Niezrealizowana obietnica PiS?

Zwyczajem programu Gość Radia ZET jest zadawanie zaproszonej osobie pytań od słuchaczy. Anna Moskwa, jako szefowa Ministerstwa Klimatu i Środowiska, otrzymała od słuchacza pytanie odnoszące się do jednej z obietnic PiS. W „Polskim Ładzie”, programie Zjednoczonej Prawicy z 2021 roku, czytamy (s. 107):

Do obecnej chwili, jak wynika z danych Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (GDOŚ), w Polsce nie powstał żaden nowy park narodowy. Wciąż nie została uchwalona nowa ustawa o parkach narodowych. Słuchacz był więc ciekaw, czy Anna Moskwa ma zamiar wspierać tworzenie nowych parków narodowych. W odpowiedzi minister zaznaczyła, że choć żaden nowy park nie powstał, to powstało wiele rezerwatów.

Ile nowych rezerwatów przyrody powstało w czasie rządów PiS?

Aktualną listę rezerwatów znaleźć można w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody, prowadzonym przez GDOŚ. Obecnie (14 czerwca 2023) znajduje się w nim 1 517 rezerwatów przyrody. Jeśli liczyć rządy Zjednoczonej Prawicy od dnia wygranych wyborów w październiku 2015 roku, to można powiedzieć, że przed okresem ich rządów w Polsce istniały przynajmniej 1 484 rezerwaty.

Gdy popatrzymy na dane Głównego Urzędu Statystycznego, zawarte w corocznych raportach „Ochrona środowiska”, również nie znajdujemy potwierdzenia dla słów Anny Moskwy. Na koniec 2014 roku (s. 283), według GUS, w Polsce istniało 1 481 rezerwatów przyrody. Z końcem 2015 roku (s. 275) było to już 1 491 rezerwatów. Według najnowszych danych (rozdział 5., tablica 17.) na koniec 2021 roku w Polsce było ich 1 506.

GUS informuje nas ponadto o łącznej powierzchni rezerwatów w Polsce. W 2021 roku było to prawie 171 tys. ha. Oznacza to wzrost od 2014 roku o ponad 22 tys. ha (15 proc.), a od 2015 – o ok. 4 tys. ha. (2 proc.). Tak więc wzrost liczby i powierzchni rezerwatów w Polsce rzeczywiście nastąpił, ale nie był tak duży, jak twierdzi minister Moskwa.

Polska w czołówce państw europejskich pod względem obszarów chronionych

Mimo tak stosunkowo niewielkiego wzrostu liczby i powierzchni rezerwatów Polska wciąż jest liderem wśród państw europejskich pod względem powierzchni obszarów chronionych w stosunku do całkowitej powierzchni państwa. Słusznie zauważyła to Anna Moskwa, kończąc swoją odpowiedź na pytanie słuchacza. Według Europejskiej Agencji Środowiska 39,6 proc. powierzchni naszego kraju to obszary chronione. Większy odsetek znajdziemy jedynie w Słowenii (40,5 proc.), Bułgarii (41 proc.) i Luksemburgu (51,4 proc.).

W najnowszym raporcie GUS o ochronie przyrody w Polsce przeczytamy (s. 112), że obszary chronione w naszym kraju obejmują łączną powierzchnię 10,1 mln ha. Oznacza to, że rezerwaty stanowią tylko 1,7 proc. wszystkich tych obszarów. Pod względem całkowitej powierzchni obszarów chronionych od końca 2015 roku (s. 38) nastąpił w Polsce nieznaczny spadek – o 0,1 mln ha.

Choć nie zwiększyła się liczba parków narodowych w naszym kraju, zwiększyła się ich powierzchnia – z 314,7 tys. ha w 2015 do 329,5 tys. ha w 2022 (4,7 proc.). W 2022 roku 7 parków otrzymało z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej prawie 4 mln zł dotacji na zakup nowych terenów.