Edukacja 
Ekologia 
Klimat 
Energetyka 
Fact-checking 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
4 min czytania
Wypowiedzi
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
4 min czytania
Polska bez ustawy o obronie cywilnej. Skąd ta luka prawna?
Polska bez ustawy o obronie cywilnej. Skąd ta luka prawna?
Władysław Kosiniak-Kamysz
Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Obrony NarodowejPolskie Stronnictwo Ludowe
Dziś Polska nie ma ustawy o obronie cywilnej.
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
- W kwietniu 2023 roku weszła w życie ustawa o obronie ojczyzny. Uchylona została wówczas ustawa o powszechnym obowiązku ochrony Rzeczypospolitej Polskiej wydana w 1967 roku. To w niej znajdował się dział „Obrona cywilna”, będący podstawą prawną dla większości regulacji dotyczących obrony cywilnej w Polsce.
- Swoją podstawę prawną straciły akty prawne związane z obroną cywilną, w tym rozporządzenie w sprawie odbywania służby w obronie cywilnej i rozporządzenie w sprawie zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin.
- W ustawie o obronie ojczyzny nie została uregulowana kwestia bezpieczeństwa ludności i obrony cywilnej. Poprzedni rząd pracował nad projektem ustawy w tym zakresie, jednak nigdy nie trafił on pod obrady Sejmu.
- Na tej podstawie oceniamy wypowiedź jako prawdę.
Wicepremier zapowiada nową ustawę
W sobotę 17 lutego 2024 roku odbyła się konwencja Trzeciej Drogi. Wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz krytycznie wypowiadał się o polityce obronnej rządu PiS. Przywoływał fakt, że nie przyjęto ustawy o obronie cywilnej. Wicepremier zapowiedział, że w najbliższym czasie powstanie ustawa o obronie cywilnej, której obecnie brakuje:
„Wprowadzimy ustawę o obronie cywilnej, o ochronie ludności. Nowoczesną, najlepszą. Samorządowcy są podstawą. Bez nich nie będzie dobrej ustawy w tym zakresie”.
O tym, że wspomnianej ustawy brakuje, pisaliśmy już w 2022 roku przy okazji analizy wypowiedzi ówczesnej posłanki partii Razem Magdaleny Biejat. W ciągu 18 miesięcy nic się w tym zakresie nie zmieniło. W ostatnich latach rząd PiS pracował nad dwoma projektami: nad jednym w 2019 roku (za VIII kadencji Sejmu) i nad drugim w 2022 roku (za IX kadencji Sejmu), ale nie zostały one skierowane pod obrady Sejmu.
W momencie przygotowywania naszej analizy, czyli w drugiej połowie lutego 2024 roku, nowy projekt zapowiedziany przez wicepremiera Władysława Kosiniaka-Kamysza nie trafił jeszcze do Sejmu lub Rządowego Centrum Legislacji.
Ustawa o obronie Ojczyzny uchyliła przepisy o obronie cywilnej
W lutym 2022 roku rząd ogłosił i przedstawił projekt ustawy o obronie Ojczyzny. Dokument regulował szeroko rozumiane kwestie związane z obronnością, służbą wojskową i finansowaniem sił zbrojnych. Projekt został przyjęty przez Sejm w marcu większością 450 głosów. Ustawa zaczęła obowiązywać 23 kwietnia 2022 roku.
Istotną konsekwencją wejścia w życie powyższych przepisów było uchylenie (s. 2; stopka) ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, a to właśnie w niej znajdowały się przepisy dotyczące obrony cywilnej (dział IV).
A natomiast uchylenie wspomnianej podstawy prawnej poskutkowało tym, że przestały obowiązywać dwa istotne dla obrony cywilnej rozporządzenia, mianowicie rozporządzenie z 2002 roku w sprawie odbywania służby w obronie cywilnej i rozporządzenie z 2002 roku w sprawie zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin.
Zabrakło nowych regulacji
Tymczasem w samej ustawie o obronie ojczyzny nie znajdziemy rozdziału poruszającego kwestię obrony cywilnej. Wśród jej przepisów zabrakło regulacji dotyczących ochrony ludności, zakładów pracy i dóbr kultury, ratowania poszkodowanych czy współdziałania w zwalczaniu klęsk żywiołowych. Pojawia się kilka wyjątków od tej tematyki, bo np. w ustawie została wstępnie określona kwestia edukacji dla bezpieczeństwa ludności cywilnej (art. 30).
Kwestia ochrony ludności cywilnej miała zostać uregulowana w oddzielnym projekcie. Przedstawiono go w połowie 2022 roku, pojawił się też w wykazie Rządowego Centrum Legislacji. Do projektu wpłynęły uwagi od wojewodów i stanowiska z konsultacji publicznych, jednak zatrzymał się on na tym etapie i nie trafił pod obrady Sejmu aż do końca kadencji.
Luka w prawie
Oznacza to, że powstała w tym zakresie luka prawna. Potwierdza to sejmowy system aktów prawnych, w którym niemal wszystkie akty dotyczące obrony cywilnej widnieją jako „uchylone” lub „nieobowiązujące”.
Wyjątkiem jest rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej w sprawie niezbędnych świadczeń rzeczowych w 2023 roku na rzecz obrony. Jest to jednak dokument dotyczący nieruchomości i pojazdów maszynowych potrzebnych do prowadzenia kwalifikacji wojskowej i ćwiczeń wojskowych.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
