Robert Biedroń mówiąc, że 2 miliony Polaków żyje w ubóstwie, nie precyzuje, o jakie ubóstwo chodzi. Podane przez niego dane zgadzają się, jeśli chodzi o ubóstwo skrajne. Dane dla ubóstwa relatywnego i ustawowego są jednak odmienne. Ponadto w drugiej części wypowiedzi polityk myli się, mówiąc, że pół miliona emerytów dostaje miesięcznie mniej niż tysiąc złotych, dlatego wypowiedź uznajemy za manipulacje.

Jak definiuje się ubóstwo?

Główny Urząd Statystyczny (GUS) w swoich opracowaniach posługuje się trzema rodzajami ubóstwa:

Wskaźnik ubóstwa relatywnego oznacza odsetek osób w gospodarstwach domowych, w których poziom wydatków (obejmujących również wartość artykułów otrzymywanych bezpłatnie oraz wartość spożycia naturalnego) był niższy niż granica ubóstwa relatywnego przyjęta na poziomie 50 procent średnich miesięcznych wydatków ustalonych na poziomie wszystkich gospodarstw domowych z uwzględnieniem tzw. oryginalnej skali ekwiwalentności OECD.

Wskaźnik ubóstwa ustawowego oznacza odsetek osób w gospodarstwach domowych, w których poziom wydatków (obejmujących również wartość artykułów otrzymywanych bezpłatnie oraz wartość spożycia naturalnego) był niższy niż tzw. ustawowa granica ubóstwa, tj. kwota która zgodnie z obowiązującą ustawą o pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego z systemu pomocy społecznej.

Wskaźnik ubóstwa skrajnego oznacza odsetek osób w gospodarstwach domowych, w których poziom wydatków (obejmujących również wartość artykułów otrzymywanych bezpłatnie oraz wartość spożycia naturalnego) był niższy niż granica ubóstwa skrajnego (minimum egzystencji) wyznaczająca poziom zaspokojenia potrzeb, poniżej którego następuje biologiczne zagrożenie życia oraz rozwoju psychofizycznego człowieka.

Wskaźniki zasięgu ubóstwa: relatywnego, skrajnego i ustawowego (stopy ubóstwa) są obliczane na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych.

Ilu Polaków żyje w ubóstwie?

Jak podaje GUS w informacji sygnalnej, w 2018 roku odnotowano zahamowanie tendencji spadkowej zasięgu ubóstwa ekonomicznego szacowanego w oparciu o wydatki gospodarstw domowych. W porównaniu z 2017 rokiem wzrósł zasięg ubóstwa skrajnego (z ok. 4 procent osób do ok. 5 procent osób) oraz relatywnego (z ok. 13 procent osób do ok. 14 procent osób). Wzrost ubóstwa dotyczył w większym stopniu mieszkańców wsi niż miast.

Zgodnie z danymi dotyczącymi ubóstwa pochodzącymi z Dziedzinowej Bazy Wiedzy GUS:

• w 2018 roku wskaźnik zasięgu ubóstwa:
  • relatywnego wyniósł 14,2 procenta,
  • ustawowego wyniósł 10,9 procenta,
  • skrajnego wyniósł 5,4 procenta;
• w 2017 roku wskaźnik zasięgu ubóstwa:
  • relatywnego wyniósł 13,4 procenta,
  • ustawowego wyniósł 10,7 procenta,
  • skrajnego wyniósł 4,3 procenta;
• w 2016 roku wskaźnik zasięgu ubóstwa:
  • relatywnego wyniósł 13,9 procenta,
  • ustawowego wyniósł 12,7 procenta,
  • skrajnego wyniósł 4,9 procenta;
• w 2015 roku wskaźnik ubóstwa:
  • relatywnego wyniósł 15,5 procenta,
  • ustawowego wyniósł 12,2 procenta,
  • skrajnego wyniósł 6,5 procenta.

Ilu emerytów żyło w ubóstwie na przestrzeni lat?

W przypadku gospodarstw domowych emerytów wskaźnik zasięgu ubóstwa oblicza się, biorąc pod uwagę gospodarstwa domowe, których wyłącznym lub głównym (przeważającym) źródłem utrzymania jest emerytura.

Zatem w przypadku emerytów:

• w 2018 roku wskaźnik zasięgu ubóstwa:
  • relatywnego wyniósł 12 procent,
  • ustawowego wyniósł 6,7 procenta,
  • skrajnego wyniósł 4,6 procenta;
• w 2017 roku wskaźnik zasięgu ubóstwa:
  • relatywnego wyniósł 11,9 procenta,
  • ustawowego wyniósł 7,3 procenta,
  • skrajnego wyniósł 4,4 procenta;
• w 2016 roku wskaźnik zasięgu ubóstwa:
  • relatywnego wyniósł 10,9 procenta,
  • ustawowego wyniósł 8 procent,
  • skrajnego wyniósł 3,9 procenta;
• w 2015 roku wskaźnik zasięgu ubóstwa:
  • relatywnego wyniósł 11,4 procenta,
  • ustawowego wyniósł 7,3 procenta,
  • skrajnego wyniósł 5 procent.

Ilu emerytów pobiera świadczenie o wysokości mniejszej niż 1000 zł?

Według raportu ZUS dotyczącego najniższych wypłacanych emerytur w grudniu 2019 roku 234 351 osób pobierało emeryturę w wysokości 1000 zł i poniżej, a średnia wysokość emerytur w przedziale do 1099,99 zł wyniosła 746,91 zł.

Zgodnie z art. 85 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 1998 Nr 162 poz. 1118 z późn. zm.) kwota najniższej emerytury od 1 marca 2020 roku wynosi 1 200,00 zł. Emerytura podwyższona do tej wysokości przysługuje osobom, które osiągnęły wiek emerytalny i posiadały okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej dwadzieścia pięć lat dla mężczyzn i dwadzieścia lat dla kobiet. W przypadku, gdy emeryt nie posiada wymaganego stażu, jego emerytury nie podwyższa się do wysokości najniższej.

Podsumowanie

Według danych GUS ludność Polski wynosi ok. 38 milionów 400 tysięcy. 5,4 procenta (wskaźnik ubóstwa skrajnego z 2018 roku) z tej liczby wynosi 2 miliony 73 tysiące. Robert Biedroń w swojej wypowiedzi nie sprecyzował jednak, który spośród trzech rodzajów ubóstwa (relatywnego, ustawowego, skrajnego) miał na myśli.

Dodatkowo, w drugiej części wypowiedzi dotyczącej liczby emerytów pobierających świadczenie emerytalne poniżej 1000 zł kandydat na prezydenta podał nieprawdziwe informacje. Emeryturę poniżej 1000 złotych pobiera 234 351 osób, nie pół miliona.

Robert Biedroń podaje prawidłowe dane dotyczące liczby osób żyjących w skrajnym ubóstwie, jednak dane dotyczące wysokości najniższych świadczeń emerytów nie są zgodne z żadnym dostępnym publicznie źródłem informacji. W związku z tym wypowiedź uznajemy za manipulację.