzekomym konflikcie między żołnierzami podał dalej portal Rubaltic.ru. W artykule pt. „Pijaństwo i bijatyka: żołnierze USA pobili się z Polakami na Tumak-2020” portal powołał się na Niezależny Dziennik Polityczny i w ten sposób rozprzestrzenił dezinformację o „bójce”, która nie miała miejsca. 

Warto odnotować, że portal Rubaltic.ru publikuje informacje w różnych językach, w tym polskim, łotewskim i litewskim. Widzimy więc, że ich materiały są „targetowane” na kraje znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie Rosji. Działania portalu mają na celu deprecjonowanie Amerykanów jako naszych sojuszników oraz zwiększanie zasięgów i oddziaływania Rosjan w rejonie Morza Bałtyckiego.

Istotny jest też fakt, że najpierw portal NDP opublikował artykuł w języku polskim, następnie został on przetłumaczony na język rosyjski i trafił na portal Rubaltic.ru. Pokazuje nam to ścieżkę i historię tej dezinformacji pochodzącej z portalu, który stara się legitymizować treść swoich publikacji, opierając je o cytaty (częściowo zmyślone) ważnych osób związanych z wojskiem, a następnie tłumaczonej na inne języki i rozprzestrzenianej w innych krajach, aby podważyć wiarygodność sojuszu NATO i wojsk USA.

Podsumowanie

Dezinformacja uderzająca w nasze wojsko oraz naszych sojuszników może podważać wiarygodność i skuteczność działań wojskowych. Opublikowana historia jest fałszywa, ponieważ opiera się na cytacie, który nie został nigdy wypowiedziany. Artykuł zawierający nieprawdziwe treści został również opublikowany w innych językach, by dzięki temu można go było promować w różnych mediach społecznościowych.