Rewolucja cyfrowa oraz napędzane przez nią przemiany społeczne to nie tylko korzyści, ale też niespotykane wcześniej niepokojące zjawiska. Coraz więcej młodych osób ma problem z krytycznym myśleniem i odpornością na dezinformację. Chcąc powstrzymać to zjawisko oraz wesprzeć nauczycieli w tych działaniach, siły połączyły trzy organizacje społeczne: Akademia Fact-checkingu, Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej oraz Fundacja Ja, Nauczyciel. Inauguracja kampanii Krytyczne myślenie w pigułce oraz bazy wiedzy i gotowych zajęć o dezinformacji przypada na 27 października, podczas trwania Europejskiego Tygodnia Edukacji Medialnej, który organizowany jest z inicjatywy Komisji Europejskiej. Motywem przewodnim Tygodnia Edukacji Medialnej jest edukacja w czasach kryzysu — budowanie zaufania i spójności, co jest zgodne z założeniami twórców kampanii Krytyczne myślenie w pigułce.

W połowie roku Purpose, we współpracy z Akademią Fact-checkingu i badaczką Katarzyną Dębską, przeprowadzili wśród nauczycieli liceów i techników jakościowe badanie obejmujące ich obserwacje dotyczące sposobów weryfikowania informacji przez nastolatki, poziomu i przyczyn dezinformacji wśród młodzieży, a także metod pracy z uczniami w tym obszarze. Z badania jednoznacznie wybrzmiewa opinia nauczycieli, że w polskim systemie szkolnictwa brakuje edukacji na temat dezinformacji. Jednocześnie grono pedagogiczne uważa, że umiejętności sprawdzania faktów i rozpoznawania dezinformacji są kluczową kompetencją przyszłości i prawdziwym celem edukacji. Badani zgodnie twierdzą, że każdy przedmiot szkolny powinien zawierać w sobie elementy wzmacniające uczniów w tym obszarze. 

Wnioski z badania zwracają uwagę na jeszcze inny aspekt polskiego systemu edukacji — nauczyciele czują się przeciążeni, nie dysponują wystarczającym wsparciem ze strony dyrekcji, a jednocześnie są coraz słabiej opłacani i niedoceniani. Mimo że chcieliby poruszać kwestię dezinformacji na lekcjach, to nie mają na to czasu i nie czują się wystarczająco kompetentni w tej materii. 

Chcąc powstrzymać zjawisko dezinformacji wśród młodzieży, siły połączyły trzy organizacje społeczne: Akademia Fact-checkingu przy Stowarzyszeniu Demagog, Fundacja Ja, Nauczyciel oraz Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej. W ramach kampanii Krytyczne myślenie w pigułce eksperci tych organizacji przygotowali bazę wiedzy oraz gotowych zajęć w formie krótkich dodatków do lekcji na temat dezinformacji.

W folderze https://bit.ly/DodatkiDoPodstawyProgramowej nauczyciele znajdą krótkie dodatki do lekcji prowadzonych w ramach 6 przedmiotów (język polski, język angielski, biologia, geografia, WOS i historia), dzięki którym podczas zajęć będą mogli poruszyć temat dezinformacji. Z folderu można pobrać także materiały graficzne (screeny, grafiki, zdjęcia), które pojawiają się w dodatkach przedmiotowych i wykorzystać je podczas lekcji.

Gotowym planom 5-, 10- i 15-minutowych scenariuszy towarzyszy obszerna baza gotowych materiałów edukacyjnych (szkoleń, kursów, e-booków, filmów edukacyjnych). Z kolei na ogólnodostępnej platformie Trello https://bit.ly/KrytyczneMyslenie nauczyciele znajdą mapę inspiracji – zbiór linków do kursów, szkoleń, gier, ebooków, artykułów, filmów, podcastów, ciekawostek czy kontaktów do ekspertów z zakresu edukacji medialnej.

Baza Krytyczne myślenie w pigułce dostępna jest w otwartym dostępie na stronie: https://bit.ly/KrytyczneMyslenie

Partnerzy kampanii

Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej powstało w 2012 roku, a jego celem jest popularyzowanie wiedzy o mediach i edukacji medialnej poprzez integrację środowiska badaczy i praktyków edukacji medialnej; współpracę z instytucjami systemu edukacji oraz kultury, działalność wydawniczą oraz organizowanie spotkań naukowych, seminariów, kongresów, warsztatów.

Akademia Fact-checkingu to projekt edukacyjny Stowarzyszenia Demagog skierowany do uczniów i studentów, nauczycieli i edukatorów, seniorów, a także organizacji pozarządowych i biznesu. Wykorzystując wieloletnie doświadczenie w fact-checkingu, eksperci stowarzyszenia prowadzą warsztaty i webinaria, w trakcie których wyjaśniają, w jaki sposób wyszukiwać i weryfikować informacje, oceniać wiarygodność źródeł, korzystać z użytecznych narzędzi online oraz jak walczyć z fake newsami.

Fundacja Ja, Nauczyciel to formalny reprezentant oddolnego ruchu skupiającego ponad 63 tysiące nauczycieli i nauczycielek w całej Polsce, którego misją jest stworzenie przestrzeni dla osób profesjonalnie zajmujących się uczeniem oraz przyjaciół wspierających zmiany w edukacji. Ja, Nauczyciel podejmuje dyskusje na temat zmian w systemie edukacji oraz wzajemnego wspierania się, inspirowania promowania i sieciowania.

Inicjatorem akcji jest Purpose, agencja kreatywna i inkubator ruchów społecznych.