Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
5 min czytania
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
5 min czytania
Jaki jest próg wyborczy dla mniejszości narodowych?
Jaki jest próg wyborczy dla mniejszości narodowych?
Przede wszystkim chciałbym bardzo wyraźnie powiedzieć, że nie ma żadnego przywileju w Kodeksie wyborczym dla mniejszości niemieckiej. (…) Jest jedna rzecz, która dotyczy zwolnienia z konieczności przekroczenia 5-procentowego progu w skali kraju, ale jest to przywilej dla wszystkich komitetów tworzonych przez mniejszości narodowe i etniczne.
Częściowa prawda
Wypowiedź uznajemy za częściową prawdę, gdy:
- zawiera połączenie informacji prawdziwych z fałszywymi. Obecność nieprawdziwej informacji nie powoduje jednak, że teza zawarta w weryfikowanym stwierdzeniu zostaje wypaczona bądź przeinaczona,
- rzeczywiste dane w jeszcze większym stopniu przemawiają na korzyść tezy autora.
Częściowa prawda
Wypowiedź uznajemy za częściową prawdę, gdy:
- zawiera połączenie informacji prawdziwych z fałszywymi. Obecność nieprawdziwej informacji nie powoduje jednak, że teza zawarta w weryfikowanym stwierdzeniu zostaje wypaczona bądź przeinaczona,
- rzeczywiste dane w jeszcze większym stopniu przemawiają na korzyść tezy autora.
- Zgodnie z art. 196 Kodeksu wyborczego w podziale mandatów sejmowych uwzględnia się listy komitetów wyborczych, które otrzymały przynajmniej 5 proc. ważnych głosów w skali kraju (8 proc. w przypadku koalicyjnych komitetów wyborczych).
- W myśl art. 197 komitety utworzone przez wyborców zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowych mogą złożyć oświadczenie do PKW, które zwolni je z konieczności uzyskania progu 5 proc.
- W art. 197 nie pada informacja na temat organizacji mniejszości etnicznych. Mowa jedynie o organizacjach mniejszości narodowych. Obie te grupy zgodnie z prawem nie oznaczają tego samego.
- W całym Kodeksie wyborczym nie pojawia się bezpośrednie nawiązanie do konkretnej grupy etnicznej lub mniejszości narodowej (w tym do mniejszości niemieckiej).
- Ryszard Galla słusznie wskazuje, że Kodeks wyborczy nie przewiduje specjalnych przywilejów dla mniejszości niemieckiej. Ma też rację, że mniejszościom narodowym przysługuje prawo do bycia zwolnionym z 5-proc. progu wyborczego. Zwolnienie z progu nie dotyczy jednak mniejszości etnicznych. Na tej podstawie wypowiedź uznajemy za częściową prawdę.
[Aktualizacja 19.01.2024] Z początkiem 2024 roku nazwę oceny „częściowy fałsz” zmieniliśmy na „częściowa prawda”. Z tego powodu nazwę oceny zmieniliśmy także w opublikowanych wcześniej analizach wypowiedzi.
Kowalski: brak progu wyborczego dla mniejszości niemieckiej jest niezgodny z konstytucją
Podczas 71. posiedzenia Sejmu poseł Ryszard Galla zabrał głos, wyjaśniając, komu przysługuje przywilej zwolnienia z konieczności przekroczenia 5-proc. progu wyborczego. Jak twierdził, w Kodeksie wyborczym nie występuje żaden przywilej dla mniejszości niemieckiej, a korzyści zostały przewidziane w równym stopniu dla wszystkich mniejszości i grup etnicznych. Dalej poseł wskazywał, że te przepisy obowiązują już ponad 30 lat, a podobne rozwiązania prawne możemy znaleźć również w Danii, Rumunii, Włoszech czy Niemczech.
W dalszej części obrad Janusz Kowalski z Solidarnej Polski zgłosił, że w imieniu grupy poselskiej składa poprawkę eliminującą rzekomy przywilej dla mniejszości niemieckiej, który miałby stać w sprzeczności z art. 32 i art. 96 Konstytucji RP. Wymienione artykuły dotyczą równego traktowania przez władze oraz równości w wyborach do Sejmu. Solidarna Polska w listopadzie ub.r. złożyła w Sejmie ponadto projekt w sprawie uchylenia przywileju zniesienia 5-proc. progu dla mniejszości (poz. nr 18). Projekt obecnie jest na etapie konsultacji.
Co mówią przepisy?
Zgodnie z art. 196 Kodeksu wyborczego w podziale mandatów sejmowych uwzględnia się listy komitetów wyborczych, które otrzymały przynajmniej 5 proc. ważnych głosów w skali kraju. W przypadku koalicyjnych komitetów wyborczych ten próg jest wyższy – wynosi 8 proc.
„Art. 196. § 1. W podziale mandatów w okręgach wyborczych uwzględnia się wyłącznie listy kandydatów na posłów tych komitetów wyborczych, których listy otrzymały co najmniej 5% ważnie oddanych głosów w skali kraju.
§ 2. Listy kandydatów na posłów koalicyjnych komitetów wyborczych uwzględnia się w podziale mandatów w okręgach wyborczych, jeżeli ich listy otrzymały co najmniej 8% ważnie oddanych głosów w skali kraju”.
Kodeks wyborczy zezwala również na sytuację, w której lista komitetu nie wymaga osiągnięcia 5 proc. ważnych głosów. Według art. 197 komitety utworzone przez wyborców zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowych mogą skorzystać z tego przywileju, jeżeli złożą oświadczenie w tej sprawie do Państwowej Komisji Wyborczej najpóźniej 5 dni przed wyborami.
„Art. 197. § 1. Komitety wyborcze utworzone przez wyborców zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowych mogą korzystać ze zwolnienia list tych komitetów z warunku, o którym mowa w art. 196 § 1, jeżeli złożą Państwowej Komisji Wyborczej oświadczenie w tej sprawie najpóźniej w 5 dniu przed dniem wyborów. Wraz z oświadczeniem, o którym mowa w zdaniu pierwszym, komitet jest obowiązany przedłożyć dokument właściwego organu statutowego organizacji mniejszości narodowej potwierdzający utworzenie komitetu przez wyborców będących członkami tej organizacji”.
Zgodnie z ustawą o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym mniejszość narodowa i mniejszość etniczna nie są pojęciami tożsamymi. Mniejszość etniczna w przeciwieństwie do mniejszości narodowej m.in. nie utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie. Czy mniejszość niemiecka jest uprzywilejowana?
W Kodeksie wyborczym jest jedynie mowa o mniejszościach narodowych i etnicznych – nie pojawia się tam bezpośrednie sformułowanie dotyczące konkretnej mniejszości. Tym samym w całej ustawie nie pojawia się ani razu termin „mniejszość niemiecka”. Przywilej zwolnienia z 5-proc. progu przysługuje mniejszościom (art. 2):
- białoruskiej,
- czeskiej,
- litewskiej,
- niemieckiej,
- ormiańskiej,
- rosyjskiej,
- słowackiej,
- ukraińskiej,
- żydowskiej.
Komitety każdej z tych mniejszości działają na równych prawach i wszystkie mają przywilej zwolnienia z konieczności uzyskania 5 proc. ważnych głosów w skali kraju.
Pomimo tych udogodnień jedyną mniejszością narodową posiadającą obecnie swoją reprezentację w Sejmie jest mniejszość niemiecka, której jedynym przedstawicielem jest poseł Ryszard Galla.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
