Konflikt między Izraelem a Hamasem trwa już od dawna. W związku z ostatnimi wydarzeniami w mediach pojawiają się różne wypowiedzi dziennikarzy dotyczące tego tematu. Po głównym wydaniu „Faktów” 11 października dziennikarz Piotr Kraśko przekonywał, że działania podejmowane przez Izrael mają swoje uzasadnienie. Wskazywał, że nie ma dowodów „na rozstrzeliwanie przez izraelskich żołnierzy cywilów w Strefie Gazy” i dodał: „rozstrzeliwanie to jest, jak wchodzą ludzie, siedzą na festiwalu muzycznym i strzelają do wszystkich, którzy tam są. To jest rozstrzeliwanie, to robią terroryści Hamasu”.

Z drugiej strony można podać przykład Rajana Menona z Defense Priorities, który na łamach „The Guardian”, przekonywał, że: „zabijanie cywilów jest nie do obrony, niezależnie od tego, czy dokonuje tego Hamas, czy Izrael”.

Zbrodnie Hamasu są potępiane, ale jak jest w przypadku Izraela?

Ataki Hamasu odbijają się szerokim echem ze względu na brutalność i dużą liczbę ofiar. Drastyczne obrazy mocno zapadają w pamięć. Niezależni eksperci Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) zdecydowanie potępiają zbrodnie, których dopuszcza się Hamas. Mowa tu m.in. o umyślnym zabijaniu i braniu cywilów jako zakładników.

Z prośbą o komentarz w tej sprawie zwróciliśmy się z pytaniem do dr. Mateusza Piątkowskiego z Katedry Prawa Międzynarodowego i Stosunków Międzynarodowych na Wydziale Prawa i Administracji na Uniwersytecie Łódzkim.

Na tle niewielkiej Strefy Gazy i Hamasu Izrael to zorganizowane i rozwinięte państwo o dużej sile militarnej. Ewentualne odwety z jego strony mogą wiązać się z wieloma ofiarami śmiertelnymi po stronie ludności cywilnej i prowadzić do zaognienia sytuacji. Dr Mateusz Piątkowski wskazuje, że militarna odpowiedź Izraela wzbudza wiele kontrowersji.

ONZ: nie ma usprawiedliwienia dla przemocy wymierzanej w cywilów

Przedstawiciele ONZ są zdania, że nie ma usprawiedliwienia dla przemocy wobec cywilów – niezależnie czy ataki pochodzą ze strony Hamasu czy też sił Izraela. Jak wskazuje ONZ: „jest to całkowicie zabronione przez prawo międzynarodowe i stanowi zbrodnię wojenną”.

Międzynarodowa organizacja humanitarna Oxfam ostrzega, że oblężenie Strefy Gazy skończy się katastrofą humanitarną. Naloty Izraela uszkadzają m.in. infrastrukturę wodociągową i sanitarną dla 400 000 ludzi. Zgodnie ze stanowiskiem Oxfam „przemoc nigdy nie toruje drogi do pokoju. Społeczność międzynarodowa musi wykorzystać wszystkie dostępne jej narzędzia dyplomatyczne, aby zapewnić natychmiastowe zawieszenie broni”.

Human Rights Watch: zbrodnie wojenne przeciw zbrodniom wojennym

Hamas zabijał ludzi w ich domach, mordował uczestników imprezy na festiwalu muzycznym i porywał dzieci oraz osoby starsze. Andrew Stroehlein – dyrektor redakcyjny Human Rights Watch, organizacji zajmującej się obroną praw człowieka – wskazuje, że izraelski rząd „odpowiada zbrodniami wojennymi na zbrodnie wojenne”. Podkreśla, że „Hamas obrał za cel niewinnych ludzi, a Izrael w odpowiedzi bierze na cel niewinnych ludzi”. 

Prześladowania i zbrodnie wojenne w Izraelu – powtarzający się obłęd

Amnesty International – podobnie jak inne organizacje związane z ochroną praw człowieka – apeluje o to, by powstrzymać się przed rozlewem krwi i dalszym podżeganiem do konfliktu. Wzywa do pilnego zajęcia się pierwotnymi przyczynami walk. Zastrzega jednak, że by do tego doszło, strony muszą przestrzegać prawa międzynarodowego, a Izrael musi przestać blokować Strefę Gazy i zakończyć stosowanie nacisków wobec Palestyńczyków.

W lutym 2022 roku Amnesty International opublikowało wnioski z dochodzenia, z których wynika, że Izrael narzuca system ucisku i dominacji na naród palestyński – tzw. apartheid. To przejawia się m.in. w przejęciach ziemi i własności palestyńskiej, przymusowych przesiedleniach, zabójstwach, ograniczeniach w przemieszczaniu się lub nieuznawaniu narodowości Palestyńczyków.

Nieoczywiste skutki konfliktu – to spirala nienawiści i dezinformacji

Wojna Izraela i Hamasu przynosi różne skutki również poza polem walk – to także wzrost polaryzacji, nienawiści Żydów do Palestyńczyków, jak i Palestyńczyków do Żydów. W sieci rośnie liczba antysemickich wypowiedzi. Z drugiej strony obserwuje się też wiele reakcji islamofobicznych. Rasizm widoczny jest po obu stronach.

W chwilach, gdy Izrael toczy walki z Hamasem lub gdy to Hamas atakuje Izrael, spirala nienawiści przybiera na sile. Do tego narasta problem dezinformacji, który może podburzać emocje i prowokować nieprzemyślane reakcje. Na łamach Demagoga obserwowaliśmy już kilka takich przypadków (np. 1, 2, 3). Wielowymiarowość problemu sprawia, że nie da się jednoznacznie wskazać tego, kto ponosi wyłączoną odpowiedzialność za wszystkie te zdarzenia.