Ten tekst jest częścią serii poświęconej faktoidom, czyli anegdotkom, które lubimy przekazywać, zwłaszcza w charakterze „naukowych” ciekawostek. Raz powielone, stają się prawie nieśmiertelne. Dlaczego? Ponieważ mają fantastyczny potencjał społeczny: miło jest rzucić w towarzystwie jakąś mądrą, intrygującą tezą.

Dziś poświęcimy uwagę faktoidowi, który tak bardzo utrwalił się w świadomości publicznej, że znalazł się nawet w cytacie z kultowego już filmu Roberta Rodrigueza i Quentina Tarantino, „Od zmierzchu do świtu”. W produkcji tej szeryf Earl McGraw (postać obecna w kilku tytułach Tarantinoverse) mówi: „jedzenie z mikrofalówki zabije cię szybciej niż kula”.

Z przeświadczeniem, jakoby żywność podgrzewana w kuchence mikrofalowej miała być szkodliwa, można się spotkać nie tylko w popkulturze, lecz także w życiu codziennym i w mediach.

Co tak naprawdę dzieje się z jedzeniem podgrzewanym w mikrofalówce?

Zacznijmy od odpowiedzi na pytanie, czym w ogóle różni się obróbka termiczna w kuchence mikrofalowej od analogicznego procesu w „zwykłym” piekarniku czy garnku. W przypadku typowego podgrzewania korzystamy ze źródła wysokiej temperatury. Może nim być np. ogień czy płyta grzewcza. Następnie zachodzi transfer ciepła z tego pierwotnego źródła do potrawy. 

Natomiast w przypadku podgrzewania w kuchence mikrofalowej nie ma pierwotnego źródła ciepła – zamiast niego są mikrofale, które wprawiają cząsteczki wody w drganie, a to doprowadza do tarcia. Jak wyjaśnia amerykańska Environmental Protection Agency (EPA):

Office for Science and Society (OSS), będący częścią McGill University uzupełnia:

Czy jedzenie z mikrofalówki traci wartości odżywcze? Wręcz przeciwnie

Jeśli poddajemy jedzenie obróbce termicznej, to przeprowadzenie tego procesu w kuchence mikrofalowej w niektórych przypadkach może być wręcz najzdrowszą opcją, ponieważ często trwa krócej niż np. gotowanie.

Jak podaje Harvard Medical School:

Czy żywność podgrzana w kuchence mikrofalowej wywołuje raka?

Jak zauważa American Society for Clinical Oncology (ASCO) w swoim serwisie Cancer.net: „od dawna panuje błędne przekonanie, że używanie kuchenki mikrofalowej może prowadzić do raka”.

Na to samo zwraca uwagę np. Cancer Council – organizacja typu non-profit, której działalność skupia się na profilaktyce i leczeniu nowotworów oraz na badaniach poświęconych tej grupie chorób. Podaje ona:

Jedzenie z mikrofalówki nie jest napromieniowane

Promieniowanie generowane przez kuchenki mikrofalowe jest niejonizujące, tak samo jak np. fale radiowe, a jego wpływ na żywność zanika po ustaniu pracy mikrofalówki.

Jak podaje Environmental Protection Agency (EPA):

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) dodaje do tego obrazowe wyjaśnienie: „energia mikrofalowa nie pozostaje w komorze urządzenia ani też w żywności po wyłączeniu kuchenki mikrofalowej. Pod tym względem mikrofale działają jak światło; gdy żarówka jest wyłączona, światło również znika”.

Większym zagrożeniem niż „napromieniowanie” jest poparzenie

U osób, które korzystają z kuchenki mikrofalowej, relatywnie często dochodzi do poparzeń spowodowanych rozlaniem gorącej żywności lub płynów. To dlatego, że potrawy w kuchence mikrofalowej podgrzewają się w inny sposób niż na przykład w garnku. W mikrofalówce woda może ulec tzw. przegrzaniu. Nie widać wtedy po niej, że osiągnęła temperaturę wrzenia i najmniejsze poruszenie (np. dodanie łyżeczki kawy rozpuszczalnej do tak podgrzanej wody) może doprowadzić do gwałtownego wrzenia i oparzenia.

W tym kontekście amerykańska instytucja rządowa, która zajmuje się m.in. kontrolą żywności i leków, Food and Drug Administration (FDA), zaleca przedsięwzięcie odpowiednich środków ostrożności:

Czy jedzenie z mikrofalówki jest zdrowe? To zależy, co do niej wkładamy

Warto również podkreślić, że o tym, czy jakieś jedzenie jest zdrowe, czy nie, decyduje nie tylko sposób jego obróbki (tu: podgrzewanie w kuchence mikrofalowej), ale przede wszystkim jego skład. Jeśli podgrzewasz w mikrofalówce wysokoprzetworzone produkty spożywcze, to trudno się spodziewać, by były one zdrowe.

Dodajmy jeszcze jedno zastrzeżenie dotyczące opakowań, w których podgrzewamy jedzenie. Wbrew obiegowej opinii Mayo Clinic zwraca uwagę, że:

Z tego wynika, że do podgrzewania posiłków w kuchence mikrofalowej nadają się tylko te plastikowe opakowania, które są do tego przeznaczone. Zazwyczaj zostają wtedy opatrzone stosowną informacją i/lub symbolem przedstawiającym mikrofalówkę lub falowane linie symbolizujące mikrofale. 

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

Wpłacam