Uznanie republik pogwałceniem norm

Rosja, uznając „Doniecką Republikę Ludową” i „Ługańską Republikę Ludową” oraz rozmieszczając w nich wojska bez zgody Ukrainy, naruszyła obowiązek poszanowania integralności terytorialnej i suwerenności drugiego państwa. Powyższe zasady wynikają z Karty Narodów Zjednoczonych, określanej mianem quasi-konstytucji społeczności międzynarodowej.

Interwencja na zaproszenie? W tym przypadku nielegalna

Rosja starała się utrzymywać, że atak na Ukrainę jest zgodny z prawem międzynarodowym. Przedstawiana argumentacja była dwojaka.

Po pierwsze, w orędziu do narodu Władimir Putin mówił o prośbie separatystycznych republik o pomoc i wolę obrony ludności, która „od ośmiu lat jest ofiarą ludobójstwa ze strony kijowskiego reżimu”.

Innymi słowy, chodzi o tzw. interwencję na zaproszenie. Jest ona dopuszczalna przez prawo zwyczajowe, lecz nie ma zastosowania w omawianym przypadku. Wynika to z faktu, że o taką interwencję może poprosić wyłącznie państwo, a tzw. Doniecka Republika Ludowa i tzw. Ługańska Republika Ludowa nimi nie są.

Samoobrona również nie ma zastosowania

Drugim argumentem przedstawionym przez Putina była samoobrona przeciwko tym, którzy „usiłują wykorzystać Ukrainę przeciwko Rosji”.

Zgodnie z przytaczaną już Kartą Narodów Zjednoczonych prawo do samoobrony jest jednym z dwóch wyjątków od zakazu użycia siły.

Uderzenie prewencyjne niezgodne z prawem

Prawo międzynarodowe nie dopuszcza możliwości przeprowadzenia samoobrony prewencyjnej. Oznacza to, że działanie zbrojne w celu uprzedzenia militarnego ataku przeciwnika jest niedozwolone.

Zwyczaj międzynarodowy przewiduje jednak możliwość samoobrony preempcyjnej. Jest to sytuacja, w której istnieje pewność, że przeciwnik podjął decyzję o ataku (np. wysłał siły zbrojne w kierunku terytorium, lecz jeszcze nie dokonał uderzenia). W tym wypadku również zasada ta nie ma zastosowania – Ukraina bowiem nie planowała ataku na Rosję

Rosja i Białoruś agresorami

Inwazja Rosji na Ukrainę jest niczym innym jak agresją. Jak stanowi art. 1 Rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 3314:

Mianem agresora można również określić Białoruś. Wspomniana rezolucja jasno mówi, że państwo zezwalające agresorowi na wykorzystanie własnego terytorium do prowadzenia działań zbrojnych wobec państwa trzeciego, jest agresorem.