Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
5 min czytania
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
5 min czytania
Jak zostać członkiem komisji wyborczej? Zmiany w prawie
Jak zostać członkiem komisji wyborczej? Zmiany w prawie
Przepisy się zmieniły, bo PiS ma taki zwyczaj zawłaszczania wszystkiego i upartyjniania. I tak jak kiedyś to mogły zgłaszać samorządy, ludzie się zgłaszali po prostu do komisji (wyborczych – przyp. Demagog), teraz, żeby byli członkami, członkiniami komisji, muszą przejść przez jeden z komitetów wyborczych.
Fałsz
Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:
- nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,
- jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.
Fałsz
Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:
- nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,
- jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.
- Kodeks wyborczy został uchwalony w 2011 roku. Początkowo, zgodnie z art. 182, obwodowe komisje wyborcze w wyborach parlamentarnych powoływał wójt. W skład komisji wchodzili kandydaci zgłoszeni przez komitety wyborcze. Dodatkowo jedna osoba w komisji musiała być powołana spośród pracowników samorządowych gminy.
- Od 2018 roku komisje wyborcze są powoływane przez komisarzy wyborczych. Zniesiono też obowiązek powołania do komisji jednego pracownika gminy.
- Dawniej, w sytuacji gdy kandydatów do komisji zgłoszonych przez komitety wyborcze było za mało, wójt mógł powołać do niej wyborców.
- Obecnie wyborców do komisji powołuje komisarz wyborczy. Osoby, które chciałyby uzupełnić brakujące miejsca w komisjach, mogą zgłosić się do komisarza wyborczego. W praktyce zgłaszają się one także, jak dawniej, do urzędów gmin, które obecnie przekazują te zgłoszenia komisarzowi. Informuje nas o tym Krajowe Biuro Wyborcze w komentarzu dla Demagoga.
- Nowelizacje Kodeksu wyborczego wprowadzone w czasach rządów PiS nie odebrały wyborcom prawa do zgłaszania chęci członkostwa w komisjach wyborczych. Osoby chętne do zasiadania w komisji ciągle mogą zgłaszać się do gminy lub do komisarza wyborczego. Dawniej do komisji powoływał ich wójt, a obecnie – komisarz wyborczy.
- Obecnie, tak jak dawniej, w sytuacji gdy komitety wyborcze nie zgłoszą wystarczającej liczby członków do komisji, jej skład uzupełnia się osobami, które zgłosiły się do komisarza wyborczego lub do gminy.
- W związku z tym wypowiedź Barbary Nowackiej uznajemy za fałsz.
Opozycja wzywa do pilnowania wyborów
Na początku roku rząd uchwalił kolejną już nowelizację Kodeksu wyborczego. Wprowadzono w nim ważne zmiany dotyczące obwodów wyborczych. Powstała także zupełna nowość – Centralny Rejestr Wyborców. Śledź nasz cykl „Stara gra, nowe zasady”, w którym co tydzień będziemy opisywać kolejne wprowadzone niedawno nowości.
W odpowiedzi na działania rządu opozycja uruchomiła akcję „Pilnuję wyborów”. Do udziału w tej inicjatywie namawiała wyborców posłanka Barbara Nowacka w programie „Rozmowa Piaseckiego”. Polityczka zarzuciła przy tym rządowi, że ograniczył prawo zgłaszania się do komisji wyborczych. Zachęciła jednocześnie, by chętni do komisji zgłaszali się przez komitety wyborcze partii, twierdząc, że to jedna opcja, która pozostała po zmianach w prawie.
Sprawdziliśmy, co zmieniło się w prawie wyborczym w kwestii powoływania składu obwodowych komisji wyborczych.
Dawne przepisy o obwodowych komisjach wyborczych
Obecnie obowiązujący Kodeks wyborczy został uchwalony w 2011 roku. Kwestie obwodowych komisji wyborczych uregulowano w rozdziale 7 działu II. Według ówczesnych przepisów, komisje powoływał wójt. Kandydatów na członków tych komisji wskazywali wójtowi pełnomocnicy komitetów wyborczych (art. 182 par. 2).
Dodatkowo wójtom przysługiwało prawo wybierania jednego członka komisji wyborczej spośród pracowników administracji (art. 182 par. 2 pkt 2). W przypadku specjalnych obwodów wyborczych jak szpital, zakład karny itp. wójt wybierał członka spośród pracowników danej placówki.
Tylko w sytuacji, gdy komitety wyborcze nie zgłosiły wystarczającej liczby kandydatów do komisji, wójt mógł uzupełnić skład. Wtedy wybierał on chętnych spośród wyborców (art. 182 par. 8). Tak więc od początku podstawowy skład komisji tworzyły osoby zgłaszane przez komitety wyborcze. Tylko z ich braku do komisji powoływano pozostałych chętnych.
Przepisy po zmianach: kompetencje wójtów przekazane komisarzom
Najważniejsze zmiany w tworzeniu składów obwodowych komisji wyborczych zaszły w roku 2018. W znowelizowanej ustawie zapisano, że osobą odpowiedzialną za ich powoływanie jest komisarz wyborczy. Oznacza to, że odebrano te uprawnienia wójtom. W 2018 roku z ustawy zniknął także zapis przyznający wójtom prawo do wskazywania jednego członka obwodowej komisji wyborczej.
W znowelizowanym paragrafie 8 artykułu 182 napisano, że w przypadku gdy komitety wyborcze nie zgłoszą wystarczającej liczby osób do komisji, jej skład uzupełnia już nie wójt, a komisarz wyborczy. Jak precyzuje obecny tekst ustawy, komisarz wybiera uzupełnienie składu komisji spośród wyborców.
Nie jest zatem prawdą, że kiedyś osoby same zgłaszające się do komisji mogły być jej członkami, a obecnie nie mogą. Obecnie, jak i dawniej, podstawowy skład komisji tworzą osoby zgłaszane przez komitety wyborcze. Ich skład uzupełnia się o pozostałe osoby chętne, jeśli tylko komitety nie zgłosiły odpowiedniej liczby osób.
KBW komentuje: W praktyce ciągle można się zgłosić do urzędu gminy
Na potrzebę analizy poprosiliśmy Krajowe Biuro Wyborcze (KBW) o komentarz w sprawie zmian prawnych dotyczących obwodowych komisji wyborczych. KBW potwierdziło nasze wcześniejsze ustalenia dotyczące zmian w zakresie tworzenia składu tych komisji.
Dodatkowo, jak zaznacza KBW, osoby, które chciałyby uzupełniać składy komisji, wciąż mogą zgłaszać się do swoich gmin. Urzędy przekazują w takiej sytuacji dane o chętnych komisarzom wyborczym. Można też jednak zgłosić się bezpośrednio do komisarza wyborczego.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
