Jednym z celów polityki międzynarodowej reżimu Aleksandra Łukaszenki jest zemsta na Unii Europejskiej, w tym przede wszystkim na tych jej państwach członkowskich, które sąsiadują z Białorusią. Powód? Nieuznanie wyniku sfałszowanych wyborów prezydenckich.

Po ogłoszeniu zwycięstwa dotychczasowego prezydenta na ulicach białoruskich miast miały miejsce liczne i długotrwałe protesty. Manifestacje były brutalnie tłumione przez służby reżimu Białorusi.

Do dodatkowych celów Łukaszenki badacze z Fundacji Centrum Badań nad Współczesnym Środowiskiem Bezpieczeństwa zaliczyli również:

• zmuszenie Unii Europejskiej do mediacji z Białorusią, za pośrednictwem Federacji Rosyjskiej,
• destabilizację wewnętrzną Polski oraz Litwy,
• budowanie stałej obecności wojsk Federacji Rosyjskiej na Białorusi.

Media jako narzędzie destabilizacji

Próby destabilizowania, na przykładzie Polski, mogą obejmować podział społeczeństwa pod względem reakcji na działania i wypowiedzi władz. Te albo opowiadają się za przyjmowaniem imigrantów, albo wyrażają twarde stanowisko w sprawie jakichkolwiek prób nielegalnego przekroczenie granicy państwowej. 

Analitycy DebunkUE.org przeanalizowali prawie 2 800 wpisów na grupach w mediach społecznościowych dotyczących kwestii uchodźczych i migracyjnych. Jak wykazali, 872 artykuły były fałszywe lub ich celem było wprowadzenie w błąd.

Jednym z bardziej promowanych przekazów była historia opowiadana przez Łukaszenkę, jakoby Polska i Litwa miały prowadzić operacje w celu transportu imigrantów na terytorium Niemiec i Francji. Informacja ta znalazła się w 27 artykułach w ciągu jednego dnia.

Z kolei Litwa miała, zdaniem białoruskiego reżimu, relokować nielegalnych imigrantów na terenie innych krajów Unii Europejskiej. Celem tych działań miało być sprawienie wrażenia, że migranci sami uciekli z terenów przygranicznych.

Wykorzystywanie krzywdy migrantów

Pod koniec października prezydent Białorusi przekazał informację, że Polska przerzuciła czołgi Leopard w rejon polsko-białoruskiej granicy. Operacja ta miała się stać przyczynkiem do zbrojnego konfliktu na granicy białoruskiej, rozpoczętego na zlecenie Brukseli lub Waszyngtonu. 

Analitycy podkreślają fakt cynicznego wykorzystywania przez Rosję i Białoruś ludzi będących w skrajnie niekorzystnych warunkach życiowych do gry politycznej z Unią Europejską oraz jej poszczególnymi państwami członkowskimi, głównie z Polską i Litwą. 

Pojawiły się m.in. wywiady z migrantami, którzy mieli zarzucać litewskim funkcjonariuszom stosowanie przemocy fizycznej oraz elektrowstrząsów, kradzieże pieniędzy i niszczenie ich telefonów.

Rosyjskie media przodują w dezinformowaniu

Nagrania na temat domniemanego okrutnego traktowania migrantów przez polskie i litewskie służby rozpowszechniają się nie tylko za pośrednictwem grup na Facebooku, ale także we wrogich serwisach informacyjnych, takich jak prokremlowski portal informacyjny gazeta.ru i rosyjska państwowa agencja informacyjna TASS.

Jeszcze na początku października dezinformujące wzmianki o sytuacji na granicy z Białorusią były publikowane głównie w języku arabskim (37,7 proc.). Jednak druga połowa października to już 86 proc. wzmianek w języku rosyjskim – zasięg treści rosyjskojęzycznych szacowany jest na blisko 450 mln potencjalnych odbiorców. 

Analiza wykazała, że RIA Novosti – część finansowanej przez państwo rosyjskiej grupy medialnej Rossija Siegodnia, kontrolującej m.in. sieć Sputnik – ponownie dotarła do największej liczby odbiorców.

Działanie w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej” realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.