2 grudnia 2016 roku polski rząd podpisał umowę z gabinetem ministrów Ukrainy w sprawie współpracy w dziedzinie obronności. Ustawa weszła w życie w listopadzie 2018 roku. Jej treść opublikowano w Monitorze Polskim dopiero w styczniu 2019 roku. Wokół tego dokumentu i jego historii pojawiły się nieprawdziwe doniesienia, jakoby umowa była celowo ukrywana.

Wilk jako pierwszy mówi o ukrywanej umowie?

O rzekomo tajnych ustaleniach między Polską a Ukrainą pisaliśmy już szeroko w Demagogu. W udzielonym nam komentarzu Ministerstwo Obrony Narodowej tak wyjaśniło opóźnienie w publikacji dokumentu:

Jacek Wilk 9 października stwierdził, że jako pierwszy informuje o tej umowie, co nie jest prawdą. Jej treść jest jawna, a o jej wejściu w życie rząd informował na swojej oficjalnej stronie.

Umowa między Polską i Ukrainą. Co z niej wynika?

Jacek Wilk twierdzi także, że na podstawie wspomnianej umowy Polska pomaga Ukrainie w związku z wojną z Rosją. To również już w przeszłości sprawdzaliśmy i dementowaliśmy. W umowie znajdujemy fragment, który mówi o dobrowolnej pomocy.

Jest to de facto deklaracja, a nie zobowiązanie. Nie nakłada na żadną ze stron obowiązków i odnosi się przede wszystkim do współpracy w dziedzinie obronności. Ponadto, jak wskazano w kolejnym ustępie:

A więc Polska wspiera Ukrainę, ale zgodnie z wewnętrznymi regulacjami. Potwierdza to Ministerstwo Obrony Narodowej. W odpowiedzi przesłanej do Demagoga możemy przeczytać, że pomoc udzielana jest na podstawie polskiego prawa wewnętrznego.

Na jakiej podstawie Polska pomaga Ukrainie?

Karolina Kondrat z Wydziału Informacji Publicznej i Danych Publicznych MON tłumaczy, że umowa z 2016 roku może być uznawana za podstawę wsparcia dla Ukrainy. Ale wsparcie odbywa się – zgodnie z umową – na zasadach określonych w prawie wewnętrznym strony udzielającej pomocy.

Wyjaśnia też, że: „Przepis art. 92 tej ustawy określa, iż Minister Obrony Narodowej, na podstawie uchwały Rady Ministrów, może przekazywać nieodpłatnie siłom zbrojnym państw obcych składniki mienia wojskowego wskazane w tej uchwale”.

Inną podstawą do wsparcia Ukrainy, tym razem w zakresie szkoleniowym, jest ustawa z 23 września 1999 roku o zasadach pobytu wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zasadach ich przemieszczania się przez to terytorium oraz zasadach udzielania pomocy wojskom sojuszniczym i organizacjom międzynarodowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 807).

Umowa między Polską a Ukrainą zatwierdzona przez rząd

Jacek Wilk przekonuje również, że to Sejm powinien wyrazić zgodę na ratyfikację umowy między Polską a Ukrainą. Odwołuje się do art. 89 Konstytucji RP. Zapis ten nakłada taki obowiązek w przypadku umów dotyczących:

• pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,
• wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w konstytucji,
• członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,
• znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,
• spraw uregulowanych w ustawie lub w których konstytucja wymaga ustawy.

Wilk uważa, że umowa polsko-ukraińska powinna podlegać tym przepisom, a więc powinna otrzymać zgodę Sejmu. Ze źródeł wynika, że umowa została zatwierdzona, ale przez polski rząd. Rada Ministrów zrobiła to 6 grudnia 2018 roku na podstawie ustawy o umowach międzynarodowych (art. 15).