Analiza w pigułce

Kontrowersje i szum informacyjny wokół udziału zawodniczki Imane Khelif w tegorocznych igrzyskach olimpijskich nie słabną. Bokserka przez ostatnie dni musiała mierzyć się z falą fałszywych informacji i niesprawdzonych plotek na jej temat. Wkrótce ma zawalczyć o złoty medal w finałowej walce, czym ściąga na siebie jeszcze więcej uwagi.

Tym razem media społecznościowe obiegła wiadomość o jej rzekomym cytacie w wypowiedzi dla mediów. Jeden z użytkowników Facebooka napisał, że bokserka przyznała się do tego, że w dzieciństwie była „chłopcem” i nazwała się „żołnierzem”, co ponoć miało potwierdzać, że jest mężczyzną – problem w tym, że to manipulacja oparta na błędnym tłumaczeniu materiału wideo.

Źródło: www.facebook.com, 04.08.2024

Na podaną kopię materiału z cytatem zareagowało ponad 100 osób, a ponad 200 udostępniło go dalej – w sumie odtworzono go ponad 17 tys. razy. W sekcji komentarzy pojawiły się wypowiedzi kierowane w stronę Imane Khelif [pisownia oryginalna]: „Medal powinien zostać odebrany, a facet powinien mieć zakaz występowania w kategorii kobiecej!” oraz „Obrzydliwy oszust”. Z drugiej strony niektórzy powątpiewali w autentyczność tłumaczenia [pisownia oryginalna]: „To może być fejk i potrzebny jest tlumacz”.

Imane Khelif nie przyznała, że była chłopcem. Zobacz, co powiedziała

Zawodniczka z Algierii nigdy nie deklarowała, że jest/była mężczyzną i w analizowanym materiale w języku arabskim nie wspominała o swoim dzieciństwie w odniesieniu do płci. Korekta płci w Algierii jest nielegalna, a prawo do udziału w igrzyskach ustalano m.in. na podstawie informacji paszportowych (gdyby było tak, że zawodniczka urodziła się jako chłopiec, to nie mogłaby wziąć udziału w kategorii kobiet).

Kim jest Imane Khelif i dlaczego jej sprawa jest tak kontrowersyjna?

Na przełomie lipca i sierpnia 2024 roku w związku z igrzyskami świat usłyszał szerzej o algierskiej zawodnicze Imane Khelif. Wiele osób zaczęło posądzać ją o bycie mężczyzną lub o transpłciowość. Jednak wkrótce do sprawy odniosły się Algierski Komitet Olimpisjki (COA) oraz Międzynarodowy Komitet Olimpijski (MKOI), które wskazały, że Imane Khelif jest kobietą.

Imane Khelif nigdy nie deklarowała, że urodziła się jako mężczyzna, a jej płeć potwierdził jej ojciec w rozmowie z agencją prasową Reuters, pokazując przy tym oficjalny dokument. „To jest nasz rodzinny oficjalny dokument, 2 maja 1999 r., Imane Khelif, kobieta. Jest tu napisane, możesz to przeczytać, ten dokument nie kłamie” – mówił Amar Khelif.

Dlaczego świat zastanawia się nad płcią Imane Khelif? 

Insynuacje o tym, że Imane Khelif miałaby być mężczyzną, pojawiły się w związku z decyzją International Boxing Association (IBA) – federacji skonfliktowanej z MKOI. W 2023 roku organizacja przekazała, że zawodniczka nie może brać udziału w mistrzostwach świata w New Delhi ze względu na wykrycie nieprawidłowości. Zdaniem prezesa IBA Umara Kremlowa, u zawodniczki wykryto chromosomy XY, co miałoby świadczyć, że jest mężczyzną, jednak nie przedstawiono żadnych dokumentów, które potwierdzałyby ten fakt lub które określałyby, jakiego rodzaju test przeprowadzono.

5 sierpnia 2024 IBA ponowiła wiadomość o przyczynach wykluczenia Imane Khelif z zawodów w 2023 roku, jednak nie przedstawiono szczegółów tej sytuacji, ponieważ uzasadniano, że są to informacje medyczne, które nie mogą zostać ujawnione. Problemem pozostaje jednak to, że nadal nie wiadomo, jakiemu testowi poddano zawodniczkę (jakość niektórych testów jest kwestionowana pod kątem medycznym i etycznym). Rzecznik MKOI Mark Adams wskazuje, że testy wykonane przez IBA są niewiarygodne i wadliwe.

Zaburzenia rozwoju płci w sporcie – sprawa jest skomplikowana

Zdaniem MKOI algierska zawodniczka jest kobietą i ma prawo do startu w zawodach. Nie wiadomo dokładnie, jaki przypadek zaburzeń (i czy w ogóle) mógłby dotyczyć Imane Khelif ze względu na kontrowersje wokół jakości testowania oraz jej prawo do nieujawniania dokumentacji medycznej. Jednocześnie w świecie sportu od długiego czasu trwa dyskusja nad tym, w jaki sposób testować zawodników i kogo z nich dopuścić do zawodów w przypadku zaburzeń rozwojowych. 

Wykrycie chromosomów XY przypisywanych mężczyznom niekoniecznie dostarcza prostego rozstrzygnięcia w sprawie płci. Niektóre osoby mogą cierpieć z powodu zaburzeń rozwoju płci (DSD) w związku z czym ich rozwój płciowy jest nietypowy. Jednym z zaburzeń tego typu jest syndrom Swyera, który może objawiać się rozwojem chromosomów XY u kobiet.

Jak wskazuje MedlinePlus z National Library of Medicine: „osoby z zespołem Swyera mają żeńskie zewnętrzne narządy płciowe i niektóre żeńskie wewnętrzne struktury rozrodcze. Osoby te zazwyczaj mają macicę i jajowody, ale ich gonady (jajniki lub jądra) nie działają”. 

Podobnie wysoki poziom testosteronu nie musi oznaczać, że kobieta jest mężczyzną. Ale może oznaczać, że ma ona w istocie problemy z hormonami, do czego może dojść na skutek różnych chorób lub zaburzeń. W 2021 roku nabrała rozgłosu w świecie sprawa namibijskich lekkoatletek Christine Mboma i Beatrice Masilingi, które zostały wykluczone z niektórych biegów ze względu na to, że ich naturalny poziom testosteronu przekroczył ustalony limit.