Czy na WOT wydajemy więcej pieniędzy niż na wojskowe służby specjalne?

Choć ustawy budżetowe na lata 2018 i 2019, a także projekt budżetu na rok 2020, potwierdzają tę tezę, to jednak sprawozdanie z wykonania budżetu za 2018 r. pokazuje, że wydano wówczas jedynie 50% z pierwotnie zaplanowanej kwoty na Wojska Obrony Terytorialnej. Z uwagi na tak znaczącą rozbieżność niemożliwe jest obecnie wyrokowanie o realnych wydatkach na WOT za 2019 r.

Wojska Obrony Terytorialnej, w skrócie WOT, to jeden z pięciu rodzajów Siły Zbrojnych (SZ) RP – obok Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych, Marynarki Wojennej i Wojsk Specjalnych (tzw. komandosi). WOT zostały utworzone na podstawie ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw. Akt prawny zaczął obowiązywać 1 stycznia 2017 r. Z inicjatywą powołania WOT wyszedł ówczesny minister obrony narodowej Antoni Macierewicz.

Głównym zadaniem „terytorialsów” jest obrona i wspieranie lokalnych społeczności. Jak wskazuje sama nazwa, są to formacje działające w konkretnym regionie (obszarze) państwa. Za dowodzenie jednostkami wojskowymi i związkami organizacyjnymi WOT odpowiedzialny jest Dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej.

Służba Wywiadu Wojskowego (SWW) jest służbą specjalną, właściwą w sprawach ochrony przed zagrożeniami zewnętrznymi dla obronności państwa, bezpieczeństwa i zdolności bojowej SZ RP oraz innych jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez ministra obrony narodowej. Z kolei Służba Kontrwywiadu Wojskowego (SKW) jest służbą specjalną, która ma za zadanie chronić kraj przed zagrożeniami wewnętrznymi dla obronności państwa.

Wydatki na WOT

Według analizy wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej za rok 2018, przeprowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli, wydatki przewidziane na WOT w ustawie budżetowej wynosiły około 568 mln zł. Finalnie na „terytorialsów” wydano niemal 284 mln zł.

Zgodnie z ustawą budżetową za rok 2019 na WOT przeznaczono kwotę 483,485 mln zł (rozdział 75206). Jednak, jak czytamy w komunikacie Ministerstwa Obrony Narodowej, na WOT zaplanowano przekazanie dodatkowej kwoty oscylującej w okolicach 120 mln zł w ramach kategorii „zabezpieczenie wojsk” (rozdział 75220 ustawy budżetowej). Łącznie daje to sumę wynoszącą około 603,5 mln zł.

Z kolei, zgodnie z nieuchwalonym jeszcze projektem ustawy budżetowej, na rok 2020 na WOT planuje się przeznaczyć kwotę około 689 mln zł (rozdział 75206).

Wydatki na służby

Bazując ponownie na analizie NIK, wydatki przewidziane w ustawie budżetowej na SSW w roku 2018 wynosiły 264 mln zł, zaś na SKW – 237,5 mln zł (łącznie 501,5 mln zł). Na wojskowe służby ostatecznie wydano w 2018 r. odpowiednio niemal 288 mln zł i 254,5 mln zł. Sumując, otrzymujemy kwotę 542,5 mln zł wydaną w 2018 r. na działalność wojskowych służb specjalnych.

W ustawie budżetowej na 2019 r. środki przewidziane na służby wywiadu i kontrwywiadu wojskowego przedstawiały się następująco: 186,828 mln zł oraz 261,918 mln zł. W sumie daje to kwotę 448,746 mln zł.

Z kolei, zgodnie z projektem ustawy budżetowej na rok 2020, na SWW i SKW ma zostać przeznaczone odpowiednio: 224,3 mln zł oraz 310 mln zł (rozdziały 75217 i 75218). W sumie około 534,3 mln zł.

Na co wydajemy więcej?

Powyższa analiza nie pozwala na wyciągnięcie jednoznacznych wniosków w kontekście wypowiedzi Włodzimierza Czarzastego. Z jednej strony kwoty zapisane w ustawach budżetowych na lata 2018 i 2019, jak i te umieszczone w projekcie budżetu na rok 2020, potwierdzają słowa Włodzimierza Czarzastego. Z drugiej – najbardziej wiarygodne dane, jakimi dysponujemy, tj. wykonanie budżetu na 2018 r, prowadzą do odmiennych wniosków. Realne wykonanie budżetu na WOT wyniosło wówczas jedynie 50% kwoty zapisanej w ustawie budżetowej i było niższe od kwoty wydanej na wojskowe służby specjalne.

Fakt ten każe z ostrożnością odnosić się do kwot przewidzianych na WOT w ustawie budżetowej na rok 2019, a także w projekcie na rok 2020. Bowiem, jak pokazuje przykład budżetu z 2018 r., rzeczywiste wydatki w tym zakresie mogą znacząco się różnić od pierwotnych zapisów. Z tego też względu wypowiedź uznajemy za nieweryfikowalną.