Debata o klimacie w „Super Expressie”

3 października w „Super Expressie” odbyła się debata na temat klimatu pomiędzy przedstawicielką Zielonych – Klaudią Jachirą a rzeczniczką Konfederacji – Anną Bryłką.

Na początku rozmowy posłanka Zielonych przedstawiła zieloną energię jako tańszą alternatywę dla konwencjonalnych źródeł energii. Posłanka jednocześnie podkreśliła, że potrzebne jest podjęcie działania jak najszybciej. Zarzuciła przy tym rządowi, że przez 8 lat nic nie zrobił w tej sprawie.

Posłanka odniosła się przy tym do prosumentów, czyli osób, które produkują energię z odnawialnych źródeł energii i które według niej nie mogą się podłączyć pod nowe linie.

Czym są sieci przesyłowe?

Na samym początku warto wyjaśnić, czym są sieci przesyłowe. Najprościej mówiąc, są to sieci, które służą do przesyłania energii wyprodukowanej w elektrowniach do konsumentów. W Polsce mamy 3 rodzaje sieci:

• od 220 do 400 kV (tzw. najwyższe napięcia) –  do przesyłania energii na duże odległości,
• 110 kV (tzw. wysokie napięcie) – do przesyłania energii na odległości nieprzekraczające kilkudziesięciu kilometrów,
• od 10 do 30 kV (tzw. średnie napięcie) –  stosowane w lokalnych liniach rozdzielczych.

Warto zaznaczyć, że nie ma możliwości magazynowania energii elektrycznej. Nadwyżki energii muszą być przesyłane w inne miejsca, gdzie jest na nie zapotrzebowanie. Z tej przyczyny rozbudowana i nowoczesna sieć przesyłowa jest gwarantem swobodnego przepływu nadwyżek energii.

W 2015 roku PO uchwaliło ustawę o inwestycjach w sieci przesyłowe

Ustawa o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych została przygotowana i weszła w życie pod koniec rządów Platformy Obywatelskiej, we wrześniu 2015 roku. 

W załączniku do ustawy, który przedstawiał wykaz strategicznych inwestycji w sieci przesyłowe, znalazły się 23 pozycje. Zakończenie realizacji tych inwestycji przewidziano najpóźniej na koniec roku 2025 (Uzasadnienie pkt. 10).

PiS nowelizował ustawę w 2017 i 2023 roku

Kolejna nowelizacja została wprowadzona na mocy ustawy z 7 lipca 2023 roku. Rozszerzyła ona znacznie liczbę projektów inwestycyjnych. Obecnie w ustawie znajduje się 85 pozycji dotyczących sieci przesyłowych oraz 81 inwestycji towarzyszących. Te drugie odnoszą się do linii o niższym napięciu.

Pierwotnie został także wydłużony termin inwestycji do roku 2030 (art. 35 ust 2), jednakże w najnowszej wersji ustawy przepis ten zniknął.

Rośnie liczba i długość sieci przesyłowych

Na stronie Polskich Sieci Elektroenergetycznych opublikowano interaktywną mapę inwestycji, na której można porównać zarchiwizowaną mapę ze stycznia 2022 roku z aktualną mapą z października 2023 roku. Na poniższej grafice, za pomocą suwaka, można zobaczyć zmianę: czerwonym kolorem są zaznaczone inwestycje w przygotowaniu, natomiast zielonym – w budowie.

Źródło: PSE

Oprócz mapy dotarliśmy także do archiwalnych danych PSE z roku 2018,  z których wynika, że na początku 2018 roku istniało łącznie 258 linii o łącznej długości 14 195 km. Składały się na to:

• 93 linie o napięciu 400 kV o łącznej długości 6 326 km,
• 164 linie o napięciu 220 kV o łącznej długości 7 755 km,
• 1 linia o napięciu 750 kV o długości 114 km.

Z kolei na koniec 2022 roku funkcjonowało już 303 linii o łącznej długości 15 964 km, w skład których wchodzą:

• 131 linii o napięciu 400 kV o łącznej długości 8 562 km,
• 171 linii o napięciu 220 kV o łącznej długości 7 288 km
• 1 linia o napięciu 750 kV o długości 114 km.

Inwestycje rozplanowano do roku 2036

W raporcie PSE dotyczącym planów inwestycyjnych do roku 2036 znaleźć możemy także dane dotyczące nakładów inwestycyjnych oraz efektów inwestycji od roku 2005. Okazuje się, że w latach 2020–2022 nakłady na inwestycje w sieci przesyłowe wyniosły prawie 3,35 mld zł.

W ramach długoletniej strategii PSE zakłada, że do 2036 roku zrealizuje następujące cele: 

• wykonanie 252 sieciowych zadań inwestycyjnych,
• wybudowanie 5 225 km torów linii 400 kV,
• wybudowanie 775 km linii HVDC,
• wykonanie 27 nowych i 110 modernizowanych stacji elektroenergetycznych,
• osiągnięcie bieżącej wartości nakładów inwestycyjnych na poziomie 61,8 mld zł.

W celu potwierdzenia naszych ustaleń zwróciliśmy się z prośbą o komentarz do Ministerstwa Klimatu. Czekamy na odpowiedź i opublikujemy ją w aktualizacji.

Aktualizacja 19.10.2023

Ministerstwo potwierdza, że PSE inwestuje w rozwój sieci energetycznych

Otrzymaliśmy odpowiedź od Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Ministerstwo potwierdziło nasze ustalenia i podkreśliło, że w Polsce są podejmowane inwestycje w rozwój sieci elektroenergetycznych. Głównym podmiotem odpowiedzialnym za realizację inwestycji są Polskie Sieci Elektroenergetyczne, m.in. w ramach Planu rozwoju systemu Przesyłowego, o którym pisaliśmy powyżej. 

Wśród głównych priorytetów na lata 2021-2030 Ministerstwo wymienia: wyprowadzenie mocy z istniejących źródeł wytwórczych i przyłączanie nowych mocy, w tym bloków jądrowych oraz elektrowni wiatrowych na lądzie i morzu. 

Jednym ze źródeł finansowania są środki unijne, z których w latach 2007-2013 oraz 2014-2020 przeznaczono na rozwój sieci energetycznych 3,1 mld złotych, w tym 1,8 mld zł na same sieci przesyłowe.

Sieci energetyczne i sieci dystrybucyjne

Po publikacji naszej analizy otrzymaliśmy wiadomość od Polskich Sieci Elektroenergetycznych. Serdecznie za nią dziękujemy, ponieważ pozwoliła poszerzyć naszą analizę o dodatkowy wątek. PSE zwróciło uwagę na fakt, że infrastruktura przesyłowa obejmuje nie tylko opisaną przez nas sieć najwyższych napięć, ale również sieci niższego napięcia, które składają się na sieć dystrybucyjną.

Informacje dotyczące inwestycji w sieci dystrybucyjne znajdziemy w raportach publikowanych przez Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej. Dla przykładu z danych na koniec 2022 roku wynika, że nakłady inwestycyjne w 2022 roku wyniosły 8,1 mld zł i były o prawie 1,9 mld zł większe niż w roku 2021. Same nakłady inwestycyjne na budowę nowych sieci i przyłączanie nowych odbiorców wyniosły ponad 4 mld zł.

Koniec aktualizacji 19.10.2023