Ta analiza powstała we współpracy Stowarzyszenia Demagog z Radiem ZET w ramach factcheckingowego projektu przedwyborczego.

Coraz mniej dzieci rodzi się w Polsce

Jak wynika z najnowszych danych GUS (tabl. 7), w Polsce w 1. kwartale br. urodziło się 71,5 tys. dzieci. Liczba ta jest o 3 tys. dzieci  mniejsza w porównaniu z 1. kwartałem roku 2022. Z kolei w całym roku 2022 urodziło się 305,1 tys. dzieci, a w 2021 roku:  331,5 tys.

Do problemu spadającej liczby urodzeń odniósł się marszałek Senatu Tomasz Grodzki w programie „Gość Radia ZET”. Polityk zauważył, że jest to problem, który wymaga długoletniej naprawy. Stwierdził przy tym, że Polki są najbardziej dzietną nacją w Wielkiej Brytanii. 

Ile Polek i Polaków jest w Wielkiej Brytanii?

Według danych udostępnionych przez brytyjski Narodowy Urząd Statystyczny (ONS) szacuje się, że od czerwca 2020 roku do czerwca 2021 roku (tabl. 2.4) w Wielkiej Brytanii przebywało 696 tys. osób polskiej narodowości. Jedynym krajem Zjednoczonego Królestwa, w którym obywatele polscy nie byli największą grupą obcokrajowców, była Irlandia Północna. W tej części Zjednoczonego Królestwa wśród obywateli niebrytyjskich dominowały osoby z sąsiedniej Republiki Irlandii.

Z tego samego zbioru danych możemy wyczytać (tabl. 2.6.), że spośród mieszkańców Wielkiej Brytanii, którzy nie identyfikują się z brytyjską narodowością, mimo że urodzili się na Wyspach, najwięcej było właśnie Polaków. Drudzy w kolejności byli Rumuni (ok. 29 tys.), a podium zamknęli Portugalczycy (ok. 28 tys.).

Tych informacji nie można interpretować w ten sposób, że spośród obcokrajowczyń to Polki urodziły najwięcej dzieci. Ktoś, kto identyfikuje się z polską narodowością, nie musiał urodzić się z matki Polki. ONS wyjaśnia, że narodowość jest określana jedynie na podstawie deklaracji.

Jak wysoki jest współczynnik dzietności Polek? Brak aktualnych danych

Tomasz Grodzki powiedział, że Polki są najbardziej dzietną nacją w Wielkiej Brytanii. Współczynnik dzietności określa liczbę dzieci, które przeciętnie urodzi kobieta w wieku rozrodczym. Niestety, najnowsze dane na temat dzietności poszczególnych nacji, które udostępnia ONS, pochodzą z 2011 roku. Na dodatek obejmują jedynie Anglię i Walię.

W świetle tych danych Polki nie były najbardziej dzietną nacją. W Anglii i Walii w 2011 roku bardziej dzietne były m.in. kobiety z Pakistanu (3,8), Bangladeszu (3,3), Sri Lanki (2,6) i Indii (2,4).

Aktualne dane ONS za 2021 rok są przedstawione bez podziału na narodowości i wciąż dotyczą jedynie Anglii i Walii. Dane o dzietności w Szkocji zostaną opublikowane dopiero jesienią.

Ile jest w Wielkiej Brytanii dzieci urodzonych przez Polki?

Obecnie możemy tylko określić liczbę dzieci, które urodziły się w niektórych częściach Zjednoczonego Królestwa z kobiet urodzonych w Polsce. Co istotne, służby statystyczne wyraźnie zaznaczają, że nie chodzi tu o wszystkie kobiety, które identyfikują się jako Polki, a tylko o te, które same urodziły się w Polsce.

W Anglii i Walii w 2021 roku kobiety z Polski urodziły 13 373 dzieci (tab. 2). Najwięcej urodziły kolejno Hinduski (15 260), Pakistanki (15 791), Rumunki (15 894) i oczywiście Brytyjki (445 055). Co więcej, jeśli spojrzymy na poprzednie lata, to zobaczymy, że w latach 2015–2021 liczba dzieci urodzonych przez Polki w Anglii lub Walii spadła o prawie 10 tys.

Choć Irlandia Północna nie należy do Wielkiej Brytanii, to postanowiliśmy ją uwzględnić w zestawieniu ze względu na jej przynależność do Zjednoczonego Królestwa. W 2021 roku zarejestrowano tam łącznie 22 071 narodzin. Okazuje się, że wśród dzieci spoza Zjednoczonego Królestwa najwięcej urodziło się dzieci z obywatelek Republiki Irlandii (596). Polki urodziły 345 dzieci i sklasyfikowały się tym samym na 2. miejscu. Trzecie były Litwinki z 212 urodzonymi dziećmi (tabela 3.22).

Brak danych dla Szkocji

Problem w określeniu, ile dzieci urodziło się z matek polskiego pochodzenia, mamy w przypadku Szkocji. Nie ma tam dostępnych statystyk dokładnie określających narodowość ani kraj pochodzenia matki. Ostatnie dostępne dane wskazują, że w 2019 roku urodziło się tam łącznie 49 863 dzieci.

Szkockie służby statystyczne podają, że w 2019 roku 8 proc. dzieci zostało urodzonych przez kobiety spoza Wielkiej Brytanii. Wśród nich Polki urodziły najwięcej dzieci. Nie dysponujemy jednak liczbą tych urodzeń.

Poza brakiem precyzyjnych danych problemem jest także brak ich aktualizacji. W 2019 roku w Szkocji zanotowano obecność 80 tys. Polaków. W 2020 liczba ta wzrosła do 92 tys., jednak w 2021 spadła do ok. 62 tys. Wiadomo jedynie, że od czerwca 2020 roku do czerwca 2021 roku urodziło się 46 700 dzieci. Jednak nie wiadomo, ile w tym okresie dzieci urodziło się z kobiet o polskiej narodowości. Dokładnych danych należy się spodziewać jesienią 2023 roku.