Wypowiedź Anity Sowińskiej uznajemy za fałszywą, ponieważ wartość kontraktu podpisanego przez Polskę na zakup samolotów F-35A wynosi około 18 mld zł. Dodatkowe koszty, jakie będą musiały zostać poniesione przy okazji transakcji, mają wynieść nie więcej niż 1,8 mld zł. A zatem kwota podana przez posłankę Lewicy została zawyżona o około 15 mld zł.

Informacja o tym, że szacunkowy koszt wydatków związanych z zakupem F-35A ma wynieść około 30 mld zł, w kwietniu znalazła w interpelacji grupy posłów Lewicy. Ministerstwo Obrony Narodowej jak dotąd jednak nie wystosowało odpowiedzi.

Umowa na F-35A

Pod koniec stycznia bieżącego roku Ministerstwo Obrony Narodowej poinformowało o zawarciu umowy z firmą Lockheed Martin na dostawę trzydziestu dwóch samolotów F-35A, a także:

• dostarczenie sprzętu do obsługi naziemnej samolotów oraz wyposażenia pilotów,
• dostawę naziemnego systemu szkoleniowego przeznaczonego do wyposażenia baz lotniczych,
• zapewnienie pełnego wsparcia logistycznego samolotów oraz pozostałego sprzętu do 2030 roku,
• dostarczenie informatycznego systemu zarządzania eksploatacją samolotów F-35A,
• przeszkolenie pilotów i personelu technicznego w USA.

Wartość kontraktu to 4,6 mld USD, czyli około 17,894 mld zł według kursu dolara na dzień 31 stycznia 2020 roku (18,4 mld zł według kursu z 29 maja 2020). Natomiast cena jednego samolotu wynosi 87,3 mln USD, czyli 339,597 mln zł netto (349,2 mln zł po dzisiejszym kursie). Oznacza to, że całościowy koszt samych samolotów jest równy około 10,867 mld zł. Za resztę wartości kontraktu odpowiadają szkolenia, system logistyczny i symulatory. Wsparcie logistyczne samolotów oraz pozostałego sprzętu Polska ma otrzymać w ramach systemu Global Support Solution (GSS), który zapewnia dostęp do globalnego zasobu części zamiennych i materiałów jednorazowego użytku, a także wsparcie producenta w obszarze napraw elementów samolotów i silników.

Ministerstwo ponadto szacuje, że koszty przygotowania infrastruktury potrzebnej do obsługiwania samolotów F-35A wyniosą od 0,7 mld do 1,8 mld zł. A zatem zgodnie z tym, co twierdzi MON, całość wydatków związanych z zakupem tego sprzętu nie powinna przekroczyć 20 mld zł.

Czy to wszystkie koszty?

Na początku kwietnia dziewięcioro posłów Lewicy złożyło w Sejmie interpelację „w sprawie umowy na zakup F-35 i jej konsekwencji finansowych dla państwa”. Autorzy zadali Ministerstwu Obrony Narodowej w sumie 19 pytań, w tym jedno szczególnie istotne w kontekście naszej analizy:

Czy przed zawarciem kontraktu skalkulowano wszystkie koszty, które należy ponieść dla wdrożenia do użytkowania w SZ RP samolotów F-35, uwzględniając fakt, że koszty pozyskania samolotów są tylko ułamkiem kosztów ich eksploatacji, a F-35 ze względu na swoje unikalne możliwości wymaga też dość unikalnej infrastruktury, a koszty serwisowania, wsparcia eksploatacji i usuwania ujawnianych w jej toku problemów będą znacznie wyższe niż np. w przypadku używanych obecnie myśliwców F-16C/D Jastrząb?

Posłowie wskazali między innymi, że kontrakt na zakup samolotów nie obejmuje uzbrojenia, co wygeneruje dodatkowe koszty. Wyrazili również wątpliwość co do możliwości zamknięcia wydatków na przygotowanie zaplecza technicznego w 0,7-1,8 mld zł, porównując obecną sytuację z zakupem samolotów F-16 w 2007 roku, kiedy to za infrastrukturę rząd miał zapłacić sumę porównywalną z ceną samego sprzętu. Nie jest to jednak prawdą – wartość kontraktu podpisanego 18 kwietnia 2003 roku wyniosła 3,532 mld USD, czyli około 13,811 mld zł (zgodnie z ówczesnym kursem). Koszty infrastruktury przygotowującej bazy dla F-16 wyniosły natomiast 1,206 mld zł (1,198 mld wydane do 31 maja 2011 roku, 8,3 mln zaplanowane na rok 2012 – ostatni rok realizacji programu).

W interpelacji posłów Lewicy pada również oszacowany całościowy koszt, jaki Polska ma ponieść do 2030 roku w związku z zakupem samolotów F-35A tak w ramach samego kontraktu, jak i na pozostałe wydatki. Według autorów ma to być kwota rzędu 25-30 mld zł. Jest to wartość podobna do tej podanej przez Anitę Sowińską.

Jak dotąd jednak Ministerstwo Obrony Narodowej nie odniosło się do tych informacji, dlatego nie jesteśmy w stanie zweryfikować, czy szacunki posłów Lewicy są uzasadnione. W momencie, gdy na stronie Sejmu pojawi się odpowiedź na interpelację, analiza zostanie uzupełniona. Zgodnie ze stanem na 1 czerwca, w świetle dostępnych informacji MON, wypowiedź Anity Sowińskiej uznajemy za fałszywą.