Pasławska: dzieci potrzebują pomocy 

Na początku maja prezes PiS Jarosław Kaczyński poinformował, że podpisał się pod obywatelską inicjatywą „Chrońmy dzieci”. Projekt ten ma na celu zapobieganie „seksualizacji najmłodszych”.

Do tego tematu nawiązano podczas rozmowy w programie „Kawa na ławę”. Urszula Pasławska stwierdziła, że poparcie dla tego projektu ma odwrócić uwagę od niekorzystnych warunków ekonomicznych, które panują obecnie w Polsce.

Posłanka dodała, że w zakresie działań na rzecz najmłodszych – na podstawie jej rozmów z nauczycielami i rodzicami – nie są podejmowane właściwe rozwiązania. Jak zaznaczyła, 40 proc. dzieci w Polsce doświadcza przemocy, a liczba psychiatrów dziecięcych w Polsce jest niewystarczająca.

Blisko 4 na 10 dzieci padło ofiarą przemocy 

Za przemoc fizyczną uznano doświadczenie uderzenia, kopnięcia lub dostawanie klapsów co najmniej kilka razy w roku. Osoby, które dostawały klapsa raz w roku lub rzadziej nie zostały wzięte pod uwagę w analizie.

Przemoc psychiczna wobec dziecka jest cięższa do zdefiniowania niż przemoc fizyczna, ponieważ przekroczenie tej granicy nie jest tak jednoznaczne jak w przypadku np. uderzenia. 

FDDS w celu zdefiniowania przemocy psychicznej powołuje się na definicję zaproponowaną przez WHO, która za taką formę przemocy uznaje: „brak środowiska wspierającego dziecko, w tym brak dostępności osoby znaczącej dla dziecka, co uniemożliwia mu rozwój kompetencji emocjonalnych i społecznych adekwatnych do jego osobistych możliwości i kontekstu społecznego”.

Przemocy psychicznej doświadczyło 20 proc. badanych i jest ona najczęściej stosowana przez rodziców – równie często przez ojca (33 proc.), jak też przez matkę (33 proc.). Spośród osób, które doświadczyły przemocy psychicznej, 15 proc. wskazało innego znajomego dorosłego, a 26 proc. nie zdecydowała się określić sprawcy.

Niemal co piąte dziecko zostało uderzone przez osobę dorosłą

Gdy dokładniej przeanalizujemy grupę dzieci, które doświadczyły przemocy fizycznej, okaże się, że niemal jedna piąta badanych uczniów (19 proc.) została uderzona przez osobę dorosłą, a co dziesiąty uczeń został uderzony w ciągu roku poprzedzającego badanie. Prawie połowa badanych (48 proc.) dostała klapsa kiedykolwiek klapsa, ale w ciągu ostatniego roku ta grupa wynosiła 4 proc.

Aż co czwarty badany (24 proc.) dostawał klapsy regularnie i dokładnie tyle samo dzieci dostawało je raz w roku lub rzadziej. 

Kolejne badanie rzuca światło

Z kolei na podstawie badania studentów z 2017 roku, na które FDDS powołuje się w innym raporcie, dowiemy się, że blisko połowa respondentów (45,9 proc.) doświadczyła w dzieciństwie przemocy fizycznej ze strony rodziców lub opiekunów.

Wśród badanych aż 16,7 proc. było popychanych, szarpanych, bitych otwartą dłonią lub obrzucanych przedmiotami przez rodziców lub opiekunów. Co więcej, 5,1 proc. badanych było bitych tak mocno, że mieli ślady lub obrażenia. Najczęściej stosowaną formą krzywdzenia, jakiej doświadczyli respondenci, było karanie fizyczne w postaci klapsów (41,2 proc.).

Przemoc psychiczna również stanowi problem

W myśl ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przez przemoc w rodzinie należy rozumieć „jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej”, w tym „powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę”.

Jak czytamy w raporcie, wyniki badań w obszarze doświadczania przemocy fizycznej i psychicznej z 2018 roku nie różnią się istotnie od tych uzyskanych w badaniach przeprowadzonych w roku 2012.

W 2012 roku aż 22 proc. respondentów deklarowało doświadczenie przemocy psychicznej w ciągu całego życia, a 15 proc. – w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Zarówno w 2012 roku, jak i w roku 2018 to dziewczęta częściej deklarowały doświadczanie przemocy psychicznej.

W 2012 roku 21 proc. badanych deklarowało, że doświadczyło uderzenia lub kopnięcia w ciągu całego życia, a w ciągu ostatnich 12 miesięcy było to 9 proc. respondentów. W badaniu z 2018 roku odsetek badanych, którzy doświadczyli tej formy przemocy w ciągu całego życia, zmniejszył się do 19 proc., a w ciągu 12 miesięcy – wzrósł do 10 proc.

Jaki stosunek do przemocy mają sami rodzice?

Skala problemu przemocy wobec dzieci jest również możliwa do oszacowania, dzięki badaniom wśród osób, które mogą się jej dopuszczać. W 2022 roku opublikowała wyniki badania przeprowadzonego wśród rodziców.

Zdecydowana większość rodziców w Polsce twierdzi, że nigdy nie uderzyła swojego dziecka w twarz, nie szczypała, nie ciągnęła za włosy lub ucho ani nie uderzyła pasem. Jedynie 1 proc. rodziców przyznało, że stosuje takie kary fizyczne często.

FDDS na podstawie swoich wieloletnich badań dostrzega jednak odsetek osób przeciwnych stosowaniu bicia jako metody niezależnie od sytuacji (w 2012 roku było to 47 proc., a do 2022 roku nastąpił wzrost do 60 proc.). Maleje również odsetek osób usprawiedliwiających bicie w niektórych sytuacjach (z 41 proc. do 31 proc.). Odsetek osób uważających, że rodzic ma prawo bić dziecko w celach wychowawczych, zmniejszył się w ciągu 10 lat z 9 proc. do 6 proc.