Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
Wypowiedzi
Czy decyzja o unijnych zasobach własnych doprowadzi do „uwspólnotowienia” długu?
7 min czytania
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
7 min czytania
Ten artykuł ma więcej niż 3 lata. Niektóre dane mogą być nieaktualne. Sprawdź, jak zmieniała się metodologia i artykuły w Demagogu.
Czy decyzja o unijnych zasobach własnych doprowadzi do „uwspólnotowienia” długu?
Ten artykuł ma więcej niż 3 lata. Niektóre dane mogą być nieaktualne. Sprawdź, jak zmieniała się metodologia i artykuły w Demagogu.
Czy decyzja o unijnych zasobach własnych doprowadzi do „uwspólnotowienia” długu?
W art. 6 decyzja mówi o tym, żeby każde państwo członkowskie miało rezerwę 0,6 proc. PKB na pokrywanie uzupełnień do tego budżetu. (…) Te uzupełnienia są tym, i o tym mówi art. 9. (…), że jeśli jakieś państwo tych swoich zobowiązań nie wykona, to wtedy Komisja wzywa, by te rezerwy 0,6 proc. PKB proporcjonalnie pokrywały państwa członkowskie.
Manipulacja
Wypowiedź uznajemy za manipulację, gdy zawiera ona informacje wprowadzające w błąd lub naginające/przeinaczające fakty, w szczególności poprzez:
- pominięcie ważnego kontekstu,
- wykorzystywanie poprawnych danych do przedstawienia fałszywych wniosków,
- wybiórcze wykorzystanie danych pasujących do tezy (cherry picking),
- używanie danych nieporównywalnych w celu uzyskania efektu podobieństwa lub kontrastu,
- wyolbrzymienie swoich dokonań lub umniejszenie roli adwersarza,
- pozamerytoryczne sposoby argumentowania.
Manipulacja
Wypowiedź uznajemy za manipulację, gdy zawiera ona informacje wprowadzające w błąd lub naginające/przeinaczające fakty, w szczególności poprzez:
- pominięcie ważnego kontekstu,
- wykorzystywanie poprawnych danych do przedstawienia fałszywych wniosków,
- wybiórcze wykorzystanie danych pasujących do tezy (cherry picking),
- używanie danych nieporównywalnych w celu uzyskania efektu podobieństwa lub kontrastu,
- wyolbrzymienie swoich dokonań lub umniejszenie roli adwersarza,
- pozamerytoryczne sposoby argumentowania.
- W art. 6 Decyzji Rady w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej jest mowa o zwiększeniu pułapów zasobów własnych o DNB (Dochód Narodowy Brutto), a nie PKB (Produkt Krajowy Brutto). Pułap ten ma zostać zwiększony o 0,6 punktu proc. – a nie 0,6 proc., jak twierdzi Sebastian Kaleta. Jako że wypowiedź posła jest pod tym względem nieprecyzyjna, uznajemy ją za manipulację.
- Dodatkowe obciążenie DNB państw członkowskich o 0,6 punktu proc. będzie miało charakter tymczasowy i służyło wyłącznie pokryciu zobowiązań Unii wynikających z pożyczek zaciągniętych w ramach tzw. Funduszu Odbudowy.
- Jeśli jakieś państwo członkowskie nie będzie w stanie wywiązać się ze spłaty tej składki, to – zgodnie ze słowami Sebastiana Kalety – Komisja Europejska będzie mogła zastosować tymczasowe wezwanie wobec pozostałych państw. Będzie to jednak musiała uczynić w sposób proporcjonalny do szacowanych dochodów budżetu uzyskanych od każdego z nich.
- Państwo członkowskie, które nie wykona wezwania, nadal pozostanie zobowiązane do zastosowania się do niego.
Kontekst wypowiedzi
Sebastian Kaleta 10 maja 2021 roku gościł w programie portalu Wirtualna Polska „Tłit”. Wiceminister sprawiedliwości odniósł się do wypowiedzi wiceministra spraw zagranicznych Pawła Jabłońskiego i ministra ds. europejskich Karola Szymańskiego o tym, że ratyfikacja przez Polskę decyzji Rady UE w sprawie nowego systemu zasobów własnych nie ma nic wspólnego z uwspólnotowieniem długu. Według Kalety, a także innych polityków Solidarnej Polski, w tym Zbigniewa Ziobry, nowe przepisy pozwalają na sytuację, w której inne państwa członkowskie zostaną zmuszone do spłacania długu kraju, który nie będzie w stanie wywiązać się ze swojego zobowiązania.
Jak wzrośnie obciążenie DNB?
Na potwierdzenie swojej tezy Sebastian Kaleta przywołał art. 6 Decyzji Rady w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej, której ratyfikację Sejm przegłosował 4 maja. Artykuł ten dotyczy zwiększenia pułapów zasobów własnych. Zgodnie z nim:
„Każdy z pułapów określonych w art. 3 ust. 1 i 2 zostaje tymczasowo podwyższony o 0,6 punktu procentowego wyłącznie w celu pokrycia wszystkich zobowiązań Unii wynikających z zaciągniętych pożyczek (…), aż do momentu wygaśnięcia wszystkich takich zobowiązań, a najpóźniej do dnia 31 grudnia 2058 r.”.
Wspomniany art. 3 ust. 1 i 2 dotyczy wysokości stawki procentowej, jaką obciążone zostaną dochody narodowe brutto (DNB) państw członkowskich. Zasoby własne oparte na DNB stanowią obecnie około 70 proc. dochodów UE z tytułu zasobów własnych. W grudniowej decyzji Rady ustalono, że łączna kwota zasobów własnych przydzielonych Unii na pokrycie rocznych środków na płatności nie powinna przekroczyć 1,40 proc. sumy DNB wszystkich państw członkowskich. Natomiast łączna roczna kwota wpisanych do budżetu Unii środków na zobowiązania nie powinna przekroczyć 1,46 proc. sumy DNB wszystkich państw członkowskich.
Przywołane stawki zostaną podniesione o 0,6 punktu proc. tymczasowo i wyłącznie w celu pokrycia zobowiązań Unii wynikających z zaciągniętych w ramach tzw. Funduszu Odbudowy pożyczek, które łącznie nie mogą przekroczyć wysokości 750 mld euro. Zwiększenie pułapów zasobów własnych nie może być też wykorzystywane do pokrycia żadnych innych zobowiązań Unii.
Czy Fundusz Odbudowy wiąże się z uwspólnotowieniem długu państw członkowskich?
Treść przywołanego przez Sebastiana Kaletę art. 9. decyzji Rady określa pobór zasobów własnych i udostępnianie ich Komisji. Zgodnie z art. 9 ust. 4:
„(…) w przypadku gdy zatwierdzone środki zapisane w budżecie Unii nie są wystarczające do wywiązania się przez Unię z zobowiązań z tytułu zaciągniętych pożyczek, (…) państwa członkowskie udostępniają Komisji – jako rozwiązanie ostateczne – zasoby niezbędne na ten cel”.
W kolejnym ustępie czytamy:
„Komisja może wezwać państwa członkowskie, by tymczasowo zapewniły kwotę stanowiącą różnicę między ogółem aktywów a potrzebami gotówkowymi, proporcjonalnie do szacowanych dochodów budżetu uzyskanych od każdego z nich”.
A także:
„W przypadku gdy państwo członkowskie w określonym terminie nie zastosuje się do wezwania, w całości lub w części, lub poinformuje Komisję, że nie będzie w stanie się do niego zastosować, aby pokryć część przypadającą na to państwo członkowskie Komisja jest uprawniona, na zasadzie tymczasowej, do wystąpienia do pozostałych państw członkowskich z dodatkowymi wezwaniami”.
Zgodnie z ust. 5 państwo członkowskie, które nie zastosowało się do wezwania, nadal pozostaje zobowiązane do zastosowania się do niego. W kolejnym ustępie pada jednak wyjaśnienie, zgodnie z którym:
„Maksymalna łączna roczna kwota zasobów pieniężnych, o którą można wystąpić z wezwaniem do poszczególnych państw członkowskich na mocy ust. 5, nie może w żadnym przypadku przekroczyć odpowiedniego udziału tego państwa opartego na DNB w nadzwyczajnym i tymczasowym zwiększeniu pułapu zasobów własnych”.
Innymi słowy, wezwanie innych państw członkowskich do pokrycia różnicy musi być proporcjonalne do tego, ile dany kraj wpłaca do budżetu. Kwota ta nie może również przekraczać ustalonej stawki przekazywanej do budżetu UE w ramach DNB, powiększonej o 0,6 punktu proc.
Dodatkowo zgodnie z art. 9 ust. 6: „Wszelkie zasoby pieniężne zapewnione na podstawie ust. 5 i 6 są niezwłocznie rekompensowane zgodnie z mającymi zastosowanie ramami prawnymi dotyczącymi budżetu Unii”.
PKB czy DNB? Pułap zwiększony o 0,6 proc. czy 0,6 punktu proc.?
W wypowiedzi Sebastiana Kalety padło stwierdzenie, że państwa członkowskie UE będą musiały posiadać „rezerwę 0,6 proc. PKB na pokrywanie uzupełnień do tego budżetu”. Fragment ten zawiera dwie nieścisłości.
Po pierwsze, decyzja Rady nie wspomina o Produkcie Krajowym Brutto, a o Dochodzie Narodowym Brutto. Pierwsze z tych pojęć, zgodnie z definicją Głównego Urzędu Statystycznego, oznacza „Końcowy rezultat działalności produkcyjnej jednostek produkcyjnych będących rezydentami”. Dochód narodowy brutto to z kolei „Suma dochodów pierwotnych brutto wszystkich sektorów własności albo wszystkich krajowych sektorów instytucjonalnych; stanowi on sumę produktu krajowego brutto i dochodu z zagranicy (saldo)”. Po drugie, kwoty wpłacane przez kraje członkowskie do wspólnotowego budżetu na poczet spłaty zobowiązań w ramach Funduszu Odbudowy nie zostaną powiększone o 0,6 proc., lecz 0,6 punktu proc. Warto jednak zaznaczyć, że wypowiedź Sebastiana Kalety nie jest pierwszą, w której miała miejsce tego typu pomyłka. Określenie „0,6%” w kontekście podnoszenia pułapu obciążenia krajowych DNB pada nawet raz w preambule oficjalnego tekstu decyzji Rady, a także w materiałach na stronie Parlamentu Europejskiego.
W samym art. 6, mającym wymiar normatywny, pada określenie „punktu procentowego”, dlatego to sformułowanie uznajemy za wiążące. Ta sama informacja pojawia się w polskim uzasadnieniu do ustawy o ratyfikacji grudniowej decyzji Rady.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
