Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Ten artykuł ma więcej niż 3 lata. Niektóre dane mogą być nieaktualne. Sprawdź, jak zmieniała się metodologia i artykuły w Demagogu.
Manekin w „materiale propagandowym”? Fake news!
W telewizji pokazano bieżącą sytuację w szpitalu w woj. lubelskim.
Ten artykuł ma więcej niż 3 lata. Niektóre dane mogą być nieaktualne. Sprawdź, jak zmieniała się metodologia i artykuły w Demagogu.
Manekin w „materiale propagandowym”? Fake news!
W telewizji pokazano bieżącą sytuację w szpitalu w woj. lubelskim.
Na platformie YouTube pojawiło się nagranie pt. „Nowa reklama srandemii promująca IV falę, manekin zamiast zwłok – MATERIAŁ PROPAGANDOWY”, co wskazywało na to, że rzekomo w materiale informacyjnym Polsat News pokazano manekina (00:07 czas nagrania), który na potrzeby „propagandowe” miał posłużyć za zwłoki zmarłej osoby.
Z YouTube materiał trafił na Facebooka, gdzie udostępniono go na kilku profilach. Nie ma jednak przesłanek, które pozwalałyby na stwierdzenie, że w programie telewizyjnym posłużono się takim rekwizytem, tj. manekinem.
Wydaje się, że internauci uwierzyli bez refleksji w sugestię zawartą w tytule, mimo że na nagraniu w żadnym miejscu nie można dojrzeć manekina. Jak pisano w sekcji komentarzy pod filmem w serwisie YouTube: „Propaganda jak za czasów PRL”, „Po prostu nie wierzę, wiedziałem, że w TV propaganda, ale żeby do tego stopnia?”. Takich komentarzy pojawiło się jednak znacznie więcej.
W żadnym momencie materiału Polsat News nie pokazano manekina, a w worku naprawdę znajdowało się ciało zmarłego
W pewnym momencie nagrania widoczny jest biały worek, w którym miał znajdować się zmarły. W takich workach umieszcza się zmarłych w szpitalu i nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ zapewnia to sterylne przenoszenie ciała. Na podstawie materiału nie można stwierdzić, że znajdował się tam manekin, a jednak wbrew temu takie sugestie pojawiły się w sieci.
W materiale Polsat News ordynator oddziału zakaźnego dr Sławomir Kiciak wskazał, że w worku znajduje się ciało pacjenta, który zwlekał z przyjazdem do szpitala. Następnie omówiono pogarszającą się sytuację w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Wojewódzkim im. Jana Bożego w Lublinie. Na nagraniu nie pojawiło się nic, co uprawniałoby do jakiejkolwiek sugestii, że wideo powstało z użyciem manekina na potrzeby propagandy, jak również w żaden sposób nie umożliwia dopatrzenia się, czy do worka włożono manekin. To, że kopię materiału opublikowaną w serwisie YouTube opatrzono opisem o „manekinie”, nie oznacza, że kukła faktycznie się tam znajdowała.
W sprawie rozpowszechniania nieprawdziwych informacji zwróciliśmy się z prośbą o komentarz do Samodzielnego Publicznego Szpitala Wojewódzkiego im. Jana Bożego w Lublinie. W odpowiedzi od dyrektora placówki dowiedzieliśmy się, że w worku nie było żadnego manekina, a sam pomysł takich insynuacji zasługuje na mocne potępienie:
„Potwierdzam z całą stanowczością, że w przedstawionym w materiale worku znajdują się zwłoki ludzkie. W imieniu personelu naszego Szpitala chciałbym natomiast wyrazić kategoryczny sprzeciw dla tego rodzaju insynuacji […]. Aktualna sytuacja związana z pandemią COVID-19 stanowi wyzwanie dla służby zdrowia, ale przede wszystkim stanowi źródło licznych tragedii osobistych dla naszych pacjentów i ich rodzin. Od dnia wybuchu epidemii wiele osób straciło swoich najbliższych, kolejne osoby zmagają się ze skutkami choroby i w naszej ocenie takie pomówienia stanowią deprecjonowanie i trywializowanie ich tragedii. Trudno nam sobie nawet wyobrazić czemu służyć miałoby prezentowanie manekina jako zwłok ludzkich oraz jakimi motywami kierują się osoby formułujące tego rodzaju twierdzenia.
Pragnę również podkreślić, że tego rodzaju pomówienia dotykają również nasz personel medyczny, który z narażeniem swojego życia i zdrowia udziela pomocy osobom potrzebującym, a każdy zgon pacjenta jest dla całego personelu silnym emocjonalnym przeżyciem – już choćby z tego powodu takie insynuacje należy uznać za wielce krzywdzące i niedopuszczalne”.
Dyrektor Tadeusz Duszyński, Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego
Podsumowanie
Materiał, który oryginalnie opublikowało Polsat News, w żadnym momencie nie pokazywał manekina. To nie pierwszy raz, gdy część internautów błędnie stwierdzała, że ciało widoczne na nagraniach jest rekwizytem. Sprawdziliśmy co najmniej kilka nieprawdziwych informacji na podobne tematy. W sieci wielokrotnie bywało również tak, że prawdziwe ciała żywych ludzi były opisywane jako wykorzystywane – rzekomo – w „działaniach propagandowych”, a tak naprawdę byli to ochotnicy, którzy grali w teledyskach muzycznych lub kampaniach promocyjnych. Niektórzy uważali bowiem, że to sceny, które miały być pokazywane w telewizji w materiałach informacyjnych, co jednak nie jest prawdą.
Nie musisz działać jak automat i udostępniać informacji bez sprawdzenia. Najwyższy czas wyłączyć automatyczny tryb i przełączyć się na myślenie.
Zobacz, co przygotowali dla Ciebie nasi ambasadorzy: Kasia Gandor, Martin Stankiewicz, Ola i Piotr Stanisławscy (Crazy Nauka), Marcin Napiórkowski oraz Joanna Gutral.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter