25 marca gośćmi programu „Onet Opinie” byli posłowie Koalicji Obywatelskiej Michał Szczerba oraz Dariusz Joński. Dyskusja dotyczyła m.in. wprowadzanych przez rząd obostrzeń związanych z pandemią COVID-19. Przez znaczną część dyskusji politycy wytykali błędy popełniane przez obóz władzy w związku z przeciwdziałaniem skutkom kolejnych fal pandemii (jednym z nich miała być rezygnacja z testowania na obecność koronawirusa SARS-CoV-2 osób przylatujących z Wielkiej Brytanii do Polski na święta Bożego Narodzenia). Zaniedbania rządu miały doprowadzić do dużego wzrostu liczby zgonów – według Michała Szczerby w ciągu pierwszych jedenastu tygodni bieżącego roku zmarło o 22 tys. więcej osób niż w tym samym okresie w roku 2019.

Statystyki zgonów: lata 2019, 2020 i 2021

Dane na temat liczby zgonów w kolejnych tygodniach udostępniane są w Rejestrze Stanu Cywilnego. W ciągu trzech ostatnich lat pierwsze jedenaście tygodni każdego roku przyniosło:

• w 2019 roku: 96 851 zgonów,
• w 2020 roku: 92 295 zgonów,
• w 2021 roku: 116 201 zgonów.

Różnica między 2019 a 2021 rokiem wyniosła zatem dokładnie 19 350 zgonów, a między 2020 a 2021 – 23 906. W dniu, w którym to piszemy (środa, 31 marca), dostępne są już dane za dwunasty tydzień 2021 roku oraz częściowe statystyki za tydzień trzynasty. Łącznie od początku tego roku zmarło już 125 926 osób (125 812, nie wliczając szczątkowych danych z ostatniego tygodnia). W pierwszych dwunastu tygodniach 2021 roku było 125 812 zgonów, czyli o 20 905 więcej niż w roku 2019 i o 25 632 więcej niż w roku 2020.

Źródło: Rejestr Stanu Cywilnego

Od początku 2021 roku tylko w czterech tygodniach (piątym, szóstym, ósmym i dwunastym) zmarło mniej niż 10 tys. osób. Najwięcej zgonów – 11 477 zostało odnotowanych w tygodniu jedenastym, czyli dokładnie w połowie marca (w porównaniu do 8 210 zgonów w tym samym tygodniu w 2019 roku i do 8 437 zgonów w roku 2020). Dla porównania w ciągu pierwszych trzech miesięcy roku 2020 tygodniowa liczba zgonów ani razu nie przekroczyła 9 tys., a w 2019 roku przekroczyła tę wartość zaledwie trzy razy.

Wpływ pandemii COVID-19 na statystyki zgonów

Według danych Ministerstwa Zdrowia w całym 2020 roku w Polsce zmarło 485 259 osób. W stosunku do roku 2019 liczba zgonów wzrosła o 67,1 tys. Według szacunków resortu nadwyżka względem prognozowanej liczby zgonów w ubiegłym roku wyniosła ok. 62 tys., czyli ok. 15 proc. prognozowanej liczby zgonów. Spośród przyrostu liczby zgonów w 2020 roku względem roku ubiegłego 43 proc. stanowiły zgony z powodu COVID-19, zaraportowane przez Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne. Co więcej, 27 proc. nadwyżki to zgony u pozostałych osób, u których w przeszłości zdiagnozowano zakażenie SARS-CoV-2, a ich zgon mógł wynikać z późniejszych powikłań po przejściu infekcji. W ostatnim kwartale roku 2020 liczba zgonów zwiększyła się we wszystkich kategoriach wiekowych, jednak zdecydowana większość nadwyżki spowodowana została rosnącą liczbą zgonów wśród osób starszych – zarówno w kategorii 61-80 lat, jak i powyżej 80. roku życia. Miesiącem, na który przypadły najwyższe wzrosty w każdej grupie wiekowej, był listopad. Wśród osób poniżej 60. roku liczba zgonów zwiększyła się o 47 proc. Natomiast w starszych grupach wzrosty wyniosły ponad 100 proc.: dla przedziału wiekowego 61-80 lat wystąpił wzrost o 101 proc., a dla osób w wieku powyżej 80 lat – o 106 proc.

Jak wskazuje ministerstwo, 94 proc. nadwyżki zgonów w 2020 roku została wygenerowana przez zgony w najstarszych grupach społeczeństwa, czyli wśród ludzi powyżej 60. roku życia. Z kolei za 82 proc. nadwyżki odpowiadały zgony osób, które obciążone były chorobami współistniejącymi. Najwyższy relatywny wzrost śmiertelności odnotowano wśród osób cierpiących na choroby układu krążenia (16,69 proc.), cukrzycę (15,88 proc.) i choroby neurologiczne (14,63 proc.), natomiast najniższy wśród osób chorych na nowotwory (4,7 proc.). Do 31 marca 2021 na COVID-19 zmarło 53 045 osób.