Strona główna Analizy Czy w polskiej szkole jest miejsce na krytyczne myślenie?

Czy w polskiej szkole jest miejsce na krytyczne myślenie?

Nauczyciele chcą pomagać uczniom w walce z dezinformacją, ale sami potrzebują wsparcia. Z myślą o nich stworzyliśmy otwartą bazę wiedzy i scenariuszy zajęć na temat dezinformacji.

Źródło: Papercut

Czy w polskiej szkole jest miejsce na krytyczne myślenie?

Nauczyciele chcą pomagać uczniom w walce z dezinformacją, ale sami potrzebują wsparcia. Z myślą o nich stworzyliśmy otwartą bazę wiedzy i scenariuszy zajęć na temat dezinformacji.

Rewolucja cyfrowa oraz napędzane przez nią przemiany społeczne to nie tylko korzyści, ale też niespotykane wcześniej niepokojące zjawiska. Coraz więcej młodych osób ma problem z krytycznym myśleniem i odpornością na dezinformację. Chcąc powstrzymać to zjawisko oraz wesprzeć nauczycieli w tych działaniach, siły połączyły trzy organizacje społeczne: Akademia Fact-checkingu, Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej oraz Fundacja Ja, Nauczyciel. Inauguracja kampanii Krytyczne myślenie w pigułce oraz bazy wiedzy i gotowych zajęć o dezinformacji przypada na 27 października, podczas trwania Europejskiego Tygodnia Edukacji Medialnej, który organizowany jest z inicjatywy Komisji Europejskiej. Motywem przewodnim Tygodnia Edukacji Medialnej jest edukacja w czasach kryzysu — budowanie zaufania i spójności, co jest zgodne z założeniami twórców kampanii Krytyczne myślenie w pigułce.

W połowie roku Purpose, we współpracy z Akademią Fact-checkingu i badaczką Katarzyną Dębską, przeprowadzili wśród nauczycieli liceów i techników jakościowe badanie obejmujące ich obserwacje dotyczące sposobów weryfikowania informacji przez nastolatki, poziomu i przyczyn dezinformacji wśród młodzieży, a także metod pracy z uczniami w tym obszarze. Z badania jednoznacznie wybrzmiewa opinia nauczycieli, że w polskim systemie szkolnictwa brakuje edukacji na temat dezinformacji. Jednocześnie grono pedagogiczne uważa, że umiejętności sprawdzania faktów i rozpoznawania dezinformacji są kluczową kompetencją przyszłości i prawdziwym celem edukacji. Badani zgodnie twierdzą, że każdy przedmiot szkolny powinien zawierać w sobie elementy wzmacniające uczniów w tym obszarze. 

Wnioski z badania zwracają uwagę na jeszcze inny aspekt polskiego systemu edukacji — nauczyciele czują się przeciążeni, nie dysponują wystarczającym wsparciem ze strony dyrekcji, a jednocześnie są coraz słabiej opłacani i niedoceniani. Mimo że chcieliby poruszać kwestię dezinformacji na lekcjach, to nie mają na to czasu i nie czują się wystarczająco kompetentni w tej materii. 

Chcąc powstrzymać zjawisko dezinformacji wśród młodzieży, siły połączyły trzy organizacje społeczne: Akademia Fact-checkingu przy Stowarzyszeniu Demagog, Fundacja Ja, Nauczyciel oraz Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej. W ramach kampanii Krytyczne myślenie w pigułce eksperci tych organizacji przygotowali bazę wiedzy oraz gotowych zajęć w formie krótkich dodatków do lekcji na temat dezinformacji.

W folderze https://bit.ly/DodatkiDoPodstawyProgramowej nauczyciele znajdą krótkie dodatki do lekcji prowadzonych w ramach 6 przedmiotów (język polski, język angielski, biologia, geografia, WOS i historia), dzięki którym podczas zajęć będą mogli poruszyć temat dezinformacji. Z folderu można pobrać także materiały graficzne (screeny, grafiki, zdjęcia), które pojawiają się w dodatkach przedmiotowych i wykorzystać je podczas lekcji.

Gotowym planom 5-, 10- i 15-minutowych scenariuszy towarzyszy obszerna baza gotowych materiałów edukacyjnych (szkoleń, kursów, e-booków, filmów edukacyjnych). Z kolei na ogólnodostępnej platformie Trello https://bit.ly/KrytyczneMyslenie nauczyciele znajdą mapę inspiracji – zbiór linków do kursów, szkoleń, gier, ebooków, artykułów, filmów, podcastów, ciekawostek czy kontaktów do ekspertów z zakresu edukacji medialnej.

– „Z każdym rokiem sytuacja nauczycielek i nauczycieli wydaje się trudniejsza, a tymczasem problemów i wyzwań, także tych czysto zawodowych, przed tablicą, wyraźnie przybywa. Polska szkoła nie ma w tej chwili jasnej wizji, jak skutecznie pomóc młodym poruszać się w kakofonii informacji. Nie mamy przepisu na to, jak stale wspomagać kształtowanie umiejętności weryfikowania informacji, rozpoznawania i demaskowania dezinformacji” – mówi Marcin Korczyc, prezes Fundacji Ja, Nauczyciel.

– „Już od kilku lat w ramach Akademii Fact-checkingu eksperci Stowarzyszenia Demagog odwiedzają polskie szkoły. Prowadzimy szkolenia dla nauczycieli i warsztaty dla uczniów na temat tak zwanych fake news, weryfikowania treści w mediach społecznościowych i wiarygodnych źródeł informacji. Mamy jednak poczucie, że nasza jednorazowa wizyta to za mało, aby efektywnie kształtować postawę krytycznego myślenia wśród młodzieży” – mówi Patryk Zakrzewski, koordynator Akademii Fact-checkingu. – Dlatego też opracowaliśmy serię krótkich scenariuszy zajęć, które pozwolą nauczyciel(k)om niejako „przy okazji” poruszać podczas lekcji przedmiotowych temat dezinformacji.

– „Nauczyciele i uczniowie nie tylko potrzebują dobrej jakości materiałów edukacyjnych, pozwalających z łatwością podejmować trudne tematy, ale również materiałów aktualnych. Ilość informacji, jaka dociera obecnie do ludzi, przy jednoczesnym profilowaniu konsumenckim, tworzeniu dzięki algorytmom baniek informacyjnych oraz wykorzystywanie zaawansowanych technologii do tworzenia informacji, sprawia, że krytyczna ocena informacji jest coraz trudniejsza” – dodaje Grzegorz StunżaPolskiego Towarzystwa Edukacji Medialnej. – Edukacja w zakresie krytycznego myślenia, oceny i weryfikacji informacji oraz wykrywania tzw. „fake newsów” jest krokiem w stronę rozwoju kompetencji przyszłości – edukacja medialna przeplata się z obywatelską, społeczną, poznawczą oraz techniczno-informatyczną. Dlatego niniejszy projekt jest ważny z edukacyjnej perspektywy.

Baza Krytyczne myślenie w pigułce dostępna jest w otwartym dostępie na stronie: https://bit.ly/KrytyczneMyslenie

Partnerzy kampanii

Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej powstało w 2012 roku, a jego celem jest popularyzowanie wiedzy o mediach i edukacji medialnej poprzez integrację środowiska badaczy i praktyków edukacji medialnej; współpracę z instytucjami systemu edukacji oraz kultury, działalność wydawniczą oraz organizowanie spotkań naukowych, seminariów, kongresów, warsztatów.

Akademia Fact-checkingu to projekt edukacyjny Stowarzyszenia Demagog skierowany do uczniów i studentów, nauczycieli i edukatorów, seniorów, a także organizacji pozarządowych i biznesu. Wykorzystując wieloletnie doświadczenie w fact-checkingu, eksperci stowarzyszenia prowadzą warsztaty i webinaria, w trakcie których wyjaśniają, w jaki sposób wyszukiwać i weryfikować informacje, oceniać wiarygodność źródeł, korzystać z użytecznych narzędzi online oraz jak walczyć z fake newsami.

Fundacja Ja, Nauczyciel to formalny reprezentant oddolnego ruchu skupiającego ponad 63 tysiące nauczycieli i nauczycielek w całej Polsce, którego misją jest stworzenie przestrzeni dla osób profesjonalnie zajmujących się uczeniem oraz przyjaciół wspierających zmiany w edukacji. Ja, Nauczyciel podejmuje dyskusje na temat zmian w systemie edukacji oraz wzajemnego wspierania się, inspirowania promowania i sieciowania.

Inicjatorem akcji jest Purpose, agencja kreatywna i inkubator ruchów społecznych.

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

Pomóż nam sprawdzać, czy politycy mówią prawdę.

Nie moglibyśmy kontrolować polityków, gdyby nie Twoje wsparcie.

Wpłać

Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci

Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej

Sprawdź!