[Aktualizacja 19.01.2024] Z początkiem 2024 roku nazwę oceny „częściowy fałsz” zmieniliśmy na „częściowa prawda”. Z tego powodu nazwę oceny zmieniliśmy także w opublikowanych wcześniej analizach wypowiedzi.

Spór na linii rząd–samorządy

Energetyka jest obecnie jednym z przodujących tematów w debacie publicznej. Szczególnie palącą kwestią pozostaje dostępność węgla. Opozycja krytykuje rząd za nieudolność w sprowadzaniu surowca do Polski. Z kolei część samorządowców oponuje przeciw pomysłowi rządu, który przewiduje udział władz lokalnych w jego dystrybucji.

Zdaniem Mirosławy Stachowiak-Różeckiej opozycja i samorządowcy usiłują wykorzystać kryzys energetyczny do walki politycznej. Celem władz lokalnych powinna być, jej zdaniem, współpraca na rzecz dobra wspólnego.

Posłanka odpierała także zarzuty dotyczące „uśmiercenia” odnawialnych źródeł energii w Polsce. O taką tezę pokusił się m.in. Robert Biedroń. Jednak, zdaniem Stachowiak-Różeckiej, słowa europosła Lewicy mają nie odzwierciedlać rzeczywistości. Według statystyk za rządów PiS doszło do znaczącego wzrostu liczby prosumentów, a także pomp ciepła. W przypadku tych drugich Polska ma być nawet liderem europejskim. Posłanka w swojej wypowiedzi chciała odnieść się również do tematu biogazowni rolniczych, jednak w słowo weszli jej pozostali uczestnicy programu.

Liczba prosumentów wzrosła 200-krotnie

Prosumenci są wytwórcami energii elektrycznej powstałej za pomocą należących do nich instalacji (najczęściej fotowoltaicznych). Energia ta jest wykorzystywana przez prosumentów na własne potrzeby.

Na koniec 2015 roku liczba prosumentów w Polsce wynosiła 4 tys. W kolejnych latach odnotowano wyraźny wzrost. W 2018 roku w naszym kraju działało już 51 tys. prosumentów. W 2019 roku liczba ta uległa potrojeniu do 149 tys. Trzykrotny wzrost odnotowano również w roku 2020 – liczba prosumentów osiągnęła 452 tys. Natomiast z końcem 2021 roku funkcjonowało 845 tys. prosumentów.

Przyrost prosumentów może wyhamować

Na wzrost liczby prosumentów w Polsce mogło mieć wpływ szereg czynników, począwszy od chęci obniżenia ceny prądu wśród obywateli. Rząd wspierał także rozwój prosumentów w zakresie programu „Mój Prąd”, w ramach którego napłynęło 266 tys. wniosków. Ponadto w 2019 roku rozszerzono katalog podmiotów kwalifikujących się do prosumentów (np. na przedsiębiorców).

Jednakże w związku z nowelizacją ustawy o odnawialnych źródłach energii, pojawiły się obawy dotyczące dalszego rozwoju rynku. Dotychczas prosument mógł oddać nadmiar energii do sieci, a w razie potrzeby odebrać do 80 proc. oddanego nadmiaru. System ten nie zmieni się przez najbliższe 15 lat dla tych, którzy złożyli wniosek o przyłączeniu do sieci przed 31 marca 2022 roku.

Natomiast od 1 kwietnia nowi prosumenci będą rozliczać się w systemie net-billingu. Moc wyprodukowana będzie sprzedawana do sieci i kupowana przez prosumenta po cenach rynkowych. Sprzedaż energii rozliczana będzie w cenie hurtowej, ale jej kupno po wyższej cenie detalicznej.

Pompy ciepła coraz powszechniejsze

W ostatnich latach w Polsce wzrosła również liczba pomp ciepła. Są to urządzenia wykorzystujące energię słoneczną zgromadzoną w gruncie, powietrzu lub wodach gruntowych. Dzięki procesom termodynamicznym przetwarza energię pierwotną, dostarczając ją do instalacji grzewczej. Pompa nie wytwarza więc energii, lecz ją przenosi. W latach 2015–2020 liczba działających pomp ciepła w Polsce wzrosła o 180 tys. Przed siedmioma laty funkcjonowało 52 tys. pomp ciepła, a kolejne lata to ich systematyczny wzrost:

• w roku 2016: 87 tys. pomp ciepła,
• w roku 2017: 109 tys. pomp ciepła,
• w roku 2018: 135 tys. pomp ciepła,
• w roku 2019: 173 tys. pomp ciepła.

Polska europejskim liderem? Nie do końca

Polska nie jest jednak liderem wśród państw Unii Europejskiej. Według przytoczonego powyżej raportu w 2020 roku znaleźliśmy się na 15 miejscu pośród 23 sklasyfikowanych państw. Niekwestionowanym liderem zestawienia są Włochy, gdzie w 2020 roku funkcjonowało aż 18,4 mln pomp ciepła, czyli 80-krotnie więcej niż w Polsce.

Źródło: EurObserv’ER

Polska nie znalazła się także na 1. miejscu pod względem liczby sprzedanych pomp ciepła. W tej klasyfikacji również przewodziły Włochy. Nasz kraj znalazł się poza czołową dziesiątką w 2020 roku.

Informacja o tym, że Polska jest liderem rynku pomp ciepła w Europie, pojawiła się w mediach w innym kontekście. Wiadomość ta odnosi się do wstępnych danych za 2021 rok w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Polska miała sprzedać więcej pomp ciepła na jednego mieszkańca niż Wielka Brytania i Niemcy.