[Aktualizacja 23.02.2024] Po publikacji tej analizy dostaliśmy odpowiedź od Biura Prasowego Konfederacji na pytanie o źródło na podstawie którego Sławomir Mentzen powiedział, że rozliczenie VAT w Polsce zajmuje trzy razy więcej niż średnia unijna. Uwzględniliśmy tę odpowiedź na końcu analizy. Nie spowodowała ona zmiany oceny wypowiedzi.

Mentzen o rozliczaniu VAT w Polsce i w UE

Sławomir Mentzen w programie „Godzina Zero” rozmawiał z Robertem Mazurkiem między innymi o podatkach. Mazurek stwierdził, że w Polsce prawie każdy popiera niskie i proste podatki. Na to lider Konfederacji z kolei odpowiedział, że gdyby miał okazję, to wprowadziłby liczne uproszczenia i zwolnienia z podatków.

W dalszej części Mentzen zadał retoryczne pytanie, dlaczego w Polsce rozliczanie podatku VAT zajmuje 3 razy więcej czasu niż średnio w państwach Unii Europejskiej, skoro każda ustawa VAT w UE jest implementacją tej samej unijnej dyrektywy. Postanowiliśmy sprawdzić, czy porównanie podane przez Sławomira Mentzena jest zgodne z prawdą.

Raport Banku Światowego – Polska na tle innych państw

Czas potrzebny na rozliczenie podatków obliczał Bank Światowy w swoich raportach „Doing Business”. Według najnowszej edycji raportu polski przedsiębiorca poświęca średnio 334 godziny rocznie na rozliczanie podatków (s. 41). 

Jak wyliczył Bank Światowy, przedsiębiorcy z 34 państw OECD o najwyższym dochodzie poświęcają na rozliczanie podatków 158,8 godziny (s. 41). Z kolei przedsiębiorcy z państw należących do Unii Europejskiej poświęcają na ten cel ok. 170 godzin rocznie. 

Oznacza to, że w porównaniu zarówno z najbogatszymi państwami OECD, jak i z państwami UE, polski przedsiębiorca poświęca na płacenie podatków ok. 2 razy więcej czasu.

Dane są przestarzałe i nie dotyczą tylko VAT

Należy pamiętać, że ostatni raport „Doing Business” opublikowano w 2020 roku. Dane natomiast dotyczą 2018 roku. Od tego czasu zaszły zmiany w polskim systemie podatkowym (np. Polski Ład). Ustawa o VAT była nowelizowana 43 razy. Zatem przedstawione w raporcie dane najprawdopodobniej wyglądałyby dziś inaczej.

Nie można więc wykorzystać danych Banku Światowego do weryfikacji słów Sławomira Mentzena – są one nieaktualne i nie do końca zgodne z tematem wypowiedzi.

Nowszych raportów nie ma z powodu problemów z metodologią

Raport „Doing Business” dostarczał analizy warunków prowadzenia biznesu w 190 krajach. Kryteria oceny obejmowały elementy sprzyjające prowadzeniu działalności gospodarczej, takie jak efektywne procesy rejestracji firmy czy też właśnie procesy związane z rozliczaniem podatków.

W sierpniu 2020 roku bank stwierdził jednak możliwe nieścisłości w raportowaniu danych oraz w metodologii raportu i zawiesił publikację nowych edycji. Błędy dotyczyły niektórych danych z czterech państw: Arabii Saudyjskiej, Azerbejdżanu, Chin i Zjednoczonych Emiratów Arabskich. We wrześniu 2024 roku ma zostać opublikowany nowy raport, według poprawionej metodologii.

Co ważne dla wyżej przedstawionych informacji, w weryfikacji danych i w metodologii, zleconej zewnętrznemu podmiotowi, nie stwierdzono wątpliwości dotyczących sposobu obliczania czasu poświęcanego na podatki. 

Wysłaliśmy mail z prośbą o wskazanie źródła danych

Wysłaliśmy mailowo do biura prasowego Konfederacji prośbę o wskazanie źródła, na podstawie którego Sławomir Mentzen stwierdził, że w Polsce rozliczanie podatku VAT trwa 3 razy dłużej niż w przypadku średniej unijnej. Podobne pytanie wysłaliśmy też do samego autora wypowiedzi przez portal Facebook.

Jeżeli w odpowiedzi na naszą prośbę otrzymamy źródło, umożliwiające weryfikację wypowiedzi, zaktualizujemy naszą analizę.

[Aktualizacja 23.02.2024] 

Jak wskazało nam w komentarzu do tej wypowiedzi Biuro Prasowe Konfederacji, opracowanie wspomnianych danych w podziale na poszczególne rodzaje podatków znajdziemy we wspólnej publikacji PWC i Banku Światowego.

Opiera się ona na danych ze wspomnianego wyżej raportu „Doing Business”, a najświeższe dane dotyczą 2018 roku (s. 4). Z tego opracowania wynika, że w 2018 roku przedsiębiorcy w Polsce na rozliczenie VAT poświęcali średnio 172 godziny.

Przeciętny przedsiębiorca w UE poświęcał na to ok. 57 godzin, czyli trzy razy mniej. Jak wyjaśnialiśmy wyżej, obliczenia te opierają się jednak na przestarzałych danych, dlatego podtrzymujemy obecną ocenę wypowiedzi.