Kontekst wypowiedzi

23 maja gościem Małgorzaty Raczyńskiej-Weinsberg w programie radiowym Jedynki „W otwarte karty” był Minister Spraw Zagranicznych Zbigniew Rau. Rozmowa dotyczyła w głównej mierze relacji Polski z sąsiadami. W trakcie konwersacji została poruszona również kwestia sytuacji politycznej na Białorusi oraz stosunku prezydenta Aleksandra Łukaszenki do tradycji demokratycznych.

Jak zasugerowała prowadząca rozmowę, być może prezydent Białorusi obawia się tradycji demokratycznych w Polsce, zakorzenionych w naszym kraju już w czasie obowiązywania Konstytucji 3 Maja. W związku z powyższą myślą Małgorzata Raczyńska-Weinsberg zadała pytanie szefowi MSZ – czy wolna Białoruś może konstytuować się wokół tradycji I RP? Odpowiedź Zbigniewa Raua była twierdząca, a na potwierdzenie swoich słów przytoczył on badanie, w którym 38 proc. Białorusinów przyznaje się do tradycji Wielkiego Księstwa Litewskiego. Z kolei w przypadku tradycji Związku Radzieckiego odsetek ten wynosi 28 proc.

Badanie OSW

Z tej racji, że władze białoruskie nie przeprowadzają regularnych sondaży dotyczących „wrażliwych” kwestii politycznych, Ośrodek Studiów Wschodnich (OSW) zdecydował się na zorganizowanie badania socjologicznego. Między 26 listopada a 16 grudnia 2020 roku na zlecenie OSW ankieterzy przeprowadzili metodą telefoniczną sondaż na reprezentatywnej grupie 1 000 respondentów, mający na celu zobrazowanie opinii Białorusinów o wybranych państwach.

Autorzy zaznaczają, iż z badania można wyciągnąć trzy główne wnioski:

• Zdecydowana większość Białorusinów deklaruje pozytywny stosunek do Polski (73,5 proc.) oraz do Polaków (82,9 proc.). Większą sympatią od Polski cieszą się Rosja (86,7 proc.) oraz Niemcy (78,5 proc.). W przypadku narodowości Białorusini są nastawienie pozytywnie w większym stopniu do Rosjan (96,2 proc.), Ukraińców (85,5 proc.) oraz Niemców (85,3 proc.).
• Większy odsetek Białorusinów deklaruje chęć pracy w Polsce (40,6 proc.) niż w Rosji (30,3 proc.). Ponadto Białorusini są również bardziej skorzy do podjęcia pracy w Europie Zachodniej (36,7 proc.) niż w Rosji. Warto wspomnieć, że 62 proc. respondentów deklaruje pozytywny stosunek do Karty Polaka.
• W opinii 39,7 proc. ankietowanych Białoruś powinna odwoływać się do historycznego dziedzictwa Wielkiego Księstwa Litewskiego. W dalszej kolejności znalazł się Związek Radziecki (28 proc.) oraz Białoruska Republika Ludowa (16,2 proc.). Księstwo Połockie uzyskało 8,8 proc., a Rzeczpospolita 6,3 proc.

Artykuł powstał w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej”, realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.