W raporcie z badania działania Rosji w Ukrainie określane są mianem „specjalnej operacji wojskowej”. Ponieważ użycie tego określenia zamiast np. „wojna” czy „inwazja” mogło mieć wpływ na odpowiedzi ankietowanych i wyniki, postanowiliśmy zachować oryginalną terminologię użytą w badaniu.

Polityka wewnętrzna i zagraniczna

Większość ankietowanych wskazała, że władze Federacji Rosyjskiej powinny jako priorytet traktować politykę wewnętrzną (52 proc.). Priorytetowe traktowanie polityki zagranicznej popiera 17,6 proc. Rosjan. Z kolei 29,5 proc. respondentów ma trudności z udzieleniem odpowiedzi.

Zauważalne są różnice poglądów w społeczeństwie rosyjskim w różnych przedziałach wiekowych. Wśród ankietowanych w wieku od 18 do 29 lat 64,7 proc. popiera priorytet polityki wewnętrznej, natomiast wśród respondentów powyżej 60. roku życia – tylko 43 proc.

Ocena polityki zagranicznej

Niemal 2⁄3 respondentów jest skłonnych pozytywnie ocenić politykę zagraniczną Rosji. Spośród nich 34 proc. jest „zdecydowanie pozytywnie nastawionych” do polityki zagranicznej, a 29,1 proc. jest „raczej pozytywnie nastawionych”.

Wśród osób w wieku od 18 do 29 lat poparcie dla polityki zewnętrznej wynosi 19,2 proc., wśród osób w wieku od 30 do 44 lat poparcie wynosi już 24,6 proc., a w kategoriach wiekowych: 45-59 lat i powyżej 60 lat poparcie dla polityki zagranicznej wynosi odpowiednio 41 proc. i 45,3 proc.

Ocena polityki krajowej

Większość badanych negatywnie ocenia politykę wewnętrzną, z czego 25,7 proc. „raczej negatywnie”, a 21 proc. „zdecydowanie negatywnie”. Niemal 1⁄3 respondentów (31,5 proc.) jest raczej zadowolona z polityki wewnętrznej Rosji.

Najmniej zadowoleni z działalności rosyjskich władz są respondenci w wieku od 18 do 44 lat. Jednak im starsi respondenci, tym bardziej pozytywnie oceniają politykę w kraju.

Orędzie prezydenta Rosji w sprawie rozpoczęcia tzw. operacji specjalnej w Ukrainie

Zdecydowana większość respondentów (77,9 proc.) obejrzała przemówienie prezydenta Rosji. Najbardziej aktywnymi widzami byli respondenci w wieku emerytalnym (83,5 proc.). Jedna czwarta respondentów w wieku od 18 do 44 lat nie widziała orędzia.

Większość respondentów pozytywnie ocenia wystąpienie Putina. Jedna piąta ocenia je negatywnie. Odsetek pozytywnych ocen rośnie wraz z wiekiem respondentów.

Wart uwagi jest też fakt, że odsetek ludzi negatywnie oceniających wystąpienie prezydenta Rosji jest wyższy wśród badanych z wyższym wykształceniem. Również respondenci z wykształceniem średnim i wyższym częściej niż inni mieli trudność z oceną tego wystąpienia.

Poparcie dla „specjalnej operacji wojskowej” w Ukrainie

Tak więc poziom poparcia wśród badanych w wieku od 18 do 29 lat wynosi nieco ponad 40 proc. Wśród Rosjan powyżej 60. roku życia sięga z kolei ponad 70 proc. W przedziale wiekowym od 18 do 44 lat połowa respondentów oceniła negatywnie działania Rosji.

Im wyższy poziom wykształcenia badanych, tym niższy poziom wsparcia dla „operacji specjalnej”. Ponad 2⁄3 respondentów z wykształceniem średnim i średnim specjalistycznym wspiera działania w Ukrainie, a prawie 1⁄4 – nie.

Wśród osób wypowiadających się negatywnie połowa ukończyła studia wyższe, a 1⁄3 ma niepełne wykształcenie wyższe. Spośród tych, którzy nie ukończyli szkoły ani studiów, 1⁄4 nie popiera działań w Ukrainie.

Potencjalne konsekwencje „operacji specjalnej” w Ukrainie

W większości Rosjanie przewidują negatywne konsekwencje działań w Ukrainie. Są to m.in. wzrost cen (36,7 proc.), wprowadzenie nowych sankcji wobec Rosji (34,6 proc.) oraz kryzys gospodarczy (30 proc.).

Rosjanie przewidują również szereg innych konsekwencji, spośród których dominują negatywne. Są to np. izolacja (23,9 proc.), zahamowanie rozwoju (12,9 proc.), ryzyko trzeciej wojny światowej (4,8 proc.), wzrost przestępczości (4,3 proc.).

Inicjator zaostrzenia relacji

Większość respondentów (59,7 proc.) uważa, że to Stany Zjednoczone są inicjatorem konfliktu. Ta odpowiedź dominuje w każdej grupie wiekowej. Ok. 1⁄3 mówi o tym, że inicjatorem jest NATO (30,3 proc.) i sama Ukraina (28,9 proc.).

Rosja jako inicjator konfliktu jest na czwartym miejscu (16,5 proc.). Na tzw. ŁNR i DNR wskazało tylko 3,6 proc. ankietowanych.

Respondenci mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź na to pytanie. Niektórzy Rosjanie uważają Władimira Putina za osobiście odpowiedzialnego za konflikt na terytorium Ukrainy.

Wśród innych odpowiedzi pojawiały się takie określenia jak: Anglosasi, Europa, Zachód jako całość, rząd światowy oraz po prostu „wszyscy”.

Ponadto według niektórych obywateli Rosji na wydarzenie mieli wpływ: Gruzja, kapitaliści czy też Michaił Gorbaczow, pierwszy prezydent ZSRR obejmujący stanowisko w latach 1990–1991.

Uznanie tzw. ŁNR i DNR

Niemal połowa badanych „zdecydowanie pozytywnie” oceniła uznanie tzw. Ługańskiej i Donieckiej Republiki Ludowej przez Rosję, a ¼ – „raczej pozytywnie”. Negatywnie oceniła to wydarzenie 1⁄5 ankietowanych. Mniej niż jeden procent respondentów nie wie o uznaniu ŁNR i DNR.

Wraz ze wzrostem wieku respondentów zwiększa się również poziom poparcia. Wśród starszej generacji wskaźnik poparcia sięga 84,5 proc.

Poparcie dla uchodźców

Jedna trzecia ankietowanych była temu przeciwna. Chęć ludzi do wspierania uchodźców bezpośrednio zależy od wieku. Respondenci w wieku 60 lat i starsi wykazywali największą chęć udzielenia pomocy (70,3 proc.) osobom dotkniętym działaniami wojennymi w Ukrainie.

Ponad połowa osób w wieku od 30 do 59 lat „prawdopodobnie wesprze” uchodźców z ŁNR i DNR. Najmniej chętni do pomocy są młodzi respondenci w kategorii wiekowej 18-29 lat (49,6 proc. jest temu przeciwna).

To niemal dwa razy więcej w porównaniu do osób w wieku powyżej 60. roku życia, które nie są chętne do pomocy.

Płatności na rzecz uchodźców i wydawanie rosyjskich paszportów

77,9 proc. Rosjan raczej popiera udzielenie pomocy finansowej w wysokości 10 tys. rubli uchodźcom z ŁNR i DNR. Wydawanie rosyjskich paszportów osobom z tych rejonów aprobuje nieco mniejszy odsetek respondentów – 73,4 proc.

Rosjanie dość dobrze zdają sobie sprawę z działań podejmowanych przez państwo. Mniej niż jeden procent respondentów nie wie o płatnościach dla uchodźców ani o wydawaniu rosyjskich paszportów mieszkańcom ŁNR i DNR.

Przyjaźń z Ukrainą

Jednak niechęć do budowania przyjaznych stosunków z Ukrainą rośnie wraz z wiekiem. Nieco ponad 5 proc. badanych w wieku od 18 do 29 lat nie popiera budowania tych relacji, podczas gdy wśród osób starszych jest to ok. 10 proc.

Stosunek do prezydenta Rosji

Po rozpoczęciu wojny na terenie Ukrainy w przypadku prawie połowy obywateli Rosji poprawił się ich stosunek do prezydenta (tendencja staje się bardziej zauważalna wraz ze wzrostem wieku badanych).

Jedna czwarta obywateli uważa, że obecne wydarzenie nie wpłynęły na ich stosunek do Putina. 23 proc. respondentów z kolei uważa, że ich stosunek do Putina się pogorszył.

Poprawa lub pogorszenie stosunku do Putina koreluje również z poziomem wykształcenia badanych. Im wyższy poziom wykształcenia, tym częściej nastawienie badanego do prezydenta pogorszyło się.

Powrót granic ZSRR

Rosjanie nie są zgodni w tej sprawie. Połowa badanych ma pozytywny stosunek do przywrócenia granic ZSRR, 1⁄3 ocenia tę ideę negatywnie. Z kolei pozostali mają trudność z udzieleniem odpowiedzi.

Perspektywy finansowe

Rosjanie są pesymistycznie nastawieni do swoich perspektyw finansowych – 41,8 proc. respondentów jest przekonanych, że ich dochody gwałtownie spadną. Niewielka część obywateli (5,7 proc.) uważa, że całkowicie stracą swoje główne źródło utrzymania. Ok. 1⁄3 jest pewna, że wszystko pozostanie bez zmian, a 8 proc. badanych uważa, że ich dochody mogą w niedalekiej przyszłości wzrosnąć.

Rosjanie tym bardziej wierzą w stabilność swoich finansów, im są starsi. Utraty głównego źródła utrzymania częściej obawiają się ludzie młodzi, ale też to właśnie oni najbardziej pozytywnie oceniają swoją sytuację materialną wśród wszystkich grup wiekowych.

Metodologia i próba badawcza

Badanie zostało przeprowadzone w dniach 26-28 lutego 2022 roku przez firmę Russian Field, w formie wywiadu telefonicznego na losowej próbie numerów w różnych okręgach Federacji Rosyjskiej.

Monitorowanie jakości zbieranych danych odbywało się za pomocą nagrań audio wywiadów.

Wielkość próby liczyła 2 tys. respondentów. Dla tej próby maksymalna wielkość błędu z prawdopodobieństwem 95 proc. nie przekracza 2,5 proc. Celem badania było poznanie stosunku Rosjan do „specjalnej operacji wojskowej” w Ukrainie.