Program wyborczy urzędującego prezydenta Andrzeja Dudy składa się z dwóch komponentów, dwóch odrębnych źródeł: Programu oraz tzw. Planu Dudy.

Program

1. Utrzymanie wszystkich programów społecznych zapoczątkowanych przez rząd Zjednoczonej Prawicy

Pierwsza deklaracja urzędującego prezydenta odnosi się do utrzymania programów społecznych zapoczątkowanych przez rząd Zjednoczonej Prawicy: „Programy społeczne, które zapowiedziałem w moim programie wyborczym z 2015 r., zostały zrealizowane podczas pierwszej kadencji, napędziły konsumpcję i sprawiły, że bogacili się nie tylko Polacy, ale urosła cała gospodarka. Dlatego dziś ich znaczenie i dalsze funkcjonowanie są tak ważne” – uważa Andrzej Duda. Głównym programem, który obiecywał w kampanii 2015 i który został zrealizowany, jest program „Rodzina 500 plus”. Inne programy społeczne zapoczątkowane przez obecny rząd to także:

• program „Dobry Start”,
• program „Mama 4 plus”,
• trzynasta emerytura,
• program „Leki 75+”,
• świadczenie uzupełniające dla niepełnosprawnych (potocznie 500 plus dla osób niepełnosprawnych).

2. Dodatek solidarnościowy na czas epidemii

Andrzej Duda obiecuje w swoim programie wprowadzenie dodatku solidarnościowego dla tych, którzy w czasie epidemii koronawirusa stracili pracę lub możliwość jej znalezienia. 

Zgodnie ze stanem na 6 lipca 2020 roku dodatek solidarnościowy został już wprowadzony. Projekt ustawy w tej sprawie wniósł sam Andrzej Duda. Ustawa została uchwalona przez Sejm 19 czerwca i tego samego dnia podpisana przez prezydenta.

O nowe świadczenie mogą wnioskować osoby, z którymi po 15 marca 2020 roku pracodawca rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem lub ich umowa o pracę na czas określony wygasła po tym terminie. Warunkiem otrzymania dodatku solidarnościowego jest też podleganie ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę przez łączny okres co najmniej 60 dni w 2020 roku.

Dodatek solidarnościowy wynosi 1 400 zł miesięcznie i przysługuje od 1 czerwca do 31 sierpnia 2020 roku. Można go otrzymać najwcześniej za miesiąc, w którym osoba uprawniona złożyła wniosek.

Świadczenie przysługuje również bezrobotnym już zarejestrowanym w urzędzie pracy. W takiej sytuacji urząd pracy zawiesi dotychczas wypłacany zasiłek dla bezrobotnych lub stypendium wypłacane na szkolenia oraz podnoszenie kwalifikacji.

3. Utworzenie Funduszu Medycznego

Andrzej Duda obiecuje utworzenie specjalnego Funduszu Medycznego, który ma być przeznaczony na leczenie onkologiczne i choroby rzadkie. Wartość Funduszu ma wynieść 3 mld zł. W tej sprawie prezydent złożył już 23 czerwca stosowny projekt ustawy (sygnatura EW-020-196/20), który został skierowany do opinii Biura Legislacji, konsultacji i opinii organizacji pozarządowych.

Projekt przewiduje utworzenie Funduszu w maksymalnej kwocie już 4, a nie 3 mld zł rocznie, składającego się z 4 subfunduszy:

• subfundusz infrastruktury strategicznej (dofinansowanie modernizacji, budowy lub doposażenia strategicznych podmiotów ochrony zdrowia),
• subfundusz modernizacji podmiotów leczniczych (dofinansowanie modernizacji, budowy lub doposażenia szpitali),
• subfundusz rozwoju profilaktyki (zwiększanie skuteczności programów zdrowotnych i programów profilaktycznych),
• subfundusz terapeutyczno-innowacyjny (leczenie osób do 18. roku życia, leczenie poza granicami kraju, finansowanie leków w ramach ratunkowego dostępu do technologii lekowej, a także finansowanie technologii lekowych o wysokim stopniu wartości klinicznej lub poziomie innowacyjności).

4. Ochrona polskich produktów

Andrzej Duda postuluje umocnienie na poziomie ustawowym ochrony polskich produktów. Zgodnie z propozycją informacja o tym, które produkty zostały wyprodukowane w Polsce, powinna znaleźć się na paragonie. Na koniec drugiej kadencji prezydenta na każdym paragonie ma znaleźć się suma wydana na zakupy, które wyprodukowano w Polsce.

Obecnie przepisy regulują wymogi konieczne do spełnienia przez produkt, aby mógł on zostać oznaczony jako „Produkt polski”. Musi być on wyprodukowany z surowców wytworzonych na terenie Polski, z tym że w produktach przetworzonych dopuszcza się użycie importowanych składników (np. przypraw, bakalii) w ilości do 25 proc. masy tych produktów, pod warunkiem że składniki takie nie są wytwarzane w kraju.

Produkt nieprzetworzony może zostać oznakowany informacją „Produkt polski”, jeżeli produkcja, uprawa lub hodowla, w tym zbiory, dojenie w przypadku krów, owiec i kóz odbyły się na terytorium Polski. 

W przypadku mięsa dodatkowo wymaga się, aby zostało pozyskane ze zwierząt urodzonych, chowanych i ubitych na terytorium Polski, a w przypadku innych niż mięso produktów pochodzenia zwierzęcego – aby zostały one pozyskane od zwierząt, których chów odbywa się w kraju.

Produkty uzyskane w wyniku przetworzenia produktów nieprzetworzonych, dla których można stosować informację „Produkt polski”, muszą dodatkowo odpowiadać następującym wymaganiom:

1. ich przetworzenie odbyło się na terytorium Polski,
2. wszystkie ich składniki nieprzetworzone spełniają wymagania wskazane powyżej dla produktów nieprzetworzonych, które mogą zostać oznakowane informacją „Produkt polski”,
3. inne niż wskazane wyżej składniki nie mogą przekraczać 25 proc. łącznej masy wszystkich składników w chwili ich użycia do wyprodukowania tego produktu (z wyłączeniem wykorzystanej wody) oraz składników tych nie można zastąpić takimi samymi składnikami, które zostały wyprodukowane na terytorium Polski.
   

5. Uniezależnienie się od dostaw gazu z Rosji

Andrzej Duda, podkreślając dotychczasowe działania na rzecz bezpieczeństwa energetycznego Polski, deklaruje, że w czasie jego drugiej kadencji „dzięki rozbudowie gazoportu oraz budowie gazociągu Baltic-Pipe, Polacy po raz pierwszy w historii uniezależnią się od dostaw gazu ziemnego z Rosji”.

Chociaż w kwestiach infrastrukturalnych, takich jak rozbudowa gazoportu w Świnoujściu i projekt Baltic-Pipe, kompetencje prezydenta są dość ograniczone, należy pamiętać, że jego aktywność dyplomatyczna na arenie międzynarodowej może przyczyniać się do zawierania umów handlowych i dalszej dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego. Tak było między innymi w 2018 roku, kiedy Polska zawarła umowę na dostawy gazu ze Stanów Zjednoczonych. 

W listopadzie ubiegłego roku PGNiG poinformowało Gazprom, że planuje zakończyć Kontrakt Jamalski z dniem 31 grudnia 2022 roku. Zgodnie z jego postanowieniami strony zobowiązane były do złożenia deklaracji dotyczącej współpracy po 2022 roku na trzy lata przed przewidzianym zakończeniem kontraktu. 

6. Przyspieszenie tempa wzrostu nakładów na służbę zdrowia

Zgodnie z obowiązującymi przepisami (art. 131c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) poziom 6 proc. PKB wydatków na służbę zdrowia ma zostać osiągnięty w roku 2024. W 2020 roku ma to minimum być 5,03 proc. PKB, w 2021 roku 5,30 proc. PKB, w 2022 roku 5,55 proc. PKB, w 2023 roku 5,80 proc. PKB.

Andrzej Duda deklaruje podjęcie działań na rzecz przyspieszenia realizacji tego celu w krótszym terminie.

Plan Dudy

Drugim komponentem programu wyborczego Andrzeja Dudy jest tzw. Plan Dudy. To złożony z 4 filarów plan inwestycyjny dla Polski, którego głównym źródłem finansowania ma być, wedle zapowiedzi rzecznika Prawa i Sprawiedliwości Radosława Fogla, Europejski Fundusz Odbudowy.

Pierwszym filarem Planu Dudy są inwestycje strategiczne.

7. Centralny Port Komunikacyjny

Obecny termin oddania do użytku pierwszego etapu Centralnego Portu Komunikacyjnego wykracza poza horyzont czasowy potencjalnej drugiej kadencji prezydenta Andrzeja Dudy (wedle dostępnych informacji koniec prac ma nastąpić koniec 2027 roku). W jeszcze szerszej perspektywie należy rozpatrywać zaplecze infrastrukturalne CPK, w tym – inwestycje kolejowe. 

Już w tym roku mają ruszyć prace przygotowawcze dla 5 linii kolejowych o łącznej długości 563 km:

• Warszawa – CPK – Łódź – Sieradz – Wrocław– Wałbrzych – granica (Polska/Czechy),
• Ostrołęka – Łomża, 
• Trawniki – Krasnystaw – Zamość,
• Łętownia – Rzeszów,
• Chybie – Jastrzębie Zdrój – Godów – granica (Polska/Czechy).

Na plan inwestycji kolejowych CPK składa się w sumie 12 tras, w tym 10 tzw. szprych prowadzących z różnych regionów Polski do Warszawy i CPK. Łącznie to 30 zadań inwestycyjnych i 1 789 km nowych linii kolejowych, których inwestorem jest spółka CPK i które mają zostać zrealizowane do końca 2034 roku.

Obecnie w ramach inwestycji CPK trwają konsultacje z partnerami na temat planu infrastruktury dla nowego lotniska.

8. Przekop Mierzei Wiślanej

Przekop Mierzei Wiślanej jest jedną z kluczowych inwestycji infrastrukturalnych realizowanych przez obecny rząd. Prace nad budową kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną trwają od lutego 2019 roku.

Aktualnie w rejonie Zatoki Gdańskiej zakończono prace związane z pogrążaniem ścianki szczelnej nabrzeża południowego wraz z zakotwieniem mikropali i zalądowieniem tego obszaru. Na nasadach falochronu zachodniego i wschodniego zakończyło się także pogrążanie ścianek szczelnych. Trwają również prace pogłębiarskie w rejonie nabrzeża południowego. Coraz bardziej widoczne są też efekty prac przy budowie mostu, śluzy i kanału żeglugowego. Na mostach północnym i południowym zakończono pogrążanie pali prefabrykowanych, a na moście południowym, na którym prace są bardziej zaawansowane, trwają roboty żelbetowe. Zaczęły się roboty w obrębie śluzy i bram śluzy. Kontynuowane są roboty ziemne, umocnienia skarp oraz budowa nasypów pod drogi.

Całkowita długość nowej drogi wodnej wyniesie 22,880 km (w tym przejście przez Zalew Wiślany – 10,176 km, Rzekę Elbląg – 10,381 km, pozostałe 2,323 km to odcinek stanowiska postojowego, śluzy i portu zewnętrznego), a jej głębokość to 5 m. Docelowo ma ona umożliwić wpływanie do portu w Elblągu jednostek o długości do 100 metrów oraz do 20 metrów szerokości. Zakończenie budowy kanału na Mierzei Wiślanej zaplanowane zostało na 2022 rok. Inwestorem jest Urząd Morski w Gdyni, a wykonawcą pierwszej, aktualnie realizowanej części inwestycji konsorcjum firm NDI/Besix. ​Według informacji Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej całkowity koszt inwestycji wyniesie niemal 2 mld zł.

9. Infrastruktura energetyczna – Baltic Pipe i rozbudowa Terminalu w Świnoujściu

Inwestycje w infrastrukturę energetyczną – powstanie gazociągu Baltic Pipe i rozbudowa Terminalu LNG w Świnoujściu – mają znacząco zwiększyć możliwości dywersyfikacyjne Polski w zakresie dostaw gazu.

Projekt Baltic Pipe składa się z 5 głównych komponentów:

• gazociągu na dnie Morza Północnego,
• rozbudowy duńskiego systemu przesyłowego,
• tłoczni gazu w Danii,
• gazociągu na dnie Morza Bałtyckiego,
• rozbudowy polskiego systemu przesyłowego.

W maju spółka GAZ-System poinformowała o uzyskaniu kompletu pozwoleń na budowę Baltic Pipe.

Gazociąg podmorski Baltic Pipe będzie mógł transportować 10 mld m³ gazu ziemnego rocznie do Polski oraz 3 mld m³ surowca z Polski do Danii. Uruchomienie transportu gazu planowane jest na 1 października 2022 roku.

Na rozbudowę Terminalu składają się następujące projekty realizowane przez spółkę Polskie LNG:

• Projekt SCV: Infrastruktura regazyfikacyjna oparta na regazyfikatorach SCV. Zwiększenie istniejącej instalacji o między innymi dodatkowe dwa regazyfikatory SCV (ang. Submerged Combustion Vaporiser),
• Projekt Zbiornik: Budowa nowego zbiornika LNG o pojemności ok. 180 tys. m³ brutto wraz z towarzyszącymi instalacjami i urządzeniami i połączeniem technologicznym z istniejącą infrastrukturą,
• Projekt Nabrzeże: Budowa nowego nabrzeża statkowego do rozładunku, załadunku i bunkrowania LNG wraz z dedykowaną estakadą przesyłową,
• Projekt Kolej (zakres opcjonalny): Budowa nowej infrastruktury załadunkowej LNG w części lądowej (instalacja przeładunku LNG na cysterny kolejowe i kontenery ISO) wraz z bocznicą kolejową.

Program Rozbudowy pozwoli na:

• zwiększenie ilości importowanego do Polski gazu ziemnego o co najmniej 2,5 mld Nm³ rocznie z różnych kierunków świata, 
• zwiększenie nominalnej zdolności wysyłkowej do 856 tys. Nm³ na godzinę do Krajowego Systemu Przesyłowego (docelowa maksymalna zdolność regazyfikacyjna instalacji – 984 tys. Nm³/h), 
• poprawę elastyczności pracy Terminalu LNG poprzez zwiększenie zdolności procesowego składowania LNG do ok. 500 tys. m³ brutto.

10. Strategiczne korytarze transportowe – Via Carpatia, Via Baltica, S6, S10

Budowa strategicznych korytarzy transportowych, takich jak Via Carpatia, podobnie jak CPK i kanał żeglugowy na Mierzei Wiślanej była jedną z obietnic obecnego rządu. Znalazła się również w Planie Dudy. Należy jednak pamiętać, że prezydent nie ma bezpośredniego wpływu na rozwój i stan systemu drogowego w Polsce, gdyż zgodnie z Konstytucją jest to sfera odpowiedzialności rządu. 

Via Carpatia będzie miała ponad 700 km długości i przebiegać będzie przez województwa podlaskie, mazowieckie, lubelskie i podkarpackie, głównie przez drogę ekspresową S19.

Via Baltica z kolei ma przebiegać przez wybudowaną już drogę ekspresową S8, a także będącą w budowie drogę ekspresową S61 (stanowiącą zarazem północny odcinek Via Carpatii w Polsce).

Droga ekspresowa S6 ma przebiegać od Szczecina po Trójmiasto. Obecnie można korzystać z odcinka drogi od Goleniowa do Koszalina o długości 130 km, a także 38-kilometrowej Obwodnicy Trójmiasta, również stanowiącej część S6. W czerwcu rząd podjął decyzję o przekazaniu dodatkowych 9 mld zł na jej budowę.

Droga ekspresowa S10 ma połączyć Szczecin z aglomeracją warszawską. Obecnie korzystać można z łącznie 45 km trasy. W czerwcu rząd podjął decyzję o przekazaniu dodatkowych 2,8 mld zł na jej budowę.

Za realizację każdej z inwestycji strategicznych wskazanych w Planie Dudy odpowiada administracja rządowa lub spółki Skarbu Państwa (CPK – spółka Centralny Port Komunikacyjny, kanał na Mierzei Wiślanej – Urząd Morski w Gdyni, Baltic Pipe – spółka Gaz-System, Terminal – spółka Polskie LNG, drogi – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad). W przypadku infrastruktury kolejowej dla CPK zadania będą dzielone – nowe linie wybuduje spółka Centralny Port Komunikacyjny, natomiast linie istniejące zmodernizuje PKP Polskie Linie Kolejowe.

Sprawczość prezydenta w zakresie realizacji każdej z tych inwestycji jest więc znacząco ograniczona.

Drugim filarem Planu Dudy są inwestycje w wymiarze lokalnym.

11. Fundusz Inwestycji Lokalnych 

Ma on polegać na wsparciu dla samorządów w sfinansowaniu wkładu własnego dla inwestycji rozwojowych.

W zakresie tej obietnicy kompetencje prezydenta ograniczone są do inicjatywy ustawodawczej. Za ukształtowanie ram formalno-prawnych ewentualnego programu w decydującym stopniu odpowiedzialny byłby parlament, natomiast realizacja programu odbywałaby się pod nadzorem rządu. Poszczególne zadania wdrażane byłyby przez Ministerstwo Rozwoju. 

12. Rządowy Program Dróg Lokalnych

Jego celem ma być dofinansowanie 3 tys. km dróg lokalnych każdego roku. Obecnie wsparcie budowy dróg na szczeblu samorządowym realizuje się za pomocą Funduszu Dróg Samorządowych, w ramach którego środki przekazywane są na zasadach konkursowych, głównie na dofinansowanie budowy, przebudowy i remontu dróg powiatowych i gminnych. Wsparcie przyznawane jest na podstawie wniosków o dofinansowanie, składanych przez jednostki samorządu terytorialnego w ramach naborów przeprowadzanych na terenie każdego województwa. Za przeprowadzenie naboru oraz późniejszą ocenę wniosków odpowiadają wojewodowie.

Wysokość dofinansowania ze środków FDS na zadania powiatowe i gminne uzależniona jest od dochodów danej jednostki samorządu terytorialnego: im niższy dochód własny jednostek samorządu terytorialnego, tym większa wartość dofinansowania, przy czym maksymalne dofinansowanie może wynieść aż do 80 proc. kosztów realizacji zadania.

W 2020 roku wsparcie rządowe w ramach FDS uzyska 2 297 zadań, w tym 623 powiatowych i 1 674 gminnych. Planowana jest budowa, przebudowa lub remont 3 467 km dróg: 1 708 km powiatowych i 1 759 km gminnych. Łączna wartość środków FDS przeznaczonych na dofinansowanie realizacji inwestycji w 2020 roku to 3 244 mln zł. 

13. Żłobek w każdej gminie

Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego na koniec 2019 roku w Polsce działało 3 631 żłobków i 702 kluby dziecięce, a także 25 oddziałów żłobkowych. Zapewniały one 159,9 tys. miejsc. Jednak nie we wszystkich gminach w Polsce dostępny jest żłobek. Ich wykaz można znaleźć w opublikowanym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej rejestrze żłobków i klubów dziecięcych.

14. Utworzenie Funduszu Modernizacji Szkół

Zgodnie z zapowiedzią Andrzeja Dudy program ma objąć kilka tysięcy szkół we wszystkich gminach w Polsce. Warto przypomnieć, że obietnica utworzenia specjalnego funduszu w wysokości 2 mld zł dedykowanego modernizacji polskich szkół pojawiła się już w Programie Prawa i Sprawiedliwości przed wyborami parlamentarnymi w 2019 roku (s. 92).

15. Bon turystyczny

Bon turystyczny ma być bodźcem dla lokalnego rozwoju oraz programem wsparcia dla branży turystycznej borykającej się z kryzysem wywołanym pandemią koronawirusa. Zgodnie z pierwotnymi założeniami bon miał wynosić 1000 zł i być przeznaczony do wykorzystania w krajowej turystyce. Przewidziano także, że zostanie on skierowany do osób pozostających z stosunku umowy o pracę, których wynagrodzenie nie przekracza kwoty średniej krajowej (tj. 5 200 zł brutto).

Ostatecznie jednak wsparcie ma przybrać inną formę. Zgodnie z założeniami wyniesie ono jednorazowo 500 zł na każde dziecko do 18. roku życia oraz jedno dodatkowe świadczenie w formie uzupełnienia bonu w wysokości 500 zł dla dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności.

Za pomocą bonu będzie można dokonać płatności za usługi hotelarskie czy imprezy turystyczne realizowane przez przedsiębiorcę turystycznego lub organizację pożytku publicznego na terenie kraju. 

Projekt ustawy wprowadzającej bon turystyczny złożył 18 czerwca prezydent Andrzej Duda. Obecnie w dalszym ciągu trwają nad nią prace legislacyjne (zgodnie ze stanem na 7 lipca). Senat zaproponował poprawki, których rozpatrzeniem zajmie się Sejm.

Trzecim filarem Planu Dudy są inwestycje zdrowotne.

16. Narodowa Strategia Onkologiczna

W Planie Dudy pojawia się obietnica „5 mld na walkę z rakiem, a także budowy krajowej sieci onkologicznej” w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej.

Program wieloletni pod nazwą Narodowa Strategia Onkologiczna na lata 2020-2030 już funkcjonuje. Czas jego obowiązywania wykracza więc poza ewentualną drugą kadencję Andrzeja Dudy. Planowane nakłady z budżetu państwa na realizację działań przewidzianych w ramach NSO nie mogą być w poszczególnych latach wyższe niż:

▪ w roku 2020 – 250 mln zł,

▪ w latach 2021–2023 – 450 mln zł rocznie, 

▪ w latach 2024–2030 – 500 mln zł rocznie.

Łącznie więc na NSO przewidziane w ciągu dekady 5,1 mld zł.

Zgodnie z harmonogramem wdrożenie Krajowej Sieci Onkologicznej przewidziane jest do końca 2022 roku. W ramach KSO dokonana zostanie hierarchizacja ośrodków leczniczych, ustanowiona w oparciu o stopień referencyjności odzwierciedlający poziom wyspecjalizowania oraz zakres przypisanych obowiązków i zadań. Podmiotem odpowiedzialnym za koordynację opieki onkologicznej w województwach zostaną Wojewódzkie Ośrodki Koordynujące, pozostające w ścisłej współpracy z jednostkami o niższym poziomie referencyjności.

Wstępem do wdrożenia KSO był prowadzony od 2019 roku półtoraroczny program pilotażowy opieki nad świadczeniobiorcą w ramach sieci onkologicznej.

17. Rozbudowa i modernizacja ponad 200 szpitali powiatowych

Fundusze na modernizację szpitali przewidziane są już w innej deklaracji prezydenta Andrzeja Dudy – Funduszu Medycznym. Fundusz Modernizacji Szpitali wynoszący 2 mld pojawił się również jako jeden z punktów Programu Prawa i Sprawiedliwości z 2019 roku, jednak tam zakres obietnicy nie był ograniczony do szpitali powiatowych.

18. Program Sokół 2.0

Program ten ma być wsparciem sportu powszechnego obejmującym dopłaty do każdej sekcji amatorskiego klubu sportowego. Obecnie wsparciem sportu powszechnego zajmuje się Ministerstwo Sportu. Działania prowadzone w tym zakresie obejmują program „Sport dla Wszystkich”, Fundusz Zajęć Sportowych dla Uczniów, a także Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej.

19. Program „Trener zdrowia”

Ma on być nowym programem wychowania fizycznego i zdrowego trybu życia dla najmłodszych do 10. roku życia.

Ostatnim filarem Planu Dudy są inwestycje związane z ochroną środowiska i klimatem.

20. Program „Miasto z klimatem”

Zgodnie z założeniami Andrzeja Dudy ma to być program wsparcia samorządów w zakresie urządzania parków, budowy retencji miejskiej i bezemisyjnego transportu publicznego.

Inicjatywa pod nazwą „Miasto z klimatem” realizowana jest już obecnie przez Ministerstwo Klimatu. Projekt składa się z 4 elementów:

• Docenienie dobrych praktyk

W ramach projektu zostanie zbadany postęp miast w prowadzonej polityce ekologicznej. Ministerstwo Klimatu zbierze i porówna lokalne dane w obszarach: gospodarki odpadami, jakości powietrza, terenów zieleni, zrównoważonej mobilności i gospodarki wodno-ściekowej. Badanie przeprowadzone zostanie w dwóch kategoriach: miast do 100 tys. mieszkańców i powyżej 100 tys. mieszkańców.

Zorganizowany zostanie także konkurs „Miasto z Klimatem”, w którym nagrodzony zostanie najlepszy projekt służący ochronie i adaptacji do zmian klimatu. Drugą tego typu inicjatywą ma być konkurs dla młodzieży szkół ponadpodstawowych polegający na opracowaniu planu adaptacji do zmian klimatu dla terenu szkoły i jej najbliższej okolicy, którego organizatorem będzie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zwycięski projekt otrzyma dofinansowanie na jego realizację.

• Uruchomienie dodatkowych narzędzi wsparcia

Kolejnym elementem projektu ma być uruchomienie dodatkowych narzędzi wsparcia, tj.: konkurs na zielono-niebieską infrastrukturę miejską (konkurs dotacji dla miast w zakresie inwestycji miejskich służących adaptacji do zmian klimatu oraz ochrony klimatu) oraz dodatkowe finansowanie inwestycji miejskich (dodatkowy nabór wniosków dotyczący zrównoważonych systemów gospodarowania wodami opadowymi z uwzględnieniem rozwiązań opartych na przyrodzie, w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020). Ministerstwo ma przeprowadzić konkursy na dofinansowanie projektów między innymi w zakresie zielono-niebieskiej infrastruktury w miastach, miejskich systemów ciepłowniczych, kogeneracji, ochrony ekosystemów, działań proklimatycznych w szkołach w ramach Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu ze środków Funduszy norweskich i EOG.

• Uproszczenie przepisów i funkcjonujących programów

Zwiększona ma zostać dostępność programu „Czyste Powietrze” poprzez między innymi uproszczenie wniosku i zasad przyznawania dotacji. Zaplanowane zostały również zmiany w zakresie wsparcia rozwoju nisko-emisyjnego transportu miejskiego.

• Wypracowanie nowych rozwiązań

Celem warsztatów, które Ministerstwo Klimatu przeprowadzi w każdym województwie, będzie wypracowanie konkretnych rozwiązań, na przykład: inicjatyw legislacyjnych, mechanizmów finansowych czy innych rozwiązań wspierających miasta.

21. Krajowy Program Retencji

Zgodnie z założeniami Planu Dudy ma on polegać na budowie zbiorników retencyjnych dla rolnictwa oraz zapobieganiu suszy i powodzi.

Obecnie w dalszym ciągu trwają pracę nad dokumentem strategicznym pod nazwą Programu Rozwoju Retencji (oficjalna nazwa „Program przeciwdziałania niedoborowi wody”). We wrześniu ubiegłego roku rząd przyjął założenia programu. Jego przyjęcie planowane jest na czwarty kwartał 2020 roku–pierwszy kwartał 2021 roku.

Program będzie zakładał połączenie wszelkich dostępnych metod retencjonowania wody: retencję dużą, małą, sztuczną i naturalną oraz meliorację.

Załącznik do przyjętych założeń programu stanowi wykaz 94 inwestycji, które zostaną zrealizowane do 2027 roku. Ich łączny koszt to ok. 10 mld zł.

22. Program Moja Woda

Program „Moja Woda” został ogłoszony 1 czerwca 2020 roku w trakcie wspólnej konferencji z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy i ministra klimatu Michała Kurtyki.

„Moja Woda” to program przygotowany na rzecz łagodzenia skutków suszy poprzez budowę przy domach instalacji zatrzymujących deszczówkę, finansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Realizowany będzie w latach 2020-2024, przy czym podpisywanie umów o dotacje zaplanowano do 30 czerwca 2024 roku, a wydatkowanie środków do końca roku 2024.

Dotacja wynosi do 80 proc. kosztów kwalifikowanych, ale nie więcej niż 5 tys. zł na zakup, montaż i uruchomienie instalacji pozwalających na zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych.

Przewidywany koszt całego programu wynosi 100 mln zł.

Podsumowanie

Synteza programu wyborczego Andrzeja Dudy wskazuje, że jego postulaty w dużym stopniu pokrywają się z pomysłami realizowanymi przez obecny rząd Mateusza Morawieckiego i większość sejmową, którą sprawuje obóz Zjednoczonej Prawicy. Zdecydowany nacisk położony został na realizację projektów inwestycyjnych, jednak część z obietnic złożonych w ramach Planu Dudy wykracza poza czas sprawowania przez prezydenta ewentualnej drugiej kadencji (CPK, Narodowa Strategia Onkologiczna, inwestycje przewidziane w ramach Programu Rozwoju Retencji), a także jego zakres kompetencyjny. Przykładowo realizacja inwestycji strategicznych spoczywa na barkach administracji rządowej, a także spółek Skarbu Państwa, za Narodową Strategię Onkologiczną odpowiada Ministerstwo Zdrowia, a działania związane ze środowiskiem naturalnym koordynuje Ministerstwo Klimatu.

Pełna realizacja wskaźników zakładanych w niektórych obietnicach (żłobek w każdej gminie, remont 200 szpitali powiatowych) wymagać będzie nie tylko opracowania konkretnych programów finansowania (nadzorowanych przez rząd, a nie prezydenta), ale również odpowiedniego współdziałania z samorządami.

Andrzej Duda w swoim programie wyborczym formułuje także obietnice będące już teraz w fazie realizacji (np. CPK, kanał na Mierzei Wiślanej czy bon turystyczny, nad którym kończą się właśnie prace legislacyjne, a w sprawie którego projekt ustawy złożył sam prezydent) oraz obietnice de facto już zrealizowane (jak przyjęta w lutym bieżącego roku Strategia Onkologiczna, już realizowany od marca bieżącego roku przez Ministerstwo Klimatu program „Miasto z Klimatem”, a także funkcjonujący już dodatek solidarnościowy, również zainicjowany przez Andrzeja Dudę).