W mediach społecznościowych udostępniane jest nagranie, na którym widać stos czarnych foliowych worków z ciałami, ułożony na przyczepie ciężarówki. Zdarzenie to stało się dla niektórych dowodem na to, że przy użyciu opłacanych statystów straszy się w mediach pandemią koronawirusa SARS-CoV-2. Problem tego założenia tkwi jednak w tym, że worki ze statystami nie mają związku ani z pandemią, ani z materiałami na potrzeby programów informacyjnych. W rzeczywistości film pochodzi z planu zdjęciowego, na którym worki z żywymi ludźmi ułożono w celu nagrania teledysku. Na jednym z ujęć widać, jak jeden z mężczyzn, po odwinięciu górnej części folii, pali papierosa.

Film pojawił się na Facebooku na prywatnym profilu internauty. Następnie udostępniono go na profilach i grupach, takich jak: Komisja śledcza stop COVID-1984, STRAŻNICY WOLNOŚCI, NIE SZCZEPIMY SIĘ! i wielu innych.

Źródło: www.facebook.com

Na wpis zareagowało 1,3 tys. osób. Udostępniono go ponad 10 tys. razy. 

Internauci, swoimi komentarzami typu: „Oblicza medialnej pandemii. Żywe trupy. Zombi nadchodzą. Tym będą teraz nas straszyć?”, „Żyjemy w absurdstanie, czy ktoś wie jak ma wyglądać przyszłość, bez syfu?”, „Do tych, co wierzą. Przygotujcie się! tak będzie wyglądać trzecia fala!”, negowali zatem zagrożenie, podważając istnienie pandemii.

Nagranie powstało przy okazji kręcenia teledysku, który nie ma związku z pandemią

Mężczyzna palący papierosa na stosie ciał nie ma związku z żadnym materiałem dla programów informacyjnych. Aby dowiedzieć się, że nagraniu nadano fałszywy kontekst, należy sprawdzić jego pochodzenie.

Jak to zrobić? Na filmie udostępnianym na Facebooku widoczna jest nazwa użytkownika TikToka, który go opublikował – @vasyaivandesign. Gdy wejdziemy na konto użytkownika o tej nazwie na TikToku, zauważymy opis w języku rosyjskim, który po przetłumaczeniu poinformuje nas, że autor konta jest scenografem i dyrektorem artystycznym. Na jego profilu możemy obejrzeć udostępnione przez niego sceny z wielu innych realizacji filmowych.

Źródło: www.tiktok.com

Jedna z miniaturek przedstawia ciała zawinięte w czarne foliowe worki. Jest to to samo nagranie (z identyczną muzyką), na podstawie którego internauci uznali, że pandemia to oszustwo. Nagranie opatrzono opisem „Съемки клипа Хаски – Никогда-нибудь”, co po polsku oznacza: „Kręcenie wideo Husky – Never Ever”. 

Wpisując nazwę utworu do wyszukiwarki Google, otrzymamy kilka wyników. Jeden z nich prowadzi do teledysku w serwisie YouTube. Teledysk zawiera wiele brutalnych scen przedstawiających uprzątanie zwłok zamordowanych ludzi. Na jego końcu widoczna jest ciężarówka, która pojawiła się również na wideo udostępnianym w social mediach (od 2:15). Mężczyzna, który palił papierosa, najprawdopodobniej po prostu odpoczywał pomiędzy nagrywanymi scenami, co na backstage’owym nagraniu uwiecznił producent teledysku. Film udostępniany w social mediach nie ma zatem żadnego związku z pandemią i medialnymi przekazami na jej temat. Nie może więc dowodzić tego, że media „nakręcają panikę” w kwestii pandemii.

Niektóre ze scen udostępnianych w social mediach nie zawierały nazwy autora nagrania, co utrudniło innym użytkownikom weryfikację jego kontekstu. W tym przypadku alternatywną metodę weryfikowania nagrania zaproponowała redakcja Konkret24, która sprawdziła pierwotny kontekst przy użyciu wstecznego wyszukiwania obrazu. Inne ujęcia z miejsca zdarzenia przedstawiające czarne worki z ciałami zwisające z dachu budynku wprowadzały w błąd także w zeszłym roku. 

Podsumowanie 

Przypadek ten, jak wiele innych mu podobnych, wskazuje, jak bardzo fałszywe informacje oparte na trollingu mogą oddziaływać na postrzeganie określonych problemów. Na przykładzie pandemii widzimy, że z jednej strony powodują narastanie paniki, zaś z drugiej – prowadzą do lekceważenia realnego zagrożenia. O sprawie pisała redakcja AFP Fact-Check, która wskazała, że we wrześniu 2020 roku użytkownicy social mediów uznali, że w czarne worki zapakowano ofiary koronawirusa wywożone ze szpitala, w którym nagrywano teledysk.