Debata o rolnikach na Kanale Zero

W Polsce trwają masowe protesty rolników przeciwko napływowi towarów z Ukrainy oraz unijnemu Zielonemu Ładowi. Kanał Zero zorganizował debatę na ten temat, w której wzięli udział m.in. rolnicy, wiceminister rolnictwa Michał Kołodziejczak oraz były minister rolnictwa w rządzie PiS Jan Ardanowski. 

Ostatni z nich zwrócił uwagę na to, że Unia Europejska poluzowała ograniczenia dotyczące importu towarów z Ukrainy. Jako przykład przywołał cukier, którego w ostatnim roku przyjechało do państw członkowskich znacznie więcej niż jeszcze kilka lat temu.

Umowa handlowa między UE i Ukrainą

Od 2014 roku Unia Europejska i Ukraina współpracują na mocy tymczasowego Układu o stowarzyszeniu. Natomiast od 2016 roku tymczasowo funkcjonowały zasady wymiany handlowej pomiędzy tymi partnerami w ramach pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu. W 2017 roku umowa w tym zakresie została potwierdzona i weszła w życie.

Umowa miała na celu ułatwić firmom z państw UE zarówno import towarów, jak i eksport produktów na rynek ukraiński. Wśród regulacji pojawiło się stopniowe znoszenie ceł na liczne towary.

Co istotne, cukier został wymieniony jako produkt, w stosunku do którego taryfy celne i ograniczenia nałożone na Ukrainę nie miały być zlikwidowane. W związku z inwazją Rosji na Ukrainę przepisy zostały tymczasowo zliberalizowane na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego, które rok później zostało przedłużone.

Cukier dla Unii przed 2022 rokiem

Szczegółowe dane dotyczące handlu w Unii Europejskiej znajdziemy w bazie Eurostatu. Dostępne statystyki sięgają 2011 roku, więc sprawdziliśmy, jak wyglądał import cukru z Ukrainy w latach 2011–2023.

Faktycznie, po wejściu w życie przepisów o pogłębionej i kompleksowej strefie wolnego handlu w latach 2016–2021 Ukraina eksportowała do państw Unii średnio ok. 20 tys. ton cukru rocznie. Sama Polska kupowała średnio 3,2 tys. ton rocznie.

Import wzrósł po 2022 roku

W 2022 roku import cukru znacząco wzrósł. Do państw UE przyjechało 148,38 tys. ton cukru, czyli niemal 10-krotnie więcej niż rok wcześniej (14,84 tys. ton). 

W 2023 roku było to już 489,80 tys. ton, czyli 0,5 mln ton. To wzrost o 2 240,5 proc. (23-krotny) względem średniej z lat 2016–2021. To potwierdza słowa Jana Ardanowskiego. Na poniższym wykresie przedstawiamy wzrost importu cukru z Ukrainy do UE.

Sama Polska w 2022 roku importowała 32,68 tys. ton cukru z Ukrainy, a rok później: 37,34 tys. ton. Zmiany na przestrzeni lat pokazuje poniższy wykres.