Fake News
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Film przedstawia rosyjski atak na Mariupol? Nie, to wideo jest starsze!

Film przedstawia rosyjski atak na Mariupol? Nie, to wideo jest starsze!
Materiał był zamieszczony w sieci już pod koniec stycznia 2022 roku.
W mediach społecznościowych pojawia się coraz więcej materiałów nagrywanych telefonami, które mają pokazywać to, co dzieje się w Ukrainie „teraz”. Zdarza się, że są to zdjęcia czy wideo, które pojawiły się w Internecie wcześniej i nie dotyczą aktualnej sytuacji w tym kraju.
Tak jest z nagraniem, które zostało udostępnione na profilu Roberta Maślaka, zoologa, adiunkta na Uniwersytecie Wrocławskim. Zostało ono podpisane: „Atak wojsk rosyjskich na Ukrainę (Mariupol)”. W swoim poście przedstawił również relację z działań wojennych. Niektóre przedstawione w niej informacje nie są prawdziwe, nie zostały potwierdzone i mogą wprowadzać w błąd.
Nagranie zyskało sporą popularność. Obejrzano je ponad 350 tys. razy, zareagowało na nie ponad 2 tys. osób, a prawie 400 skomentowało.
Wideo w sieci pojawiło się miesiąc przed atakiem Rosji na Ukrainę
Wideo po raz pierwszy pojawiło się na Tik Toku pod koniec stycznia 2022 roku. Według opisu przedstawia „uderzenie pioruna w elektrownię”.
Prawie miesiąc później, w dniu ataku Rosji na Ukrainę, film pojawił się na profilu facebookowym The Rabbit Hole. Podpisano je: „Ukraina jest bombardowana”.
Nagranie, które fałszywie przedstawiało rzekome działania wojenne w Mariupolu, zdobyło szeroką popularność nie tylko w polskim internecie, ale pisały o nim również zagraniczne portale fact-checkingowe jak chociażby Lead Stories.
Inne fałszywe informacje przekazywane w poście
W mediach społecznościowych pojawia się wiele nieprawdziwych i niepotwierdzonych informacji na temat działań wojennych w trakcie wojny rosyjsko-ukraińskiej. W omawianym poście pojawiło się kilka tez, które udało się już sprawdzić.
We wpisie możemy przeczytać m.in.: „info z wczoraj wieczorem – Szwecja i Finlandia chcą wejść do NATO”. Jak wykazał serwis fact-checkingowy #FakeHunter, kraje te na razie nie zgłosiły chęci natychmiastowego wstąpienia do NATO, ale współpracują z krajami sojuszu. Potwierdziła to szwedzka premier Magdalena Andersson oraz prezydent Finlandii Sauli Niinisto.
W poście pojawiła się też wiadomość, że w godzinach porannych 24 lutego „do Odessy wkroczyła rosyjska piechota morska”. Według informacji zamieszczonych na stronie projektu fact-checkingowego StopFake.org jest to popularna dezinformacja, która dotyczyła nie tylko Odessy, ale też Mariupola.
Informację o tym, że wojska rosyjskie wylądowały w ukraińskich miastach, zdementował Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy.
Wszystkie nasze analizy na temat wojny rosyjsko-ukraińskiej można znaleźć w naszym aktualizowanym zestawieniu.
Podsumowanie
Potwierdzonych informacji na temat działań wojennych Rosji na terenach Ukrainy należy szukać np. w dużych agencjach prasowych (np. Reuters, Associated Press czy Agence France-Presse). Ograniczone zaufanie należy mieć wobec treści pojawiających się w mediach społecznościowych. Część fałszywych informacji to efekt celowych działań. Nierzadko też jest to wynik błędu autora czy braku sprawdzenia przekazywanej dalej informacji.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter