Dzieci nie powinny być samotne w sieci. Według raportu Krajowego Instytutu Mediów z 2022 roku, 42,7 proc. dzieci w wieku 4-9 korzysta ze smartfona. Niestety wielu najmłodszych użytkowników sieci robi to w niekontrolowany sposób, który może powodować nieodwracalne zmiany w ich rozwoju.

Nie należy udawać, że „internetu nie ma”. Kluczem w jakichkolwiek działaniach powinna być rozmowa z dzieckiem, ponieważ najmłodszym należy mówić o cyfrowym świecie – zarówno o wymiernych korzyściach, jak i poważnych zagrożeniach, które na nie czyhają.

Cyberhigiena najmłodszych

Codzienne życie stopniowo przenoszi się do cyberprzestrzeni. Dużym bodźcem ku temu była pandemia COVID-19. W tamtym okresie dla wielu osób kontakt ze światem zewnętrznym odbywał się prawie w całości za pomocą ekranów. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na osoby, które dopiero stawiają swoje pierwsze kroki (dosłownie) – ich pojmowanie rzeczywistości będzie takie, na jakie pozwolą im rodzice.

Praktycznie niemożliwym jest odcięcie dziecka od sieci. Celem powinno być to, aby najmłodsi rozsądnie korzystali z internetu. Nie należy ukrywać przed nimi „ciemnej strony sieci”, lecz edukować o możliwych zagrożeniach.

Dobre praktyki

Podstawą w uświadamianiu najmłodszych o cyberzagrożeniach powinno być zaufanie. Wprowadzanie „reżimu” w korzystaniu z internetu niekoniecznie jest dobrym pomysłem. O wiele lepsze jest działanie w oparciu o wspólnie spędzony czas.

Dzieci narażone są na liczne zagrożenia w cyberprzestrzeni. Niestety hejt czy inne rodzaje cyberprzemocy to realne problemy, z którymi mogą zetknąć się najmłodsi, a ich konsekwencje będą widoczne w prawdziwej rzeczywistości – cyberprzestrzeń to integralna część życia każdego z nas, również dzieci.

Poważnym zagrożeniem dla dzieci jest pedofilia. Nie można udawać, że taki problem nie występuje. Rodzice powinni mieć na uwadze sygnały o tym, że ktoś dużo starszy próbuje nawiązać kontakt z dzieckiem. Należy jednak o nich uprzednio wiedzieć, co z pewnością jest rolą rodzica.

Kontrola rodzicielska

Nadzorowanie poczynań najmłodszych powinno być przede wszystkim rozsądne. Rodzic nie może stawiać się w roli tzw. złego policjanta, lecz… powinien wspierać i czuwać, a nie karcić.

W walce z cyberzagrożeniami dużą pomocą będzie dedykowane do tego oprogramowanie. W tym przypadku mowa o tzw. kontroli rodzicielskiej, czyli programach służących m.in. do obserwowania poczynań najmłodszych w sieci i blokady nieprzyzwoitych treści.

Samo stosowanie takiej kontroli może być dla niektórych dyskusyjne, lecz warto odpowiedzieć na pytanie: Czym różni się brak wsparcia w cyberprzestrzeni od braku wsparcia w realnej rzeczywistości?

Wybrane rozwiązania kontroli rodzicielskiej:

• Beniamin
• Google Family Link
• Microsoft Family Safety

Dużym problemem w kontekście cyberzagrożeń jest ich widoczność. Działania takie jak hejt czy ośmieszanie mogą być zauważone przez wiele osób, co będzie miało duży wpływ na samoocenę danej osoby w przyszłości. Z drugiej strony – wszystko, co dzieje się w prywatnych wiadomościach dziecka może łatwo umknąć uwadze rodziców, a niestety również tam mogą czyhać zagrożenia.

Skuteczność rozwiązań

Jeżeli chodzi o cyberbezpieczeństwo – nigdy nie można powiedzieć, że jest się „w pełni bezpiecznym”. Niestety, to samo zjawisko dotyczy troski o najmłodszych. Nie należy jednak z tego powodu porzucać starań o bezpieczeństwo dzieci.

Wiele zabezpieczeń stosunkowo trudno obejść. Oczywiście, zależy to w dużej mierze od wieku dziecka, lecz stosowna kontrola rodzicielska jest w stanie zapanować nad wieloma zagrożeniami. Nawet jeżeli nie uda się pokonać 100 proc. zagrożeń, to warto spróbować walczyć z pozostałymi, które w dużej mierze zostaną wyłapane przez stosowne reguły, bądź filtry.

Fundamentem zachowania najmłodszych w cyberprzestrzeni powinna być przede wszystkim rozsądna edukacja. Takim projektem jest m.in. Cyfrowy Skaut.

Cyfrowy Skaut, czyli wsparcie rodziców i dzieci

Cyfrowy Skaut to inicjatywa, której celem jest wsparcie dzieci i rodziców w zwiększaniu poziomu bezpieczeństwa najmłodszych w cyberprzestrzeni. Celem projektu jest m.in. ochrona najmłodszych poprzez naukę i edukacja nauczycieli w celu dzielenia się wiedzą o cyberzagrożeniach.

Zespół Cyfrowego Skauta stworzył wiele materiałów, które pozwalają na wdrożenie zaleceń w życie. Na przestrzeni ostatnich dwóch lat opublikował sporo webinarów na żywo, których archiwum dostępne jest na YouTube.

Źródło: YouTube

Cyfrowy Skaut prowadzi również wydarzenia stacjonarne, które przeznaczone są dla rodzin z dziećmi. Spotkania #ULedukacja są darmowe i odbywają się w wielu miastach Polski. Podczas nich odbywają się m.in. warsztaty dla dzieci w różnych grupach wiekowych. Cyfrowy Skaut jest laureatem nagrody Filaru Cyberbezpieczeństwa w kategorii NGO/Inicjatywa roku redakcji CyberDefence24.

Podsumowanie

Bezpieczne korzystanie z internetu jest ważne przede wszystkim dla najmłodszych, którzy dopiero uczą się stawiać pierwsze kroki w naszym świecie. Rola rodzica jest w tym aspekcie kluczowa, ponieważ to właśnie oni odpowiadają za rozwój dziecka – również ten „cyfrowy”.

Przede wszystkim – dziecko powinno czuć, że rodzic jest osobą do której zawsze może się zwrócić z prośbą o pomoc. Dotyczy to również cyberprzestrzeni, gdzie z wielu miejsc na najmłodszych czyhają różne zagrożenia – nawet w miejscach takich jak Roblox, które wydają się pozornie bezpieczne.