W najnowszej edycji raportu EDMO wskazało cztery najpopularniejsze nieprawdziwe informacje. Trzy z nich dotyczyły dezinformacji klimatycznej.

Cztery fałszywe historie obiegły Unię Europejską

W sierpniu media obiegły doniesienia o fali pożarów na wyspie Maui na Hawajach. Obywatele aż 21 państw UE (w tym również Polski) mogli natrafić na teorię spiskową, według której przyczyną tych pożarów była broń laserowa Directed Energy Weapon. Z weryfikacją tych doniesień zapoznasz się na łamach naszego portalu.

Do 12 państw trafił również fake news, który przekonywał, że córka Klausa Schwaba (prezesa Światowego Forum Ekonomicznego) zapowiedziała klimatyczne lockdowny. W 5 państwach natknięto się natomiast na sfałszowane zdjęcie przedstawiające płonącą mapę z niemieckiej prognozy pogody.

Cztery fałszywe informacje, które były najczęściej weryfikowane przez portale factcheckingowe zrzeszone w EDMO: kwadrat – pożary na Maui na Hawajach zostały spowodowane przez Directed Energy Weapons; koło – córka prezesa ŚFE Klausa Schwaba powiedziała, że nadchodzą klimatyczne lockdowny; trójkąt – ukraińscy uchodźcy pobili polskich obywateli ze względu na odmowę okrzyku „Sława Ukrainie!”; romb – w niemieckiej prognozie pogody wyświetlono mapę z temperaturą i płomieniami. Źródło: EDMO.

Nagły skok w dezinformacji klimatycznej

W sierpniu 2023 roku organizacje zrzeszone w EDMO opublikowały łącznie 1 509 artykułów factcheckingowych. Wśród nich co siódmy (14 proc.) dotyczył dezinformacji dotyczącej zmiany klimatu. To tegoroczny rekord i wzrost o niemal 5 punktów proc. względem lipca.

W infosferze regularnie powraca temat Ukrainy. Podobnie jak miesiąc temu co dziesiąty fake news dotyczył naszego wschodniego sąsiada. Na stałym poziomie utrzymuje się także dezinformacja związana z COVID-19 (5 proc.) i ta wymierzona w Unię Europejską (4 proc.).

Odsetek analiz weryfikujących fake newsy na temat: Ukrainy (kolor żółty), pandemii COVID-19 (kolor biały), zmiany klimatu (kolor niebieski) i Unii Europejskiej (kolor zielony).

Spiski o klimacie napędzają negatywne emocje

EDMO zaznacza, że w przestrzeni medialnej zaczęły pojawiać się nowe teorie spiskowe dotyczące klimatu. W sieci można natrafić na więcej niż tylko fałszywe narracje utrzymujące, że zmiana klimatu jest wymyślona lub nie jest spowodowana przez człowieka.

Na popularności zyskują twierdzenia, które prezentują alternatywny punkt widzenia na problemy klimatyczne. Przykładowo wspomniana już przedtem historia o podpaleniu wyspy Maui przez broń Directed Energy Weapons wpisuje się w szerszą narrację. Według niej celowo wywołane pożary mają wymusić zgodę na budowanie „15-minutowych miast”.

Fałszywe informacje na temat klimatu prowadzą też do konsekwencji w świecie rzeczywistym. Przykładowo, gdy w Grecji doszło do pożarów, wkrótce pojawiła się fala fake newsów zrzucających winę na uchodźców. W akompaniamencie rasistowskich haseł rozprzestrzeniały się sugestie, że to imigranci celowo podkładają ogień. Jedno fałszywe doniesienie w sprawie aresztowania migrantów za podpalenia trafiło do greckiej telewizji. Pociągnęło to za sobą łańcuch wydarzeń, w tym ksenofobicznych nastrojów i przemocy fizycznej wobec migrantów.