NIK nie szczędzi słów krytyki

Pod koniec 2015 roku została podpisana umowa między Polską Grupą Zbrojeniową, Inspektoratem Uzbrojenia (IU) Ministerstwa Obrony Narodowej (MON) i Zakładami Mechanicznymi „Bumar Łabędy”, której celem była modernizacja 128 niemieckich czołgów Leopard 2A4. Są one stosowane – dzięki armacie czołgowej kalibru 120 mm – do zwalczania celów opancerzonych.

Realizacji prac modernizacyjnych przyjrzała się Najwyższa Izba Kontroli (NIK) w trakcie analizy wykonania budżetu państwa w 2021 roku, w części poświęconej obronie narodowej. Jak się okazuje, wnioski nie są pozytywne, i to już na samym początku.

Organ kontrolny negatywnie ocenił działania szefa MON oraz szefa IU na etapie przygotowania oraz zawarcia umowy na modernizację czołgów. NIK podkreśliła, że nie dokonano weryfikacji zasadności skorzystania z innych możliwych rozwiązań modernizacji czołgów oraz nie wyjaśniono potencjalnych ryzyk występujących po stronie wykonawcy zadania.

Realny termin modernizacji? 2028 rok

Do najważniejszymi ograniczeń, które wpłynęły na opóźnienie czasu realizacji zamówienia, zaliczono:

• przedłużenie testów: 20 miesięcy
• zatwierdzenie Metodyki Testów Etapu I: 20 miesięcy
• opóźnienie w uzyskaniu zgody na wykorzystanie dokumentacji czołgów Leopard na potrzeby realizacji umowy: 29 miesięcy
• konieczność przywrócenia czołgów do pełnej sprawności technicznej: 33 miesiące
• długi czas ustalania stanu technicznego czołgów od przekazania do zatwierdzenia protokołów weryfikacji: średnio 37 miesięcy.

Według stanu na dzień 1 grudnia 2021 roku zakład odpowiedzialny za modernizację dostarczył 18 czołgów, co stanowiło 12,7 proc. liczby pojazdów określonych w umowie. Wykonawca nie wywiązał się również z modernizacji symulatorów i trenażerów, opracowania i przekazania kompletnej dokumentacji technicznej zmodernizowanego czołgu Leopard oraz ustanowienia systemu wsparcia logistycznego w oparciu o centrum serwisowo-logistyczne.

Większa pracochłonność oraz koszty przedsięwzięcia niż początkowo zakładano

NIK zwrócił także uwagę, że pilnych decyzji wymaga obszar dotyczący nowej kalkulacji pracochłonności oraz kosztów, które – w ocenie wykonawcy – nie gwarantują rentowności kontraktu.

Weryfikacji wymaga wzrost o ok. 135 proc. – od poziomu zaakceptowanego na etapie zawarcia umowy – liczby roboczogodzin potrzebnych do przeprowadzenia procesu modernizacji. Ponadto do zweryfikowania są konieczne również nowe procesy zidentyfikowane przez wykonawcę, które dotychczas nie były uwzględnione w procesie modernizacji, co przełożyło się na dodatkowe roboczogodziny.