Szef PSP: Schrony tylko dla 3 proc. społeczeństwa

23 czerwca, podczas posiedzenia podkomisji ds. funkcjonowania zarządzania kryzysowego, zwołanego na wniosek Lewicy, posłanka Nowicka zadała pytanie o liczbę schronów w Polsce. Odpowiedzi udzielił Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej gen. brygadier Andrzej Bartkowiak (pełniący jednocześnie funkcję Szefa Obrony Cywilnej Kraju).

Komendant zwrócił też uwagę, że naszemu bezpieczeństwu powinny sprzyjać również wyśrubowane normy budownictwa, dzięki czemu podziemne pomieszczenia wykonane w technice żelbetowej, a zwłaszcza piwnice lub garaże podziemne, mogą posłużyć jako ukrycia.

Szef Obrony Cywilnej wydał w 2018 roku zalecenie w kwestii schronów. Dwie najważniejsze wytyczne z tego dokumentu wskazują, że schrony powinny pomieścić 25 proc. ludności danego miasta oraz nie powinny znajdować się dalej niż 150 metrów od budynku. 

[Aktualizacja 25.07.2022]

Rzecznik prasowy MSWiA poinformował nas, że resort nie może udzielić nam informacji na temat aktualnej liczby schronów, „ponieważ są to informacje z zakresu szeroko pojętego bezpieczeństwa”.

Zapewnił jednak, że „co do zasady w razie zagrożeń mieszkańcy będą otrzymywać instrukcje postępowania, także w kontekście udawania się do schronów i innych budowli ochronnych”. W związku z brakiem oficjalnych danych na temat liczby schronów w Polsce wypowiedź zostaje oceniona jako nieweryfikowalna [koniec aktualizacji].

Opozycja krytykuje rządową politykę bezpieczeństwa

Wanda Nowicka powróciła do tematu schronów w programie „Woronicza 17” na antenie TVP Info. Posłanka Lewicy skrytykowała rząd za zaniechania w zakresie obrony cywilnej i brak zainteresowania schronami.

Dodała, że jej partia złożyła w Sejmie projekt nowelizacji ustawy o obronie Ojczyzny, która miałaby uregulować zasady przygotowania i wykorzystania budowli ochronnych – w szczególności obowiązki i uprawnienia organów administracji rządowej oraz innych organów i instytucji państwowych, organów jednostek samorządu terytorialnego itd.

Czym jest schron?

Jak powiedział Komendant PSP, w polskim prawie budowlanym nie ma definicji schronu. Zapewnił jednak, że definicja ta ma zostać skonstruowana w przygotowywanym rozporządzeniu do zapowiedzianej przez rząd ustawy o obronie ludności cywilnej.

Definicję można natomiast znaleźć na stronie internetowej Przeglądu Pożarniczego. Jak czytamy, budowle ochronne dzielą się na:

• schrony – budowle ochronne o obudowie konstrukcyjnie zamkniętej, hermetycznej, zapewniającej ochronę osób, urządzeń, zapasów materiałowych lub innych dóbr materialnych przed założonymi czynnikami rażenia oddziałującymi ze wszystkich stron,
• ukrycia – budowle ochronne niehermetyczne, wyposażone w najprostsze instalacje, zapewniające ochronę osób, urządzeń, zapasów materiałowych lub innych dóbr materialnych przed założonymi czynnikami rażenia oddziałującymi z określonych stron.

Stan polskich schronów

Według raportu Biura Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej pt. „Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2017 r.” schrony w Polsce są zaniedbane i niedofinansowane. W związku z wysokimi kosztami modernizacji zarządcy budynków rezygnują z utrzymania pełnej sprawności urządzeń czy instalacji.

Większość schronów już w 2017 roku nie spełniała funkcji ochronnych, zwłaszcza w zakresie szczelności, urządzeń i układów filtrowentylacyjnych.

Na taki stan rzeczy wpływa przede wszystkim brak prawnej definicji schronu, a także wytycznych, jak utrzymywać tego typu budynki, kto jest za to odpowiedzialny oraz kto pokrywa koszty utrzymania takich instalacji. 

Schrony atomowe w Polsce

W 2015 roku ówczesny poseł Solidarnej Polski Józef Rojen wystosował zapytanie do MSWiA w sprawie liczby schronów mogących chronić cywilów przed atakiem atomowym. Ministerstwo odpowiedziało, że na terenie kraju było w tym czasie 91 schronów. Jeden w województwie opolskim oraz 90 w podkarpackim.

Schron w Zdzieszowicach (woj. opolskie) mógł zapewnić bezpieczeństwo 102 osobom. Miejscowość liczy ok. 11,5 tys. mieszkańców. 

Status prawny obecnie

Aktualnie w Polsce brak osobnej ustawy odnoszącej się stricte do obrony ludności cywilnej. Zagadnienie to było włączone do ustawy z 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Przepisy te zostały jednak uchylone ustawą z dnia 11 marca 2022 roku o obronie Ojczyzny. 

Szczegóły dotyczące tej sprawy znajdziesz w jednej z naszych analiz.