Fake news w pigułce

Do polskich mediów społecznościowych dociera wiele informacji, które są częścią rosyjskiej propagandy dotyczącej ataku na Ukrainę. Jedna z narracji usprawiedliwia napaść sugerując, że była ona sprowokowana przez stronę ukraińską.

Wpisuje się w nią post, który został opublikowany przez prywatnego użytkownika w grupie Włącz myślenie. Udostępnił on zrzut ekranu wiadomości, w której napisano: „Zanim Putin uderzył, to kilka dni wcześniej Ukraińcy zaatakowali Donbas, gdzie 90 procent mieszkańców to Rosjanie”. Inicjatorem miało być NATO. Ma to być zapowiedzią wprowadzenie Nowego Porządku Świata.

Źródło: www.facebook.com

Z komentarzy, które pojawiły się pod postem można wywnioskować, że użytkownicy zgadzają się z taką wersją wydarzeń: „Amerykanie od grudnia straszyli ze Putin napadnie na Ukrainę i ciągle nie trafiali z terminem, wiec może rzeczywiscie postanowili wziąć sprawy w swoje recę”, „Donbas formalnie jest częścią Ukrainy ale w większości zamieszkują go Rosjanie” – pisali.  Na post zareagowano prawie 500 razy, a udostępniło go dalej 150 osób.

Ukraińcy sprowokowali Rosjan do ataku? W sieci krąży wiele podobnych, fałszywych wiadomości

Post nie podaje żadnych dowodów na to, że NATO i Ukraina sprowokowały Rosję do ataku. Tymczasem w sieci pojawia się wiele podobnych materiałów, które starają się tę tezę uargumentować.

Pisaliśmy już o przypadkach obarczania Ukrainy czy NATO odpowiedzialnością za atak Rosji. Sprawą zajęli się również eksperci od białego wywiadu z serwisu Bellingcat, którzy przeanalizowali pojawiające się w sieci materiały, które miały być dowodem na to, że to nie Rosja była agresorem. Miały one przedstawiać m.in. sytuację, kiedy ukraińskie wojsko rzekomo przekroczyło granicę kraju albo próbę zniszczenia przez Ukraińców instalacji chloru w rosyjskiej oczyszczalni ścieków. W obu tych przypadkach Bellingcat wykazał na podstawie m.in. metadanych oraz analizy dźwięku, że nie są one wiarygodne.

Ukraińcy zaatakowali 22 lutego? Materiał był ustawiony

Przykładem sfabrykowanych dezinformacyjnych treści jest film, w którym widzimy ludzkie szczątki w spalonych samochodach na autostradzie między Donieckiem a Gorłówką (miejscowości okupowane przez separatystów). 

Milicja Ludowa samozwańczej Donieckiej Republiki Ludowej opublikowała zdjęcia z miejsca zdarzenia na swoim Telegramie i opisała je jako atak terrorystyczny z wykorzystaniem broni IED (improwizowanego ładunku wybuchowego, czyli broni, która nie została wyprodukowana w fabryce). Miały w nim zginąć trzy osoby. Informacja pojawiła się m.in. na stronie internetowej rosyjskiej gazety rządowej Rossiyskaya Gazeta , serwisie RT oraz Gazeta.RU.

#DPR claims there was a "terrorist attack" at the #Donetsk – Gorlovka highway with three people killedpic.twitter.com/MyD6vnCVip

— marqs (@MarQs__) February 22, 2022

Analitycy Bellingcat skonsultowali się w tej sprawie z ekspertami. Jak powiedział Chris Cobb-Smith, specjalista od broni wybuchowej i dyrektor Chiron Resources:

Cobb-Smith zwrócił też uwagę na drugi pojazd, na którym nie widać uszkodzeń odłamkami, a stłuczona szyba wyglądała na wybitą w złym kierunku.

Wątpliwości wzbudzają też obrażenia, których doznali cywile, np. równe nacięcia na czaszce jednego z nich (uwaga, materiał zawiera drastyczne sceny). Jak ocenił dr Lawrence Owens, pracownik naukowy z University of Winchester, powstały one raczej w wyniku autopsji, co oznacza, że osoba ta musiała być martwa przed incydentem.

Społeczeństwo Donbasu – jaka jego część to mniejszość rosyjska?

Donbas, czyli Donieckie Zagłębie Węglowe to obszar w obwodach donieckim, ługańskim, dniepropietrowskim, częściowo w połtawskim i charkowskim (oraz w Rosji, w obwodzie rostowskim). Charakteryzuje się największą w Ukrainie gęstością zaludnienia, a duży procent ludności mieszka w miastach. 

Według ostatniego Ogólnoukraińskiego spisu ludności, w którym określono etniczne rozmieszczenie populacji w 2001 roku, Ukraińcy stanowią większość mieszkańców w tych obwodach:

• doniecki: Ukraińcy – 56.9 proc., Rosjanie – 38,2 proc.
• ługański: Ukraińcy – 58 proc., Rosjanie – 39 proc.
• dniepropietrowski: Ukraińcy – 79,3 proc., Rosjanie – 17,6 proc.
• połtawski: Ukraińcy – 91,4 proc., Rosjanie – 7,2 proc.
• charkowski: Ukraińcy – 70,7 proc., Rosjanie – 25.6 proc.

Potwierdzają to nowsze badania z 2013 roku, które wykazały, że:

Nie jest zatem prawdziwa informacja, którą przekazano w poście, że „w Donbasie 90 procent mieszkańców to Rosjanie”. 

Według dwóch badań przeprowadzonych w Donbasie w roku 2016 i 2019 na terenach niekontrolowanych przez rząd ukraiński, większość ludzi (około 55 proc. respondentów) zamieszkujących te tereny wolałaby, by były one częścią Ukrainy.  

Rządy przygotowują się do wprowadzenia Nowego Porządku Światowego? To teoria spiskowa!

W wielu naszych analizach przeczytasz o tym, że teoria spiskowa o Nowym Porządku Świata (New World Order, NWO) zakłada istnienie elit, które pracują nad wprowadzeniem sekretnego planu. Teorie o tym charakterze nie mają potwierdzenia w faktach – opierają się na intuicyjnych założeniach i wielu nagromadzonych w sieci fałszywych informacjach, dających złudny obraz ogólnoświatowego spisku.

W Internecie krąży wiele jego wersji, według których miałby się on opierać na jednym światowym rządzie, wyzysku, kontroli, społeczeństwach sterowanych, a w niektórych przypadkach depopulacji. Ostatnio często łączy się z nią pandemię COVID-19 czy wojnę w Ukrainie. Jednakże takich wersji jest znacznie więcej – wśród ich zwolenników nie ma zgody co do tego, która z takich teorii jest prawdziwa, inni łączą je wszystkie na raz, przez co często pojawia się tam wiele sprzeczności.

Podsumowanie

Omawiany post nie podaje żadnych dowodów, które wspierałyby tezę o tym, że to Ukraina prowokowała Rosję do ataku. W rzeczy samej opiera się na nieprawdziwej informacji, że rzekomo w Donbasie 90 proc. mieszkańców to Rosjanie i łączy aktualnie trwająca wojnę ukraińsko-rosyjską z teorią spiskową o wprowadzeniu Nowego Porządku Światowego.