W mediach społecznościowych często możemy natknąć się na mity popularnonaukowe. Niektóre wynikają z błędnych informacji, które są powielane od wielu lat. Część natomiast wynika z niewiedzy osób, które je publikują. Weryfikacja naukowych informacji może być ciężka, ponieważ wymaga znajomości rozmaitych informacji. 

Od pewnego czasu w mediach społecznościowych krąży grafika, która ostrzega przed wykonywaniem fluoryzacji jamy ustnej. Została opublikowana na takich profilach, jak Globalna świadomość i Globalne oślepienie. Na zdjęciu widnieje zdjęcie dzieci opatrzone napisem:  W mediach społecznościowych

STOP FLUORYZACJI W SZKOŁACH

Nadmiar fluoru w organizmie człowieka może mieć katastrofalne skutki. Prowadzi do groźnej choroby określanej przez naukowców jako FLUOROZA. Ponadto fluor: blokuje przyswajanie magnezu, spowalnia myślenie, obniża aktywność tarczycy i trzustki oraz  zabija szyszynkę. Zaburza prawidłową pracę serca oraz syntezę kolagenu. Przez wypieranie z organizmu wapnia może prowadzić do deformacji kręgosłupa, a nawet raka kości. 

 

Źródło: www.facebook.com

Czym jest zabieg fluoryzacji?

Przeprowadzany w szkołach zabieg fluoryzacji polega na podaniu na szczoteczkę do zębów odpowiedniego specyfiku zawierającego fluor. Po co wykonuje się zabieg? Aby uodpornić szkliwo, zahamować rozwój bakterii oraz zapobiec tworzeniu się kamienia nazębnego. Fluoryzacja często jest proponowana również poza szkołą, przez prywatne firmy. Bardzo ważne jest, aby zwłaszcza w młodym wieku przyzwyczajać dzieci do dbania o higienę jamy ustnej. Sam fakt przeprowadzania zabiegu popularyzuje profilaktykę, np. próchnicy, i edukuje dzieci na jej temat. 

Fluoryzacja – dlaczego jest ważna dla dzieci?

W 2017 roku sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Jarosław Pinkas w odpowiedzi na zapytanie posłów Elżbiety Borowskiej, Barbary Chrobak i Jarosława Sachajki określił, dlaczego zabieg fluoryzacji w szkołach jest ważny:

Próchnica zębów jest najczęściej występującym problemem zdrowotnym u dzieci i młodzieży szkolnej. Występuje ona u 85,6 % dzieci w wieku 6 lat i 76 % dzieci w wieku 12 lat.

W dalszej części odpowiedzi czytamy: 

Powstawanie próchnicy uwarunkowane jest między innymi podatnością mało lub nieprawidłowo zmineralizowanych tkanek zęba na działanie bakteryjnej płytki nazębnej, która powstaje na powierzchni zęba w następstwie niedostatecznej higieny jamy ustnej lub częstego spożywania nawet niedużych ilości węglowodanów.(…) Maksymalną korzyść z suplementacji fluorkowej można uzyskać między 6 m. ż. a 13 r. ż. Profilaktyka fluorkowa jest profilaktyką opartą na dowodach naukowych uzyskanych na podstawie wieloletnich obserwacji i badań, które udowodniły wysoką skuteczność fluorków w profilaktyce próchnicy zębów.

Procedurę w szkole przeprowadza higienistka bądź pielęgniarka. Zabieg jest szczególnie ważny u uczniów, którzy zamieszkują obszary, gdzie zawartość fluorków w wodzie pitnej nie przekracza 1mg/l. Wówczas fluoryzację przeprowadza się 6 razy do roku, w sześciotygodniowych odstępach. 

Jak wynika z informacji zawartej w odpowiedzi Ministerstwa Zdrowia, resort nie zamierza zaprzestawać finansowania programu, który jest realizowany zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą. 

Czy fluoryzacja jest szkodliwa?

W określonych przypadkach może wywoływać efekty uboczne, jednak zabieg sam w sobie zabieg daje wiele korzyści. Sprawdzimy poszczególne tezy postawione przez autorów grafiki.

Prowadzi do groźnej choroby określanej przez naukowców jako FLUOROZA.

Czym jest fluoroza? Fluoroza zębów jest zmętnieniem rozlanym (ang. diffuse opacity) szkliwa pochodzenia układowego. To stan patologiczny, powstały w wyniku nadmiernej podaży fluoru w okresie formowania szkliwa. Zmętnienia te mogą być zróżnicowane od małych smug koloru białego do rozległych ciemnych plam.

Flurozę może powodować:

• spożywanie dużych stężeń fluorków wraz z wodą i pokarmem,
• stała i długotrwała ekspozycja na fluorki,
• wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej,
• złe nawyki żywieniowe,
• nieprawidłowe stężenia niektórych pierwiastków śladowych w organizmie.

Jak widzimy, przeprowadzanie zabiegu fluoryzacji nie powinno doprowadzić do powstania fluorozy. Duży odsetek fluorozy zębowej (90 proc.) i szkieletowej (61 proc.) stwierdzono natomiast u osób spożywających nadmierne ilości alkoholu. Co ciekawe, fluoroza dotyka również zwierzęta, które nie są poddawane zabiegowi fluoryzacji w młodym wieku. 

Podsumowując, widzimy, że teza, jakoby fluor powodował fluorozę, została zmanipulowana. Fluoroza jest efektem dużej ekspozycji na fluor i niestosowania raz na kilka tygodni pasty zawierającej fluor. 

Blokuje przyswajanie magnezu, spowalnia myślenie, obniża aktywność tarczycy i trzustki oraz zabija szyszynkę.

Nadmiar fluoru może prowadzić do wielu powikłań. Mówimy jednak o dużej podaży i stałym kontakcie ze sporymi ilościami pierwiastka. Często powikłania są wywoływane przez bezpośrednie spożycie na przykład wody fluoryzowanej. Z tego powodu w Polsce zaprzestano fluoryzacji wody. Według prawa obowiązującego w Unii Europejskiej woda fluorkowana jest produktem leczniczym i nie dopuszcza się obligatoryjnego wzbogacania we fluor wody pitnej na terenie UE

Jak czytamy w publikacji dotyczącej korzyści i wad związanych z działaniem fluoru, toksyczne działanie fluoru zależy od dawki i czasu ekspozycji. Przewlekłe lub ostre narażenie na fluor może wystąpić z powodu obecności fluoru w diecie lub w efekcie zanieczyszczenia środowiska związkami fluoru. 

W przypadku przewlekłego lub ostrego zatrucia fluorem pojawiają się zaburzenia w gospodarce mineralnej, a dotyczą m.in. wapnia, magnezu i fosforu. (…) Znane jest także zjawisko hiperglikemii fluorkowej, wynikające m.in. z hamowania wydzielania insuliny przez komórki β trzustki i zaburzenia wydzielania hormonów tarczycy. (…) Poza tym fluor jest silnie neurotoksyczny. Powoduje zmiany neurodegeneracyjne w móżdżku, hipokampie i korze mózgu. Prowadzi do zahamowania syntezy neurotransmiterów i zmniejszenia ilości ich receptorów w mózgu. Obniża zdolność uczenia i zapamiętywania. Istnieją nawet hipotezy, że długotrwałe narażenie na fluor może mieć niekorzystny wpływ na inteligencję, zwłaszcza u dzieci. 

Zabijanie szyszynki to odrębna kwestia. Szyszynka to gruczoł odpowiadający za produkcję melatoniny, która reguluje nasz rytm dobowy. Szyszynki nie da się zabić za pomocą środków chemicznych. Fluor może co prawda wpływać na działanie tego gruczołu poprzez zmianę produkcji ilości melatoniny, są to jednak wyniki zależne od indywidualnych cech osób poddanych na ekspozycję na fluor.

Podsumowując, teza o efektach ubocznych fluoru jest fałszywa. Zaburzenia funkcjonowania organizmu mogą występować w przypadku, gdy ekspozycja i ilość fluoru będą duże i znaczące dla organizmu. Zawartość pierwiastka w pastach wykorzystywanych do fluoryzacji jest na tyle niska, aby nie powodować efektów ubocznych. Dzięki z góry określonym terminom wykonywania zabiegu dzieci nie są narażone na stałą ekspozycję na ten pierwiastek. Opieka profesjonalnej higienistki bądź pielęgniarki pozwala ponadto na kontrolę procedury. Istotne jest jednak to, aby była to osoba, która jasno poinstruuje dzieci, w jaki sposób powinny szczotkować zęby, a następnie wypluć pastę bez połykania jej. 

Zaburza prawidłową pracę serca oraz syntezę kolagenu.

Fluor nie ma wpływu na pracę serca. W 2012 roku naukowcy zbadali, czy fludeoksyglukoza może mieć wpływ na rozwój choroby wieńcowej. Czym jest fludeoksyglukoza? Jest to pochodna glukozy wykorzystywana do badań diagnostycznych, jak na przykład PET.  Jak widzimy, nie chodzi bezpośrednio o fluor, lecz o jego pochodną wykorzystywaną w popularnym badaniu diagnostycznym. Teza postawiona przez autorów jest fałszywa. 

Przez wypieranie z organizmu wapnia może prowadzić do deformacji kręgosłupa, a nawet raka kości.

Badania wykazały, że w przypadku przewlekłego lub ostrego narażenia na fluor niebezpieczne jest przyjmowanie tego związku w połączeniu z kofeiną (np. w ramach napojów energetyzujących). Tego typu mieszanka jest szczególnie szkodliwa dla kości i zębów, co przejawia się tendencją do zwiększenia kumulacji fluorków w kościach i tym samym zmniejszenia jego zawartości w zębach, a także nasileniem zaburzeń gospodarki wapniowej. W metabolizmie osteoblastów i osteoklastów następują zmiany prowadzące do nieprawidłowej mineralizacji tkanki kostnej. Kości stają się bardziej kruche, a więzadła tracą swą elastyczność.

Tak jak w przypadku poprzednich wymienionych przez przeciwników fluoryzacji powikłań, są to efekty, które mogą występować przy dużej ekspozycji na pierwiastek. 

Nowotwory kości były jednym z argumentów przeciwników fluoryzacji. W badaniach przekrojowych, które przeprowadzano w Wielkiej Brytanii w latach 1980-2005, sprawdzano wpływ fluoru na raka kości. Jak czytamy w abstrakcie publikacji:

Sztuczna fluoryzacja wody pitnej w celu poprawy zdrowia zębów od dawna była tematem kontrowersji. Przeciwnicy tych działań wskazywali na możliwość wywołania raka kości. Celem badania było sprawdzenie, czy zwiększone ryzyko pierwotnego raka kości było związane z zamieszkiwaniem obszarów o wyższym stężeniu fluoru w wodzie pitnej. 

Wyniki badań pokazują jasno, że wyższe poziomy fluoru (naturalnego lub sztucznego) w wodzie pitnej w Wielkiej Brytanii nie prowadzą do większego ryzyka zarówno kostniakomięsaka, jak i mięsaka Ewinga.

W badaniu stwierdzono, że 33 proc. sztucznie fluoryzowanych stref zaopatrzenia w Wielkiej Brytanii dostarcza wodę składającą się z fluoru w ilości mniejszej niż 0,7 części na milion, co stanowi dolną granicę optymalnego poziomu zapewniającego korzyści dla zdrowia zębów. Nie ma dowodów na to, że osoby mieszkające na obszarze Wielkiej Brytanii z naturalnie występującym fluorem na poziomie optymalnym dla zdrowia zębów były narażone na zwiększone ryzyko kostniakomięsaka lub mięsaka Ewinga.

Badania jasno pokazują, że teza przedstawiona na grafice jest fałszywa. Jak w poprzednich przykładach, nie możemy mówić o dużym wpływie fluoru, gdy stykamy się z nim w małych dawkach (w paście do zębów), raz na jakiś czas. 

Podsumowanie

Informacje na grafice są nieprawdziwe i podważają aktualny stan wiedzy medycznej. Efekty tej dezinformacji mogą mieć negatywne skutki wobec zdrowia dzieci, których opiekunowie będą wierzyć w postawione tezy, bez wcześniejszej ich weryfikacji. Dane dotyczące próchnicy jasno pokazują, że jest ona realnym problemem. W 2017 roku u co drugiego dziecka w wieku 3 lat były obecne ubytki próchnicowe. O sprawie pisał również portal AFP.