Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
5 min czytania
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
5 min czytania
CO₂ to tylko 0,04 proc. atmosfery? Tak, ale odczuwa to cały świat
Jaki wpływ na Ziemię ma wzrost obecności dwutlenku węgla w atmosferze w ostatnich dekadach?
fot. Unsplash / Modyfikacje: Demagog
CO₂ to tylko 0,04 proc. atmosfery? Tak, ale odczuwa to cały świat
Jaki wpływ na Ziemię ma wzrost obecności dwutlenku węgla w atmosferze w ostatnich dekadach?
FAKE NEWS W PIGUŁCE
- W nagraniu udostępnionym na Facebooku i na TikToku możemy usłyszeć, że dwutlenek węgla stanowi 0,04 proc. atmosfery i wzrósł z 0,03 proc. w ciągu ostatnich kilku dekad. Ma być to „niewielka zmiana w emisji CO2” [czas nagrania 0:44].
- W erze przedindustrialnej w atmosferze było ok. 285,5 ppm CO2 (s. 158), w 1998 roku było to 365 ppm CO2, a pomiary z kwietnia 2024 roku wskazują, że obecnie jest to już 426,57 ppm CO2. Jak podaje IPCC, obecni poziom CO2 w atmosferze nie był odnotowywany od co najmniej dwóch mln lat (s. 67).
- Wskutek wzrostu zawartości CO2 w atmosferze wystąpił globalny wzrost temperatury.
- Zwiększona obecność dwutlenku węgla może ograniczać wzrost roślinności.
Dezinformacja klimatyczna jest jedną z częściej powtarzających się w mediach społecznościowych. Podczas przeglądania Facebooka czy TikToka łatwo natknąć się na fałszywe przekazy dotyczące np. sterowania pogodą czy wpływu wulkanów na globalny wzrost temperatury.
Jedna z narracji związanych ze zmianą klimatu dotyczy zawartości dwutlenku węgla w naszej atmosferze. Film na ten temat opublikowano 30 kwietnia 2024 roku na profilu Wyłącz telewizor włącz myślenie. W materiale usłyszymy odpowiedzi na pytanie zadane politykom, dotyczące tego, jaki procent atmosfery stanowi CO₂: „odpowiedź to 0,04 proc. […] i wzrosła z 0,03 proc. w ciągu ostatnich kilku dekad. To jest to, do czego jesteśmy zmuszani. To ta niewielka zmiana w emisji CO₂” [czas nagrania 0:44].
W dalszej części filmu usłyszymy też: „Jeśli zejdziemy poniżej 0,02 proc., życie roślinne zacznie wymierać” [czas nagrania 0:58].
Fot. Facebook.com
Pierwotnie ten materiał pojawił się na profilu Oko Horusa na TikToku. O jego popularności najlepiej świadczy duża liczba wyświetleń (ponad 250 tys.) oraz polubień (ponad 20 tys.).
Fot. Tiktok.com
Wzrost obecności CO2 w atmosferze wpływa na klimat całej Ziemi
Wzrost stężenia CO2 w atmosferze pozornie może wydawać się niewielki, jednak w rzeczywistości ma on duże znaczenie dla klimatu na naszej planecie.
Jak opisał Międzyrządowy Panel ds. Zmiany Klimatu (IPCC) w swoim raporcie z 2021 roku, w erze sprzed rewolucji przemysłowej CO2 stanowiło ok. 285,5 ppm (cząsteczki na milion) naszej atmosfery (s. 158). W 1998 roku IPCC podało, że CO2 stanowi już 365 ppm. Z kolei najnowsze obserwacje przeprowadzone przez amerykańską Agencję Oceanów i Atmosfery (NOAA) wykazały, że w kwietniu 2024 dwutlenku węgla w naszej atmosferze było już 426,57 ppm.
Dla Ziemi jest to o tyle ważne, że wzrost zawartości CO2 przekłada się na wzrost temperatury. Ten gaz potrafi pochłaniać ciepło emitowane z powierzchni naszej planety, a tym samym uniemożliwia ujście do przestrzeni kosmicznej. Zapobiega to wychłodzeniu powierzchni i umożliwia rozwój organizmów, ale sytuacja może się zmienić, jeśli gazu będzie za dużo: wtedy ciepło będzie się kumulowało.
Globalna średnia temperatura jest coraz większa przez działalność człowieka
Przyczyną wzrostu kumulacji dwutlenku węgla w atmosferze są emisje gazów cieplarnianych związanych z działalnością człowieka. Potwierdzają to badania przeprowadzone przez IPCC, zgodnie z którymi ludzka aktywność spowodowała wzrost średniej temperatury na świecie o 1,07o C w okresie 2010–2019 w porównaniu z okresem 1850–1900 (s. 4, A.1.2).
Jak podkreśla IPCC, nasza planeta ogrzewa się szybciej niż przez ostatnie kilka tysięcy lat (s. 4, A.1.1):
„Globalna temperatura powierzchni Ziemi wzrosła szybciej od 1970 roku niż w jakimkolwiek innym 50-letnim okresie w ciągu co najmniej ostatnich 2000 lat”.
Co o wzroście CO2 w atmosferze mówią eksperci?
Jak komentuje dla redakcji Reutersa prof. Reto Knutti, fizyk zajmujący się kwestiami klimatu: „To, co powinno nas interesować, to efekt, jaki wywołuje dana substancja, a nie jej ilość”. Dodał także, że procentowa zawartość substancji nie ma znaczenia dla tego, jak bardzo jest ona niebezpieczna.
W podobny sposób kwestię zawartości dwutlenku węgla w atmosferze opisuje także serwis Nauka o Klimacie, gdzie przeczytamy, że: „małe dawki aktywnej substancji mogą powodować poważne skutki”. Dosadnie komentuje to dla redakcji Politifact dr Robert Brecha, dyrektor programu zrównoważonego rozwoju na uniwersytecie w Dayton:
„0,04 proc. mojej masy ciała odpowiadałoby guzowi nowotworowemu o średnicy około 1,5 cala [ok. 3,8 cm – przyp. Demagog] […] Byłbym bardzo zaniepokojony, gdyby taki guz pojawił się gdzieś na moim ciele”.
Zbyt wiele CO2 przyczyni się do wymierania roślin?
W nagraniu możemy usłyszeć, że zbyt niski poziom CO2 w powietrzu może być niebezpieczny dla rozwoju roślin [czas nagrania 0:58]. W materiale nie wspomina się jednak, że scenariusze zakładające, że wdrożone zostaną rozwiązania ograniczające emisje, nie przewidują redukcji CO2 do takiego poziomu (s. 617). IPCC prognozuje, że dzięki zmniejszeniu emisji uda się ustabilizować ilość dwutlenku węgla na poziomie 497 ppm do 2100 roku (s. 618).
Jak pisaliśmy w jednej z naszych analiz, zmniejszenie stężenia CO2 w atmosferze o połowę z poziomu 0,04 proc. miałoby wpływ na klimat, jednak nie byłby on natychmiastowy.
Tymczasem zbyt duża koncentracja CO2 w atmosferze może szkodzić roślinom. Jak przeczytamy w artykule opublikowanym przez Climate Portal, większa ilość dwutlenku węgla rzeczywiście sprawia, że rośliny rosną szybciej. Dzieje się tak jednak przy założeniu, że utrzymana zostaje dostępność składników odżywczych i wody w glebie. Tymczasem zmiana klimatu spowodowana przez nadmiar CO2 powoduje susze oraz inne katastrofy naturalne, które mogą niszczyć roślinność.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
