Czym jest konwencja stambulska?

Konwencja o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (tzw. konwencja stambulska) została podpisana przez Polskę 18 grudnia 2012 roku, a ratyfikowana w kwietniu 2015 roku.

To międzynarodowy dokument, zobowiązujący państwa, które go ratyfikowały, do zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Konwencja zawiera zestaw prawnie wiążących standardów, które mają na celu zapobieganie przemocy, pomoc ofiarom i zapewnienie, by sprawcy stanęli przed obliczem wymiaru sprawiedliwości.

Konwencja zobowiązuje państwa do tworzenia przepisów i podejmowania innych środków, które są konieczne do ochrony przed przemocą w sferze publicznej i prywatnej (art. 4 ust. 1). Do tych przepisów zalicza się m.in. zasada równości kobiet i mężczyzn (art. 4 ust. 2). W Polsce zapisaną ją w art. 33 Konstytucji.

Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie konwencji

W 2020 roku Mateusz Morawiecki złożył do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności konwencji stambulskiej z Konstytucją RP. Zdaniem ówczesnego premiera może mieć ona „ideologiczne podłoże” i niewłaściwie definiować źródła przemocy.

Na łamach Rzeczpospolitej opublikowano sondaż, w którym na pytanie, czy Polska powinna wycofać się z konwencji stambulskiej, jedynie 15 proc. odpowiedziało twierdząco. W 2020 roku w wielu polskich miastach doszło do protestów przeciwko wypowiedzeniu dokumentu.

Tusk cofnął wniosek złożony do TK przez Morawieckiego

Nowy rząd, na którego czele stoi Donald Tusk, zdecydował o wycofaniu wniosku premiera Morawieckiego z Trybunału Konstytucyjnego. Obecny prezes Rady Ministrów podkreślił, że ochrona kobiet i dzieci przed przemocą to temat ponad podziałami politycznymi.

„Ochrona kobiet i dzieci przed przemocą to jest coś, co nigdy nie powinno być przedmiotem kłótni politycznej, tylko wspólnej troski, aby to jak najskuteczniej implementować” – powiedział premier.

Wycofanie wniosku z Trybunału Konstytucyjnego oznacza, że konwencja stambulska nadal obowiązuje w Polsce, a obecny rząd ją akceptuje.

Podsumowanie

Premier, wycofując z Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie konwencji stambulskiej, wykonał symboliczny krok potwierdzający, że respektuje jej założenia. 

Według strony Rady Europy, gdzie prowadzony jest monitoring implementacji założeń konwencji wśród sygnatariuszy, Polska od kilku lat nie podjęła nowych działań na rzecz realizacji polityki antyprzemocowej.

Z drugiej strony za przystąpienie do realizacji tej obietnicy można uznać złożenie przez posłanki Koalicji Obywatelskiej i Lewicy projektu zmian w Kodeksie karnym, wprowadzającego nową definicję gwałtu. Zakłada on brak dobrowolnej i świadomej zgody kobiety za wystarczającą przesłankę do uznania czynu za gwałt.

Propozycja ta została w czerwcu przyjęta przez Sejm, a sierpniu podpisał ją Prezydent. Nowa definicja gwałtu zacznie obowiązywać od lutego 2025 roku.

Dlatego tę obietnicę uznajemy za zrealizowaną.

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

Wpłacam