Skala migracji klimatycznych dzieci jest zaskakująco wysoka

Miliony dzieci na całym świecie są zmuszone do migracji. Przeważająca większość to migracje wewnętrzne (bez opuszczania granic swojego kraju). 

Niepokojący jest rosnący poziom mórz i oceanów. Wiele małych państw i wysp na Pacyfiku może w ciągu kilkudziesięciu lat zniknąć pod wodą, a nasilające się sztormy i huragany dodatkowo niszczą warunki życia na tych wyspach. Oprócz tego ekstremalne zjawiska pogodowe to także susze, powodujące niedożywienie wśród dzieci.

Migracje narażają dzieci na wiele utrudnień, m.in. w dostępie do edukacji, ochrony zdrowia, a także w wykształceniu w sobie poczucia przynależności do danego terenu lub społeczności. Dlatego tak ważne jest dofinansowanie szkół i szpitali w miejscach narażonych na klęski żywiołowe i przy obozach dla uchodźców. 

Skala, na jaką klimat może oddziaływać na młodych ludzi, może być szokująca. Jak podkreśla UNICEF:

• 820 mln dzieci jest wysoce narażonych na fale upałów,
• 400 mln dzieci żyje na obszarach, które zmagają się w wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia cyklonów,
• 330 mln dzieci jest zagrożonych możliwością wystąpienia powodzi przyrzecznych.
• 920 mln dzieci jest poważnie narażonych na niedobór wody.

Kryzys klimatyczny a konflikty zbrojne

Obecnie najbardziej narażone na zmiany klimatu i związane z tym śmiertelne niebezpieczeństwo dla ludzi, są obszary skrajnie niestabilne politycznie i narażone na konflikty zbrojne. Takim państwem jest np. Czad. 

Ekstremalne susze w ostatnich 50 latach sprawiły, że główne źródło wody w tym obszarze – jezioro Czad – zmniejszyło swoją powierzchnię o prawie 90 proc. Ludność z dotkniętych suszą terenów migruje bliżej źródeł wody, których jest coraz mniej, a to wywołuje konflikty, często zbrojne.

Migracje klimatyczne nie zawsze następują z konieczności

Cechą migracji klimatycznych jest to, że nie zawsze są one wymuszone. Oczywiście, duża część z nich jest spowodowana ekstremami pogodowymi, ale część migrantów podejmuje decyzję o wyjeździe dobrowolnie, z różnych socjoekonomicznych przyczyn związanych ze zmieniającym się klimatem. Mogą to być aspiracje zawodowe czy poszukiwanie lepszej ziemi uprawnej.

Badania dowodzą, że młodzi ludzie migrują chętniej i częściej. Są też najliczniejszą grupą wyjeżdżającą z powodu różnych katastrof naturalnych. Autorzy raportu zaznaczają, że to właśnie na dzieciach i młodych ludziach powinny się skupić programy wsparcia dla migrantów klimatycznych.

Problemem jest brak definicji „migrantów klimatycznych”. Najczęściej są to osoby migrujące wewnętrznie (tzw. IDPs – Internally Displaced Persons). Nie są oni objęci ochroną międzynarodowej konwencji ds. uchodźców z 1951 roku. Dotyczy to także części migrantów wyjeżdżających za granicę. 

Państwa muszą podjąć wiele działań, aby złagodzić negatywny wpływ migracji na dzieci

Autorzy raportu zaproponowali szereg działań, które państwa mogą podjąć, aby zminimalizować ryzyko związane ze zmianami klimatycznymi w przypadku dzieci. Naturalnie pojawiają się tutaj dalsze ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, ale także:

• wprowadzenie kampanii informacyjnej dla dzieci narażonych na zmiany klimatu i migrujących, oferującą szereg porad i kontaktów do odpowiednich instytucji,
• zainwestowanie w dodatkowe źródła danych dotyczących migracji klimatycznych,
• zapewnienie ochrony zdrowia i dostępu do szkół dla wewnętrznie przesiedlanych rodzin z dziećmi, niezależnie od ich statusu majątkowego,
• zapewnienie rodzinom wraz z dziećmi bezpiecznych ścieżek przeznaczonych do migracji zarówno w obrębie granic, jak i poza nimi,
• inwestowanie w rozwój naukowy i zawodowy dla zdolnych dzieci migrantów.

Działanie w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej” realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.