Pewnie słyszałeś_aś o „najbardziej depresyjnym dniu w roku”. Nosi nazwę Blue Monday i wypada w trzeci poniedziałek stycznia.

W sieci można znaleźć szereg porad, jak przetrwać ten dzień. Media podpowiadają, by w związku z Blue Monday „zafundować sobie pyszne jedzenie”, „znaleźć chwilę na serial”, zrobić „aromatyczną kąpiel”, a nawet „zmienić aranżację mieszkania”. W internecie znajdziemy też wskazówki, by w związku z tym dniem poprawić sobie nastrój zakupami i „poszaleć na wyprzedażach”.

W przypadku depresji takie działania nie wystarczą. Potrzebne jest leczenie.

Depresja to choroba – Blue Monday to mit

Blue Monday to dzień, który w założeniu ma być najbardziej depresyjny w całym roku. Teoria ta ma swoje źródło w równaniu, za pomocą którego rzekomo obliczono najsmutniejszy dzień, biorąc pod uwagę takie elementy jak: „pogoda”, „dług”, „wynagrodzenie”, „czas od Bożego Narodzenia”, „czas od niespełnienia naszych noworocznych postanowień”, „niski poziom motywacji” i „poczucie potrzeby podjęcia działania”.

Najbardziej depresyjny dzień w roku nie istnieje, tak samo jak wzór na niego

Jak zauważa neurolog dr Dean Burnett na łamach „The Guardian”, „niezwykle mało prawdopodobne (tzn. niemożliwe) jest istnienie wiarygodnego zestawu czynników zewnętrznych powodujących depresję w całej populacji każdego roku o tej samej porze”. Jak informuje z kolei brytyjska organizacja Mental Health Foundation:

Dlaczego akurat ta data? Źródłem Blue Monday nie jest nauka, a biznes

Nazwę Blue Monday oraz wzór na określenie jego daty wymyślił w 2005 roku psycholog Cliff Arnall. Stworzył on równanie na rzekomo najbardziej depresyjny dzień w roku w odpowiedzi na propozycję ze strony agencji PR pracującej dla biura podróży Sky Travel. Kilka lat później wyjaśnił na łamach „The Telegraph”, że został poproszony o wskazanie najlepszego jego zdaniem dnia na zarezerwowanie wyjazdu podczas letnich wakacji.

W związku z działalnością Arnalla Uniwersytet w Cardiff zaznaczył, że był on pracownikiem tej uczelni w niepełnym wymiarze godzin i już na niej nie pracuje. Zresztą sam Arnall przyznał, że teoria dotycząca Blue Monday ma niewiele wspólnego z nauką. Podkreślił również, że jego założeniem nie było uczynienie tego dnia przygnębiającym, a zainspirowanie ludzi do działania i podejmowania decyzji także w styczniu, w tym – zachęcenie do planowania wakacji.

Co o Blue Monday mówi nauka? Że to nonsens

Wielu naukowców dementowało prawdziwość wzoru na najbardziej depresyjny dzień w roku. Ze statystyk zdrowotnych także nie wynika, by Blue Monday wyróżniał się wyższymi wskaźnikami zachorowalności lub śmiertelności. Dane Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) również nie wskazują, że to styczeń jest miesiącem, w którym umiera najwięcej osób. Co więcej, jak podkreśla prof. Craig Jackson, psycholog z Birmingham City University:

Na stronie Mind, organizacji zajmującej się zdrowiem psychicznym, czytamy z kolei, że „nie ma wiarygodnych dowodów sugerujących, że jeden dzień może zwiększyć ryzyko wystąpienia depresji”. „Są oczywiście pewne aspekty, które o tej porze roku mogą wprawiać ludzi w przygnębienie, np. poświąteczne trudności finansowe, złamane postanowienia noworoczne, zła pogoda i krótki dzień, jednak depresja nie jest wydarzeniem jednodniowym” – podkreśla organizacja.

Sezonowość i jednodniowość depresji?

Psycholożka dr Joan Harvey określa teorię dotyczącą Blue Monday jako „kompletnie bezsensowną”, szczególnie w odniesieniu do twierdzeń, że to zła pogoda jest jednym z głównych powodów, dla których Blue Monday jest tak bardzo „blue” (w języku angielskim wyraz ten oznacza nie tylko kolor niebieski, ale też „przygnębiony, smutny”).

Ekspertka zwraca przy tym uwagę, że istnieje ryzyko sezonowego zaburzenia afektywnego (SAD). W tym kontekście Mental Helath Foundation zauważa:

Komercjalizacja depresji, czyli kup sweterek, a przestaniesz być smutny_a

Dr Philip Clarke, psycholog z Uniwersytetu w Derby, przyznał w komentarzu dla BBC, że „zaczął wypowiadać się przeciw Blue Monday, kiedy zobaczył, że firmy próbują wykorzystać go jako pretekst do sprzedaży”.

Fakt, że teoria dotycząca Blue Monday nie ma naukowych podstaw, nie zraża firm do reklamowania się w ten sposób. To kolejna okazja do sprzedaży produktów i polecenia usług.

Stephen Buckley z organizacji Mind podkreśla w tym kontekście, że „kampanie związane z Blue Monday często bagatelizują chorobę, która może być poważna, wyniszczająca i potencjalnie zagrażająca życiu”, czyli depresję. Jak zauważa Buckley w komentarzu dla „The Independent”, za sprawą kampanii marketingowych odnoszących się do Blue Monday ryzykujemy „umniejszaniem doświadczeń” osób chorujących na depresję.

Zamiast podsumowania – wzór na najbardziej radosny dzień w roku… chyba że to poniedziałek

Twórca teorii dotyczącej Blue Monday Cliff Arnall wymyślił też inne równania, np. wzór na idealny dzień, aby zmienić resztę swojego życia. W związku z tym, że mają one tyle wspólnego z prawdą i nauką, co teorie opisane w naszej serii „Z kamerą wśród spisków”, postanowiłam wymyślić własne równanie.

Wzór jest niezawodny – chyba że 20 czerwca wypada w poniedziałek. Wtedy całe to równanie można wyrzucić do kosza. Podobnie jak to wskazujące Blue Monday.