Kaczmarczyk: Szwecja ma problem z zamachami bombowymi

W debacie publicznej nadal powraca temat relokacji migrantów oraz zamieszek we Francji. 9 lipca tematy te poruszono w programie „Woronicza 17”.

W trakcie dyskusji o migrantach Norbert Kaczmarczyk przywołał dane o zamachach bombowych w Szwecji. Wskazał, że w 2019 roku odnotowano 130 takich incydentów, a w 2020 roku: 110. Dodatkowo zaznaczył, że liczba ataków bombowych w całej Unii Europejskiej jest znacznie wyższa.

Zamachy bombowe w Szwecji

Na stronie szwedzkiej policji dostępne są statystyki dotyczące odnotowanych incydentów bombowych. Dane obejmują trzy kategorie: ataki przeprowadzone (szw. detonationer), przygotowania (szw. förberedelse) oraz próby (szw. försök). 

Pod pojęciem ataku przeprowadzonego rozumiemy incydent, który doszedł do skutku. Będzie to na przykład detonacja ładunku wybuchowego.

Natomiast w przypadku przygotowania i próby szwedzki kodeks karny definiuje oba terminy. Przygotowanie to m.in. zakup narzędzi potrzebnych do popełnienia zabronionego czynu oraz stwarzanie zagrożenia. Natomiast próba oznacza sytuację, której przygotowania zostały sfinalizowane, a sprawca podjął decyzję o dokonaniu zabronionego czynu i podjął przynajmniej jedną aktywność wskazującą na takie intencje. 

Ile incydentów odnotowano w ostatnich latach?

W 2019 roku odnotowano łącznie 242 incydenty bombowe, z czego:

• 133 dotyczyły ataków przeprowadzonych,
• 82 dotyczyły przygotowań,
• 27 dotyczyło prób ataków. 

Z kolei w 2020 roku odnotowano łącznie 209 incydentów bombowych, z czego:

• 107 to ataki przeprowadzone,
• 89 to przygotowania,
• 13 to próby ataków.

Większość ataków przypisywana jest lokalnym gangom i ugrupowaniom przestępczym, które rywalizują ze sobą i walczą o wpływy.

Czy zamachy bombowe wciąż stanowią problem?

Sytuacja bezpieczeństwa w Szwecji pod kątem zamachów bombowych nie ulega poprawie. Z roku na rok liczba incydentów bombowych utrzymuje się na podobnym poziomie, a w ostatnim roku nawet wzrosła.

W 2021 roku przeprowadzono 79 ataków. Łącznie odnotowano 158 incydentów, z czego 69 było przygotowaniami, a 10 – próbami.

W 2022 roku liczba ataków wzrosła do 90. Łącznie odnotowano 191 incydentów bombowych – w tym 68 przygotowań i 33 próby.

Na stronie szwedzkiej policji widnieje także statystyka za 2023 rok. Obejmuje ona okres od początku stycznia do 17 lipca. W tym czasie miały miejsce 183 incydenty bombowe – w tym 94 ataki, 23 przygotowania oraz 66 prób. 

Gdzie zazwyczaj dochodzi do ataków?

Do ataków bombowych i strzelanin dochodzi głównie na południu i zachodzie kraju oraz w Sztokholmie. Wiąże się to z faktem, że w tych regionach zlokalizowana jest większość siatek i grup przestępczych. 

W atakach bombowych często wykorzystywane są konstrukcje zawierające dynamit lub substancje na bazie prochu strzelniczego. W Szwecji zdobycie dynamitu nie jest trudne, takich ładunków używa się m.in. na placach budowy. Szwedzka policja wspomina także o problemie szmuglowania do kraju granatów ręcznych. 

Celem ataków bombowych jest często wywołanie strachu i przerażenia, a nie – morderstwo. W wielu przypadkach mają one za zadanie uszkodzenie budynków mieszkalnych lub firm.

Zamachy bombowe na terenie Unii Europejskiej

Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol) jako organizacja zajmująca się wzmacnianiem bezpieczeństwa w Europie corocznie publikuje raport dotyczący terroryzmu na terytorium UE. 

Na wstępie warto zaznaczyć, że Europol nie prowadzi oddzielnych statystyk, w których rozróżnia ataki terrorystyczne pod względem wykorzystanej broni. Wszelkie incydenty o podłożu ideologicznym (ataki, próby oraz ataki udaremnione) związane z użyciem broni palnej, białej czy ładunku wybuchowego kategoryzowane są jako atak terrorystyczny.

Tym samym nie możemy bezpośrednio sprawdzić, w ilu zamachach wykorzystano bombę albo inny ładunek wybuchowy.

Do ilu zamachów doszło w UE?

Dodatkowo w 2019 roku większość ataków terrorystycznych przeprowadzili tzw. etnonacjonaliści i separatyści – odnotowano 57 takich ataków, co oznacza 48 proc. wszystkich incydentów (s. 14).

Z kolei w 2020 roku odnotowano 57 incydentów terrorystycznych oraz aresztowano 449 osób. Natomiast w tym roku większość ataków (25, czyli 44 proc.) przeprowadzili terroryści lewicowi i anarchiści (s. 14).

Jednakże w 2021 roku w Szwecji udaremniono dwa ataki terrorystyczne. Dokonano również trzech aresztowań. Jeden z ataków przygotowali terroryści powiązani z ideologią dżihadu, a drugi – osoby o poglądach skrajnie prawicowych (s. 82). Ponadto w 2022 roku dokonano dwóch aresztowań w związku z podejrzeniem przeprowadzenia ataku terrorystycznego.

Bomby to nie jedyna forma przemocy

Strzelaniny są powszechniejszą i bardziej śmiercionośną formą przemocy od zamachów bombowych. Na przestrzeni lat 2017–2022 w Szwecji doszło do 2041 incydentów z użyciem broni. Wskutek tych wydarzeń zginęło łącznie 279 osób, a 724 osoby odniosły obrażenia lub zostały ranne. 

W rozumieniu szwedzkiej policji strzelanina to sytuacja, w której zostaje wystrzelony pocisk z broni palnej, z widocznymi śladami w postaci kul, łusek lub uszkodzeń materiałów, przy obecności co najmniej jednego niezależnego naocznego świadka.

Skala przestępczości

Na stronie The Organized Crime Index znajdziemy informacje o wskaźnikach przestępczości w krajach całego świata. Przesuwając kursorem po mapie, możemy zobaczyć informacje o przestępczości oraz odporności na nią w każdym państwie, wyrażone w skali od 1 do 10.

Ocena poziomu przestępczości opiera się na średniej z sumy dziesięciu kategorii przestępstw oraz czterech typów aktorów kryminalnych. 

Pierwsze kryterium obejmuje m.in. handel narkotykami, handel ludźmi, handel bronią, przemyt ludzi. Natomiast wśród aktorów kryminalnych wyróżniamy ugrupowania mafijne, sieci przestępcze, lokalnych przestępców oraz aktorów zagranicznych.

Poziom odporności uzyskuje się po zsumowaniu średnich 12 wskaźników reprezentujących sfery polityczne, prawne, gospodarcze i społeczne. Są to m.in. polityka przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy, system prawny czy prewencja.

Jak na tle Szwecji radzi sobie Polska?

Poziom przestępczości w Szwecji wynosi 4,57, przy jednoczesnym wskaźniku odporności na poziomie 7,46. Warto zaznaczyć, że przy okazji pierwszego zagadnienia niektóre wskaźniki utrzymują się na stosunkowo wysokim poziomie w stosunku do reszty. Np. przemyt broni otrzymał notę 6,00, handel narkotykami syntetycznymi – 5,50, a przemyt ludzi – 5.50.

Jak przedstawiają się te wskaźniki w Polsce? Poziom przestępczości w naszym kraju wynosi 4,02. Zauważyć można wysokie wartości następujących wskaźników: handel narkotykami syntetycznymi: 6,50, handel ludźmi: 5,50. Natomiast poziom odporności na przestępczość wynosi 6,13. Na wysokim poziomie stoją: ekonomiczna zdolność regulacyjna (7,50), integralność terytorialna (7,50) i współpraca międzynarodowa (7,00).